Traditional Multipart Singing in Poland in the Perspective of Ethnomusicology
DOI:
https://doi.org/10.12775/LSE.2018.57.02Keywords
multipart singing in Poland, heterophony, polyphony, musical borderland, CarpathiansAbstract
The article presents the history of documentation of multi-part singing in Poland and the state of research on this subject. The multi-part singing as the musical and culture phenomenon is regionally limited and can be recorded in Carpathian Mountains and in the north-eastern borderland where the multi-part singing remains in some parishes the common heritage of Poland and Lithuania till today. There are also numerous examples of spontaneous heterophony in Polish-Belorussian and Polish-Ukrainian musical traditions, but the singing in parallel thirds prevails, particularly among members of the Orthodox Church. The prerequisite of the multipart singing is a slow tempo, not typical of folk songs in ethnic Poland. The review of sources and living practice allow to discuss three historical layers of multipart singing in Poland: 1) the oldest one – heterophony or diaphony in fifths documented since the 15th century, 2) three-part mixed choir influenced by the church practice since the 18th century (north-eastern part of Poland) and 3) parallel thirds in female groups wherever the school-youth-choirs were introduced and the mixed choir movement e.g. in Silesia since the 19th century. Thus the multi-part singing has become both a sign of regional-ethnic specificity and the result of the cultural development.
References
Brzozowska[-Trebeschi], K. (2008). Ludowa praktyka muzyczna na Suwalszczyźnie. Praca magisterska. Instytut Muzykologii UW. Warszawa.
Chomiński, J. (1960, 1962, 1990). Historia harmonii i kontrapunktu. T. 1–3. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
Cząstka-Kłapyta, J. (2015). Jak śpiewam, Bóg słyszy lepiej. Dokumentacja śpiewów religijnych. W stronę źródeł – Pieśń religijna górali spod Pienin i Gorców. Płyta DVD i CD.
Buczak-Reibenholz, A. (1997). Folklor muzyczny jako czynnik adaptacji i integracji na ziemiach zachodnich. Przykład Górali Czadeckich. Lud, 81, 115–119.
Dahlig, P. (1993). Ludowa praktyka muzyczna w opiniach i komentarzach wykonawców w Polsce. Warszawa: Instytut Sztuki PAN.
Dahlig, P. (1995). Do badań nad funkcjonowaniem muzycznych tradycji przesiedleńców. Przykład repatriantów z Bośni. W: A. Czekanowska (red.), Dziedzictwo europejskie a polska kultura muzyczna w dobie przemian (s. 313–317). Kraków: Musica Iagellonica.
Feicht, H. (1975). Quellen zur mehrstimmigen Musik in Polen vom späten Mittelalter bis 1600. W: Z. Lissa (red.), Studia nad muzyką polskiego średniowiecza (s. 344–359). Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
Hornbostel, E. M. von (1930). Phonographierte isländische Zwiegesänge. W: Ch. Kaden, E. Stockmann (red.), Deutsche Islandforschung (s. 300–320). Breslau.
Kamieński, Ł. (1933). Diafonja ludowa w Pieninach. Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, 1, 5–7.
Kamieński, Ł. (2011). O biologii pieśni. Wstęp i dobór tekstów: B. Muszkalska. Poznań: Polskie Towarzystwo Przyjaciół Nauki.
Kopa, S. (1994). Repertuar Zespołów Folklorystycznych Białostocczyzny. Folklorystyczny Zespół Śpiewaczy z Dobrywody. Białystok: Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury.
Kopa, S. (1995). Repertuar Zespołów Folklorystycznych Białostocczyzny. Folklorystyczny Zespół Śpiewaczy z Tyniewicz. Białystok: Wojewódzki Ośrodek Animacji Kultury.
Kotoński, W. (1954). Uwagi o muzyce Podhala.
Linieva, E. (1905). Oпыт записи фонoгpaфoм yкpaинcких нapoдных пeceн. Moskwa.
Maćko-Gieszcz, K. (2016). Tradycje Bukowińczyków w kontekście polsko-rumuńskim. Muzyka Pojańczyków we wspomnieniach i współczesnej praktyce. Praca magisterska. Instytut Muzykologii UW. Warszawa.
Mikś, J. (1997). Muzyka Beskidu Żywieckiego. Bielsko Biała: Wojewódzki Ośrodek Kultury.
