Opowieści popradzkie. Rzeka Poprad jako korelat dziedzictwa kulturowego polsko-słowackiego pogranicza
DOI:
https://doi.org/10.12775/LSE.2019.58.06Keywords
rzeka Poprad, polsko-słowackie pogranicze, natura i kultura, korelat dziedzictwa kulturowego, dziedzictwo kulturowe, opowieść wspomnieniowaAbstract
Artykuł przede wszystkim prezentuje współczesne opowieści wspomnieniowe z Popradem na pierwszym planie lub w tle, pochodzące ze środkowego odcinka polsko-słowackiego pogranicza. Inspiracją i kategorią badawczą jest pojęcie „korelatu dziedzictwa kulturowego” autorstwa Stanisława Ossowskiego. Badane z tej perspektywy popradzkie opowieści wspomnieniowe świadczą o silnym związku z Popradem ludzi mieszkających po obu stronach rzeki, której przypisuje się wartości emocjonalne, estetyczne i użytkowe. W świetle studiowanego w artykule materiału Poprad jawi się jako istotny, personifikowany element lokalnego krajobrazu kulturowego, świadek ważnych wydarzeń historii oficjalnej i nieoficjalnej, sceneria wydarzeń niezwykłych, obiekt kontemplacji i adoracji estetycznej bądź przestrzeń pracy i życia codziennego. Opowieści te wydają się potencjalnym, interesującym rezerwuarem motywów dla marketingu miejsca; potencjalnym, lecz prawie nieobecnym w lokalnej polityce promocyjnej i turystycznej.References
Augé, M. (2010). Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności (przeł. R. Chymkowski). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Bukowska, Ł. (1992). Poprad – rzeka pełna uroku. Almanach Muszyny, 50−51.
Carrithers, M. (2008). Natura i kultura. W: A. Barnard, J. Spencer (red.), Encyklopedia antropologii społeczno-kulturowej (przeł. M. Barbaruk-Fereńska, D. Brzeziński, M. Brzozowska-Brywczyńska i in.) (s. 390−393). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.
Clifford, J. (2000). Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka (przeł. E. Dżurak, J. Iracka, E. Klekot i in.). Warszawa: Wydawnictwo KR.
Czubala, D. (1985). Opowieści z życia. Z badań nad folklorem współczesnym. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.
Fitas, A. (2018). Zalety i wady przyczynkarstwa. Teksty Drugie, 6, 125−134.
Hajduk-Nijakowska, J. (2016). Doświadczanie pamięci. Folklorystyczny kontekst opowieści wspomnieniowych. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.
Hastrup, K. (1994). Natura jako przestrzeń historyczna (przeł. S. Sikora). Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 3−4, 8−13.
Karpińska, G.E. (2012). „…każdy patrzał swojego, ale innym pomagał też”. Antropologiczna relacja ze zmagań mieszkańców Muszyny z zalewającym ich Popradem. W: R. Hołda, T. Paleczny (red.), Ciekawość świata, ludzi, kultury (s. 365−380). Kraków: Księgarnia Akademicka.
Kozera, Ł. (2008). Z teki folkloru Dionizjusza Czubali. Wojenne opowieści wspomnieniowe, t. 1. Kielce: Wyszcza Szkoła Umiejętności Zawodowych w Pińczowie, Stowarzyszenie Rozwoju Kulturalno-Gospodarczego Powiatu Pińczowskiego.
Kurcz, M. (2016). Ekologia, kultura i zmiana nas środkowym Nilem – o roli rzeki w kulturze ludowej Sudanu północnego. W: K. Czerwińska i in., Ekologia kulturowa. Perspektywy i interpretacje (s. 85−115). Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach.
Latocha, S. (2016). Dwory nad Wolbórką – rekonesans i planowanie dziedzictwa. W: P. Cichoń, S. Latocha (red.), Dwór. Ponowoczesne przygody idei i formy (s. 71−94). Łódź: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ.
Ligęza J. (1972). Awans opowieści wspomnieniowych. W: R. Górski, J. Krzyżanowski (red.), Z zagadnień literatury ludowej. Studia folklorystyczne (s. 155–170). Wrocław: IBL PAN.
Ossowski, S. (1948). Więź społeczna i dziedzictwo krwi. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Książka.
Stomma, L. (2002). Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku. Łódź: Piotr Dopierała.
Sztalt, K. (2012). Stanisława Ossowskiego koncepcja dziedzictwa kulturowego. Roczniki Nauk Społecznych, 4 (40), 2, 37−49.
Tokarczuk, O. (2018). Światy bizarne. Tygodnik Powszechny, 14, 89−92.
Wiśniowska-Węglarz, R. (2008). Sieć hydrograficzna ziemi muszyńskiej. Z cyklu: Rzeki Sądecczyzny. Cz. I. Almanach Muszyny, 217−222.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2019 Łódzkie Studia Etnograficzne
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nd/4.0/88x31.png)
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
- The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:
- recording of a Work / subject of a related copyright;
- reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
- marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
- introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
- dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 4.0).
- The authors give the publisher the license free of charge.
- The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 414
Number of citations: 0