On ethnology, Others and myself. Polish ethnology, Oskar Kolberg and the journals from my travels on both sides of the Amu Darya
DOI:
https://doi.org/10.12775/LSE.2025.64.01Keywords
Afganistan,, antropologia,, biografistyka, , ekspedycja etnologiczna,, etnologia,, etnografia,, Oskar Kolberg,, UzbekistanAbstract
The focus of the article is the interest in biographies present in Polish ethnography/ethnology/anthropology. The long-ignored autobiographical and biographical sources have only gradually gained scholarly recognition. The author analyses their place and the manner they are used in Polish ethnology and in his two texts: ‘Oskar Kolberg’s Ethnography’ and The Journal from My Travels on both Sides of the Amu Darya. Focusing on autobiography and biography allows anthropologists to notice in culture not only the shared content, but also the individualised content – an element becomes increasingly important in contemporary culture.
References
Armon, W. (1977). Polscy badacze kultury Jakutów. Wrocław: Ossolineum.
Bieńkowski, W. (1967). Badania etnograficzne Komisji Antropologicznej Akademii Umiejętności w Krakowie oraz Komisji Etnograficznej Polskiej Akademii Umiejętności. Lud, 51, 71–81.
Burszta, J. (red.) (1964). Stare i nowe w kulturze wsi koszalińskiej. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Burszta, W.J., Kafar, M. (2023). Umykanie. Pomyślenia z etnografii życia. Łódź–Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego, Uniwersytet SWPS. DOI: https://doi.org/10.18778/8331–270-5.
Czekanowski, J. (1968). W głąb lasów Aruwimi. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Dzięgiel, L. (1996). Swoboda na smyczy. Wspomnienia 1946–1956. Kraków: Arcana.
Fryś-Pietraszkowa, E., Spiss, A. i in. (red.) (2002–2023). Etnografowie i ludoznawcy polscy. Sylwetki, szkice biograficzne. T. 1–7. Wrocław: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Gawęcki, M. (2013). Polacy w Centralnej Azji. Analiza czynników kształtujących zesłańczą zbiorowość i jej stan współczesny. Studia Biura Analiz Sejmowych BAS, 2(34), 85–105.
Gładysz, M. (1938). Zdobnictwo metalowe na Śląsku. Kraków: Nakładem Polskiej Akademii Umiejętności.
Iwańska, A. (2024). Czyściec i utopia. Meksykańska wieś Indian Mazahua. Toruń: Muzeum Etnograficzne.
Jackowski, A. (1996). Na skróty. Wspomnienia. Sejny: Ośrodek Pogranicze.
Jackowski, A. (1997). O rzeźbach i rzeźbiarzach. Warszawa: Wydawnictwo Krupski i S-ka.
Jackowski, A. (2005). Świat Nikifora. Gdańsk: Wydawnictwo słowo/obraz terytoria.
Jasiewicz, Z. (1969). Uzbecy. Studia nad przeobrażeniami społeczno-kulturowymi w XIX i XX wieku. Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.
Jasiewicz, Z. (1977). Rodzina wiejska na Ziemi Lubuskiej. Studium przeobrażeń rodziny na podstawie badań etnograficznych w wybranych wsiach. Warszawa–Poznań: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Muzeum Ziemi Lubuskiej.
Jasiewicz, Z. (1992). Polacy z Ukrainy w Kazachstanie. Etniczność a historia. Lud, 75, 11–54.
Jasiewicz, Z. (2024). Etnografia Oskara Kolberga. W: E. Antyborzec, P. Dahlig, Z. Jasiewicz, E. Millerowa, D. Pawlakowa, M. Prochaska, Oskar Kolberg. Człowiek i dzieło. Cz. 2. Studium monograficzne (s. 523–611). Poznań: Instytut im. Oskara Kolberga.
Jasiewicz, Z. (2026). Z dziennika podróży etnografa po obu stronach Amu-darii. Toruń: Muzeum Etnograficzne im. M. Znamierowskiej-Prüfferowej [w przygotowaniu].
Kabzińska, I. (1999). Wśród kościelnych Polaków. Wyznaczniki tożsamości etnicznej (narodowej) Polaków na Białorusi. Warszawa: Instytut Archeologii i Etnologii PAN.
Kafar, M. (red.) (2011). Biografie naukowe. Perspektywa transdyscyplinarna. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Kolberg, O. (1963). Wielkie Księstwo Poznańskie. Cz. 1. J. Krzyżanowski (red.), „Dzieła wszystkie”. T. 9. Wrocław–Poznań: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Kolberg, O. (1965). Korespondencja Oskara Kolberga. Cz. 1. A. Skrukwa, E. Krzyżaniak (red.), „Dzieła wszystkie”. T. 64. Wrocław–Poznań: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Kolberg, O. (1968). Góry i Pogórze. E. Miller (red.), „Dzieła wszystkie”. T. 44, 45. Kraków–Warszawa: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Kolberg, O. (1969). Korespondencja Oskara Kolberga. Cz. 3. A. Skrukwa, E. Krzyżaniak-Miller (red.), „Dzieła wszystkie”. T. 66. Wrocław–Poznań: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Kolberg, O. (1971). Studia, rozprawy i artykuły. E. Miller, A. Skrukwa (red.), „Dzieła wszystkie”. T. 63. Wrocław–Poznań: Polskie Towarzystwo Ludoznawcze.
Kutrzeba-Pojnarowa, A. (1977). Kultura ludowa i jej badacze. Mit i rzeczywistość. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Kwilecki, A. (1968). Aktualne zagadnienia etniczne Łemków w Polsce. Etnografia Polska, 12, 86–119.
Kwilecki, A. (1974). Łemkowie. Zagadnienie migracji i asymilacji. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Malinowski, B. (2002). Dziennik w ścisłym znaczeniu tego wyrazu. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Obrębski, J. (2007). Polesie. Studia etnosocjologiczne. Kraków: Oficyna Naukowa.
Olędzki, J. (1991). Murzynowo. Znaki istnienia i tożsamości kulturalnej mieszkańców wioski nadwiślańskiej XVIII–XX wieku. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Olszewski, W. (2001). Patriotyzm i tolerancja. Nurt humanistyczny w polskiej myśli etnologicznej do drugiej wojny światowej wobec procesów etnicznych na Kresach. Toruń: Wydawnictwo Uniwersytetu im. Mikołaja Kopernika.
Poniatowski, S. (1966). Dziennik wyprawy (do kraju Goldów i Oroczonów). Lud, 50, 7–120.
Penkala-Gawęcka, D., Jasiewicz, Z. (2019). Etnologia i Uniwersytet wypełniały moje życie i nadawały mu sens. Odpowiedzi na pytania Danuty Penkali Gawęckiej i… Zbigniewa Jasiewicza. Lud, 103, 371–413.
Posern-Zieliński, A. (1982). Tradycja a etniczność. Przemiany kultury Polonii amerykańskiej. Wrocław: Ossolineum.
Reinfuss, R. (1939–1945). Pogranicze krakowsko-góralskie w świetle dawnych i najnowszych badań etnograficznych. Lud, 36, 222–255.
Sieroszewski, W. (1900). 12 lat w kraju Jakutów. Wrażenia i notatki. Warszawa: Wydawnictwo Fr. Karpińskiego.
Skarga, B. (1987). Przeszłość i interpretacje. Z warsztatu historyka filozofii. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Skrukwa, A. (2014). Oskar Kolberg, 1814–1890. Poznań: Instytut im. Oskara Kolberga.
Stomma, L. (2014, 14 stycznia). Zegar od Janka. Polityka, 2941, 96.
Szyfer, A. (1996). Warmiacy. Studium tożsamości. Poznań: Kantor wydawniczy SAWW.
Szyfer, A. (2006). Zapisane w pamięci. Z badań etnografa. Poznań: Wydawnictwo Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Talaysva, Don C. (1964). Wódz słońca: autobiografia D.C. Talayesvy, Indianina z plemienia Hopi (przeł. H. Krzeczkowski). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Tokarska-Bakir, J. (2004). Żydzi u Kolberga, w: tejże, Rzeczy mgliste. Eseje i studia (s. 49–72). Sejny: Wydawnictwo „Pogranicze”.
Wasilewski, J.S. (2023). Etnolog w podróży. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Wieczorkiewicz, A. (2022). Szkice o drodze do Indii. Topika „orientalnej” podróży w kulturze współczesnej. Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego.
Zawistowicz-Adamska, K. (1948). Społeczność wiejska. Doświadczenia i rozważania z badań terenowych w Zaborowie. Łódź: Polski Instytut Służby Społecznej.
Zawistowicz-Adamska, K. (1958). Społeczność wiejska. Wspomnienia i materiały z badań terenowych, Zaborów 1937–1938. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Zawistowicz-Adamska, K. (1966). Wincenty Pol – badacz kultury ludowej. Warszawa: Ludowa Spółdzielnia Wydawnicza.
Archiwalia
(BN PAU i PAN) Biblioteka Naukowa PAU i PAN w Krakowie
BN PAU i PAN sygn. 2184, k. 68.: Kolberg, O. (1889). Szkic autobiografii. Rkp.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2025 Lodz Ethnographic Studies
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
- The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:
- recording of a Work / subject of a related copyright;
- reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
- marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
- introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
- dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 4.0).
- The authors give the publisher the license free of charge.
- The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 135
Number of citations: 0