Muszkalska, B. (1999). Tradycyjna wielogłosowość wokalna w kulturach basenu Morza Śródziemnego. Poznań: Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauki.
Schneider, M. (1935). Geschichte der Mehrstimmigkeit. Historische und phänomenologische Studien. Teil: Die Anfänge in Europa. Berlin.
Sobieska, J. (2006). Polski folklor muzyczny. Reedycja. P. Dahlig (red.). Warszawa: Centrum Edukacji Artystycznej.
Sobieska, J., Sobieski, M. (1952). Diafonia w Pieninach.
Spis ilustracji
Il. 1 Nuta „polna”, „śpiewana”, Karol Byrtek, ur. 1907 Pewel Wielka i tam zamieszkały – skrzypce; Władysław Pluta ur. 1920 Pewel Wielka i tam zamieszkały – dudy.
Nagranie w Pewli Wlk. 22 lipca 1980 r. Zbiory Fonograficzne IS PAN T 4443, nagranie i transkrypcja P. Dahlig (1993: 290).
Il. 2 Mapa orientacyjnego występowania (miejsca ciemniejsze) wielogłosu w tradycyjnych, ludowych pieśniach obiegu ustnego w Polsce.
Il. 3 Trzy pieśni z Pienin wykonane przez grupę mężczyzn ze wsi Tylmanowa pow. Nowy Targ. Nagranie w 1951 r., transkrypcja: J. Sobieska i M. Sobieski (1952: 352).
Il. 4 Przykład wertykalnego słyszenia w realizacji pieśni góralskiej przez kobiety. U góry – rezultat końcowy „nuty Sabałowej”; niżej – rozpisanych pięć głosów
współwykonawczyń pieśni ze wsi Kościelisko. Transkrypcja: W. Kotoński (1954: 20).
Il. 5 Pieśń wielkopostna Jest zdrada w świecie, grupa śpiewacza pod kierunkiem Józefa Murawskiego ze wsi Szypliszki, pow. Suwałki. Nagranie i transkrypcja:
K. Brzozowska [-Trebeschi] (2008: 184).
Il. 6 Pieśń pogrzebowa Barbaro święta, perło Jezusowa, wieś Zaprudiany, obwód Grodno, Białoruś. Śpiewają: Wincenty Gryszan ur. 1924, Józef Nowik ur. 1935,
Edward Palczukiewicz ur. 1928, Witold Wilczewski ur. 1936. Nagranie: Piotr Piszczatowski 1998 r., in crudo CD 03, 2011, transkrypcja: P. Dahlig.
Il. 7 Pieśń pogrzebowa Zmarły człowiecze, wieś Olchówka, obwód Grodno, Białoruś. Śpiewają: Regina Misiejko ur. 1934, Franciszek Raczko ur. 1933, Alina Wałyniec ur. 1949. Nagranie: Piotr Piszczatowski 1998, in crudo CD 03, 2011, transkrypcja: P. Dahlig.
Il. 8 Pieśń liryczna Siedziała dziewczyna na białem kamieniu. Śpiewa sześć śpiewaczek pod kierunkiem Michaliny Mrozik ur. 1932 Lištrovac, Slavonja w Chorwacji, od 1946 r. na Dolnym Śląsku, zamieszkała we wsi Przejęsław, pow. Bolesławiec, woj. dolnośląskie. Nagranie 1989 r., transkrypcja: P. Dahlig. Zbiory Fonograficzne IS PAN.
Il. 9 Pieśń pogrzebowa Wylet’ieła dusza z t’ieła, grupa śpiewaczek ze wsi Dobrowoda, pow. Hajnówka, nagranie 1998 r. in crudo CD 03, 2011, transkrypcja P. Dahlig.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
- The authors give the publisher (Polish Ethnological Society) non-exclusive license to use the work in the following fields:
- recording of a Work / subject of a related copyright;
- reproduction (multiplication) Work / subject of a related copyright in print and digital technique (ebook, audiobook);
- marketing of units of reproduced Work / subject of a related copyright;
- introduction of Work / object of related copyright to computer memory;
- dissemination of the work in an electronic version in the formula of open access under the Creative Commons license (CC BY - ND 4.0).
- The authors give the publisher the license free of charge.
- The use of the work by publisher in the above mentioned aspects is not limited in time, quantitatively nor territorially.
Stats
Number of views and downloads: 537
Number of citations: 0