Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego

Altomesayoq, czyli ten który rozmawia z apus. Ontologia praktyk szamanistycznych u Q’eros z Andów Peruwiańskich
  • Strona domowa
  • /
  • Altomesayoq, czyli ten który rozmawia z apus. Ontologia praktyk szamanistycznych u Q’eros z Andów Peruwiańskich
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 103 (2019) /
  4. ARTYKUŁY

Altomesayoq, czyli ten który rozmawia z apus. Ontologia praktyk szamanistycznych u Q’eros z Andów Peruwiańskich

Autor

  • Anna Małgorzata Przytomska Uniwersytet im. Adama Mickiewicza

DOI:

https://doi.org/10.12775/lud103.2019.08

Słowa kluczowe

szamanizm, nie-ludzie, ontologia, natura, kultura andyjska, Peru, Q’eros, Keczua

Abstrakt

Szamani Q’eros zwani altomesayoq odpowiedzialni są za leczenie ludzi i zwierząt, a także za zapewnienie dobrostanu i pomyślności mieszkańcom wiosek. W tym celu pośredniczą pomiędzy światem ludzi i nie-ludzi (apus i pachamamas), a dzięki rytuałom szamanistycznym zapewniają zdrowie, płodność zwierząt oraz dobre plony. Świat Q’eros współtworzą bowiem ludzkie i nie-ludzkie byty osobowe związane ze sobą siecią stałych relacji, które polegają na transferze substancji życiowych co wyrażane jest w terminach „karmienia się wzajemnie” (schemat wzajemności) lub „karmienie się kimś innym” (schemat drapieżczości). W tym kontekście praktyki szamanistyczne polegają na utrzymywaniu równowagi pomiędzy światem ludzi i nie-ludzi poprzez określone rytuały, które mają na celu karmienie nie-ludzi, którzy w akcie wzajemności obdarowują ludzi zdrowiem i obfitością. Tekst ukazuje charakterystykę praktyk szamanistycznych Q’eros z uwzględnieniem inicjacji oraz rytuałów leczniczych, które stanowią przykład relacji wzajemności (schemat wymiany).

Bibliografia

Allen, C. (1988). The Hold Life Has: Coca and Cultural Identity in an Andean Community. Washington (DC): Smithsonian Institution Press.

Bolton, Ch. Bolton, R. (1976). Rites of Retribution and Restoration in Canchis. Journal of Latin American Lore, 2 (1), 97-114.

Descola, P. (1996) Constructing natures: symbolic ecology and social practice, w: (red.) P. Descola y G. Palsson (red.) Nature and society. Anthropological perspective. Routledge, London, New York (s. 82-102).

Descola, P. (2013). Beyond nature and culture. Chicago: University of Chicago Press.

Flores Ochoa, J. (1977). Enqa, enqaychu, illa y khuya rumi. Aspectos mágico-religiosos entre pastores, w: J. Flores Ochoa (red.). Pastores de puna. Uywamichiq punarunakuna (s. 245-262). Lima: IEP.

Fourtané, N. (2015) El condenado andino. Estudios de cuentos peruanos. Lima, Cusco: IFEA, CBC.

Greenway, Ch. (1998) Objectified Selves: An analysis of Medicines in Andean Sacrificial Healing. Medical Anthropology Quarterly, 12(2), 147-167.

Hallowell, A. I. (1960) Ojibwa Ontology, Behavior, and World View, w: Diamond S. (red.) Culture in history: essays in honor of Paul Radin. New York: Columbia University Press.

Harvey, G. (2005) Animism: Respecting the Living World. London: Hurst & Co.

Lorente Fernández, D. (2010). 3-cerro y 4-mundo: los números del banquete en las ofrendas quechuas, Anthropologica, 28, 163-190.

Núñez del Prado Béjar, J. (1970). El mundo sobrenatural de los Quechuas del Sur del Perú a través de la comunidad de Qotobamba. Allpanchis Phuturinqa, 2, 57–119.

Przytomska, Anna (2019) Ludzie i nie-ludzie. Ontologia andyjska w ujęciu antropologicznym na przykładzie keczuańskiej społeczności Q’eros z Peru, praca doktorska, UAM w Poznaniu. (w przygotowaniu)

Ricard Lanata, X. (2007) Ladrones de sombra. El universo religioso de los pastores del Ausangate (Andes surperuanos). Lima: IFEA i CBC.

Rozas Alvarez, Jesús W. (1992) Sana, sana patita de rana…”. W: Tomoeda H., Flores Ochoa J.A. . (red.). El Qosqo. Antropología de la ciudad. Cuzco: CEAC i Ministerio de Educación del Japón.

LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2019-12-11

Jak cytować

1.
PRZYTOMSKA, Anna Małgorzata. Altomesayoq, czyli ten który rozmawia z apus. Ontologia praktyk szamanistycznych u Q’eros z Andów Peruwiańskich. LUD. Organ Polskiego Towarzystwa Ludoznawczego [online]. 11 grudzień 2019, T. 103, s. 140–159. [udostępniono 21.6.2025]. DOI 10.12775/lud103.2019.08.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 103 (2019)

Dział

ARTYKUŁY

Licencja

1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:

  • utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
  • reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
  • wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
  • wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
  • rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).

 

2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.

3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 662
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

szamanizm, nie-ludzie, ontologia, natura, kultura andyjska, Peru, Q’eros, Keczua
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa