Uchodźcy i uchodźstwo: od "studiów uchodźczych" do narodowego porządku rzeczy

Abstract

Niniejsze opracowanie ma na celu krytyczne przedstawienie nieprzerwanego konstruowania uchodźców i wysiedleń jako antropologicznej dziedziny wiedzy. Sytuuje ono wyłaniające się kategorie “uchodźcy” i “studiów uchodźczych” na dwa sposoby – po pierwsze, w ujęciu historycznym, przyglądając się temu, jak zarządzano wysiedleniami w Europie w następstwie drugiej wojny światowej, po drugie zaś, poprzez prześledzenie całego szeregu różnych dyskursywnych i instytucjonalnych obszarów, w ramach których „uchodźcy” czy/i „bycie na uchodźstwie” były i są konstruowane. Do owych obszarów należą: prawo międzynarodowe, stosunki międzynarodowe, dokumentacja wytwarzana przez ONZ oraz inne międzynarodowe agencje ds. uchodźców, badania nad rozwojem oraz literaturoznawstwo. Ostatnia część niniejszego opracowania pokrótce omawia najnowsze prace dotyczące wysiedleń, diaspory oraz deterytorializacji w kontekście badań nad tożsamością kulturową, nacjonalizmem, transnarodowymi formami kulturowymi – jako prace umożliwiające nowe sposoby konceptualizowania antropologicznych badań wysiedleń.