Apatia czy sprawczość? Strategie i taktyki ubierania się warszawskiej młodzieży w latach 80. XX wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/lud106.2022.02Słowa kluczowe
moda, młodzież, Warszawa, sprawczość, zagraniczne wyjazdy handlowe, gospodarka niedoboru, socjalizmAbstrakt
Dla młodych ludzi w latach 80. w Warszawie moda była ważnym elementem życia społecznego, który wpływał na ich samopoczucie i pozycje społeczną. W latach kryzysu młodzież musiała jednak wykazać się dużą zaradnością, aby stworzyć wymarzony styl. Artykuł skupia się na przedstawieniu konkretnych praktyk związanych z ubieraniem się, np. szycie, przeróbki, wymiana ubrań z koleżankami czy wyjazdy zagraniczne. Odwołując się do pojęć „strategii” i „taktyk” Michela de Certeau, pokazane zostało, w jaki sposób młodzież zdobywała ubrania, które nie były dostępne w państwowych sklepach. Istotnym kapitałem była wiedza, która umożliwiała zdobycie wymarzonych ubrań i stworzenie własnego stylu, który bazował na guście. Pierre Bourdieu łączy to pojęcie z habitusem, który określa co wydaje się jednostce realne i możliwe do wprowadzenia we własnym życiu. Na habitus składają się normy narzucone przez otoczenie, które jednostka uznaje za własne.
Bibliografia
Boćkowska, A. (2017). Księżyc z Peweksu: o luksusie w PRL. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Boćkowska, A. (2019, 11 marca). W głowach się poprzewracało. Vouge. https://www.vogue.pl/a/w-glowach-sie-poprzewracalo (dostęp: 28.04.2020).
Bourdieu, P. (2005). Habitus i przestrzeń stylów życia. W: Dystynkcja. Społeczna krytyka władzy sądzenia (przeł. P. Biłos). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe Scholar.
Certeau de, M. (2008) „Radzić sobie”: Użycia i taktyki. W: Wynaleźć codzienność. Sztuki działania (przeł. K. Thiel-Jańczuk). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Corten, I.H. (1992). Blat. W: Vocabulary of Soviet Society and Culture. A Selected Guide to Russian Words, Idioms, and Expressions of the Post-Stalin Era, 1953-1991. Durham, London: Duke University Press.
Dunn, E. (2008). Prywatyzując Polskę (przeł. P. Sadura). Warszawa: Wydawnictwo Krytyki Politycznej.
Fidelis, M., Stańczak-Wiślicz, K. (2020). Piękne i zaradne: Rytuały ciała, moda i uroda. W: M. Fidelis, B. Klich-Kluczewska, P. Perkowski, K. Stańczak-Wiślicz (red.). Kobiety w Polsce, 1945-1989: Nowoczesność – równouprawnienie – komunizm. Warszawa: Universitas.
Fiske, J. (2010). Cała Ameryka nosi jeansy. W: Zrozumieć kulturę popularną (przeł. K. Sawicka). Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Kochanowski, J. (2010). Tylnymi drzwiami. „Czarny rynek” w Polsce 1944-1989. Warszawa: Wydawnictwo Neriton, Instytut Historyczny UW.
Konstantinov, Y. (1996). Patterns of Reinterpretation: Trader-Tourism in the Balkans (Bulgaria) as a Picaresque Metaphorical Enactment of Post-Totalitarianism. American Ethnologist, 23(4), 762–782.
Kosiński, K. (2006). Oficjalne i prywatne życie młodzieży w czasach PRL. Warszawa: Rosner & Wspólnicy.
Jasieniak, W. (2015, 29 listopada). „Kapitalistyczne podziemie kulinarne”, czyli o obecności Coca-Coli w PRL. Histmag. Pozyskano z: https://histmag.org/kapitalistyczne-podziemie-kulinarne-czyli-o-obecnosci-coca-coli-w-prl-12302 (dostęp: 16.05.2020).
Ledenewa, A.V. (1998). Russia’s Economy of Favours. Blat, Networking and Informal Exchange. Cambridge University Press.
ŁW (b.d.). Bitwa o handel. Muzeum Historii Polski. Pozyskano z: http://muzhp.pl/pl/e/1730/bitwa-o-handel (dostęp: 20.04.2020).
Makovicky, N. (2018). „Kombinowanie”: agency, informality, and the poetics of self in Highland Poland. Journal of the Royal Anthropological Institute, 24, 493–511.
Mazurek, M. (2010). Społeczeństwo kolejki. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Mauss M. (2001). Szkic o darze. W: Socjologia i antropologia (przeł. M. Król, K. Pomian, J. Szacki). Wyd. II. Warszawa: Wydawnictwo KR.
Pelka, A. (2007). Teksas-land: moda młodzieżowa w PRL. Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Pelka, A. (2013). Z [politycznym] fasonem: moda młodzieżowa w PRL i w NRD. Warszawa: Słowo/Obraz Terytoria.
Pomian, N. (2021). Longing for the West. Youth fashion in the 1980s Warsaw. Prague Papers on the History of International Relations, 2021(1), 44–58. http://hdl.handle.net/20.500.11956/157237
Szajewska, K. (2007). T-shirt. Moda, sport i komunikacja. W: Gadżety popkultury. Społeczne życie przedmiotów. Kraków: Wydawnictwa Akademickie i Profesjonalne.
Szydłowska, S. (2019). Paryż domowym sposobem. O kreowaniu stylu życia w czasopismach PRL. Warszawa: Sport i Turystyka: Muza SA.
Wedel, J.R. (2007). Prywatna Polska (przeł. S. Kowalski). Warszawa: Wydawnictwo Trio.
Williams, D., Sołtysiak, G. (2016). Modny PRL. Warszawa: Wydawnictwo Świat Książki.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Natalia Pomian

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:
- utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);
- wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;
- wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;
- rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).
2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.
3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 640
Liczba cytowań: 0