Opowieści popradzkie. Rzeka Poprad jako korelat dziedzictwa kulturowego polsko-słowackiego pogranicza

Autoři

  • Sebastian Latocha Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej Wydział Filozoficzno-Historyczny Uniwersytet Łódzki

DOI:

https://doi.org/10.12775/LSE.2019.58.06

Klíčová slova

rzeka Poprad, polsko-słowackie pogranicze, natura i kultura, korelat dziedzictwa kulturowego, dziedzictwo kulturowe, opowieść wspomnieniowa

Abstrakt

Artykuł przede wszystkim prezentuje współczesne opowieści wspomnieniowe z Popradem na pierwszym planie lub w tle, pochodzące ze środkowego odcinka polsko-słowackiego pogranicza. Inspiracją i kategorią badawczą jest pojęcie „korelatu dziedzictwa kulturowego” autorstwa Stanisława Ossowskiego. Badane z tej perspektywy popradzkie opowieści wspomnieniowe świadczą o silnym związku z Popradem ludzi mieszkających po obu stronach rzeki, której przypisuje się wartości emocjonalne, estetyczne i użytkowe. W świetle studiowanego w artykule materiału Poprad jawi się jako istotny, personifikowany element lokalnego krajobrazu kulturowego, świadek ważnych wydarzeń historii oficjalnej i nieoficjalnej, sceneria wydarzeń niezwykłych, obiekt kontemplacji i adoracji estetycznej bądź przestrzeń pracy i życia codziennego. Opowieści te wydają się potencjalnym, interesującym rezerwuarem motywów dla marketingu miejsca; potencjalnym, lecz prawie nieobecnym w lokalnej polityce promocyjnej i turystycznej.

Reference

Augé, M. (2010). Nie-miejsca. Wprowadzenie do antropologii hipernowoczesności (przeł. R. Chymkowski). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Bukowska, Ł. (1992). Poprad – rzeka pełna uroku. Almanach Muszyny, 50−51.

Carrithers, M. (2008). Natura i kultura. W: A. Barnard, J. Spencer (red.), Encyklopedia antropologii społeczno-kulturowej (przeł. M. Barbaruk-Fereńska, D. Brzeziński, M. Brzozowska-Brywczyńska i in.) (s. 390−393). Warszawa: Oficyna Wydawnicza Volumen.

Clifford, J. (2000). Kłopoty z kulturą. Dwudziestowieczna etnografia, literatura i sztuka (przeł. E. Dżurak, J. Iracka, E. Klekot i in.). Warszawa: Wydawnictwo KR.

Czubala, D. (1985). Opowieści z życia. Z badań nad folklorem współczesnym. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Fitas, A. (2018). Zalety i wady przyczynkarstwa. Teksty Drugie, 6, 125−134.

Hajduk-Nijakowska, J. (2016). Doświadczanie pamięci. Folklorystyczny kontekst opowieści wspomnieniowych. Opole: Wydawnictwo Uniwersytetu Opolskiego.

Hastrup, K. (1994). Natura jako przestrzeń historyczna (przeł. S. Sikora). Konteksty. Polska Sztuka Ludowa, 3−4, 8−13.

Karpińska, G.E. (2012). „…każdy patrzał swojego, ale innym pomagał też”. Antropologiczna relacja ze zmagań mieszkańców Muszyny z zalewającym ich Popradem. W: R. Hołda, T. Paleczny (red.), Ciekawość świata, ludzi, kultury (s. 365−380). Kraków: Księgarnia Akademicka.

Kozera, Ł. (2008). Z teki folkloru Dionizjusza Czubali. Wojenne opowieści wspomnieniowe, t. 1. Kielce: Wyszcza Szkoła Umiejętności Zawodowych w Pińczowie, Stowarzyszenie Rozwoju Kulturalno-Gospodarczego Powiatu Pińczowskiego.

Kurcz, M. (2016). Ekologia, kultura i zmiana nas środkowym Nilem – o roli rzeki w kulturze ludowej Sudanu północnego. W: K. Czerwińska i in., Ekologia kulturowa. Perspektywy i interpretacje (s. 85−115). Katowice: Uniwersytet Śląski w Katowicach.

Latocha, S. (2016). Dwory nad Wolbórką – rekonesans i planowanie dziedzictwa. W: P. Cichoń, S. Latocha (red.), Dwór. Ponowoczesne przygody idei i formy (s. 71−94). Łódź: Instytut Etnologii i Antropologii Kulturowej UŁ.

Ligęza J. (1972). Awans opowieści wspomnieniowych. W: R. Górski, J. Krzyżanowski (red.), Z zagadnień literatury ludowej. Studia folklorystyczne (s. 155–170). Wrocław: IBL PAN.

Ossowski, S. (1948). Więź społeczna i dziedzictwo krwi. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza Książka.

Stomma, L. (2002). Antropologia kultury wsi polskiej XIX wieku. Łódź: Piotr Dopierała.

Sztalt, K. (2012). Stanisława Ossowskiego koncepcja dziedzictwa kulturowego. Roczniki Nauk Społecznych, 4 (40), 2, 37−49.

Tokarczuk, O. (2018). Światy bizarne. Tygodnik Powszechny, 14, 89−92.

Wiśniowska-Węglarz, R. (2008). Sieć hydrograficzna ziemi muszyńskiej. Z cyklu: Rzeki Sądecczyzny. Cz. I. Almanach Muszyny, 217−222.

Łódzkie Studia Etnograficzne

Stahování

Publikováno

2019-10-28

Jak citovat

1.
LATOCHA, Sebastian. Opowieści popradzkie. Rzeka Poprad jako korelat dziedzictwa kulturowego polsko-słowackiego pogranicza. Łódzkie Studia Etnograficzne. Online. 28 říjen 2019. Vol. 58, pp. 101-116. [Accessed 2 prosinec 2024]. DOI 10.12775/LSE.2019.58.06.

Číslo

Vol 58 (2019): Dziedzictwo kulturowe

Sekce

Rozprawy

Licence

Copyright (c) 2019 Łódzkie Studia Etnograficzne

Creative Commons License

Tato práce je licencována pod Mezinárodní licencí Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0.

1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:

a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);

c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;

e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).

2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.

3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.

Stats

Number of views and downloads: 470
Number of citations: 0