Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • English
    • Deutsch
    • Język Polski
    • Español (España)
    • Italiano
    • Français (Canada)
    • Čeština
    • Français (France)
    • Hrvatski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • English
  • Deutsch
  • Język Polski
  • Español (España)
  • Italiano
  • Français (Canada)
  • Čeština
  • Français (France)
  • Hrvatski
  • Srpski
  • Українська

Łódzkie Studia Etnograficzne

„Lepiej cały kufel wypić, aniżeli kroplę rozlać”. Spożycie alkoholu w świetle przysłów w językach hiszpańskim i polskim
  • Strona domowa
  • /
  • „Lepiej cały kufel wypić, aniżeli kroplę rozlać”. Spożycie alkoholu w świetle przysłów w językach hiszpańskim i polskim
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 62 (2023): Folklor słowny /
  4. Materiały z terenu

„Lepiej cały kufel wypić, aniżeli kroplę rozlać”. Spożycie alkoholu w świetle przysłów w językach hiszpańskim i polskim

Autor

  • Jakub Szymański

DOI:

https://doi.org/10.12775/LSE.2023.62.10

Słowa kluczowe

paremiologia, przysłowia, folklor słowny, spożycie alkoholu, etnolingwistyka, językoznawstwo kontrastywne

Abstrakt

W artykule w ujęciu kontrastywnym przeanalizowano kwestie dotyczące spożycia alkoholu poruszane w zbiorach przysłów w dwóch językach (polskim i hiszpańskim w odmianie z Półwyspu Iberyjskiego i wariancie meksykańskim). Obejmują one m.in. przyjemność płynącą z picia alkoholu, aprobatę lub dezaprobatę wobec jego spożycia, stosunek do abstynencji i ludzi niepijących, a także skutki konsumpcji. Korpus stanowiący podstawę badań składa się z ponad 2 900 przysłów z zakresu jedzenia i picia, a część analityczna wykorzystuje metodologię prac kontrastywnych w dziedzinach paremiologii i frazeologii. Celem artykułu jest zbadanie zakorzenionych w kulturze i kulturowo motywowanych sądów i przekonań odzwierciedlonych w przysłowiach, a także zachęcenie do ogólnej refleksji nad wartościami przekazywanymi w paremiach. Wnioski płynące z analizy pozwalają dostrzec szereg podobieństw między językami i kulturami, ale ukazują również istotne różnice w podejściu do konsumpcji alkoholu, a dodatkowo także perspektywę, z jakiej były tworzone.

Bibliografia

Bartmiński, J. (2007). Językowe podstawy obrazu świata. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Cantera Ortiz de Urbina, J. (2012). Diccionario Akal del refranero español. Tres Cantos, Madryt: Akal Ediciones.

Casado Velarde, M. (1991). Lenguaje y cultura. La etnolingüística. Madryt: Editorial Síntesis.

Conca Martínez, M. (1990). Paremiologia. Walencja: Universitat de València.

Corpas Pastor, G. (1996). Manual de fraseología española. Madryt: Gredos.

Correas, G. (2000 [1627]). Vocabulario de refranes y frases proverbiales (ed. L. Combet). Madryt: Castalia.

Duranti, A. (2000). Antropología lingüística (przeł. P. Tena). Cambridge/Madryt: Cambridge University Press.

Ferenc, M. (2004). Trunki. W: A. Chwalba (red.), Obyczaje w Polsce. Od średniowiecza do czasów współczesnych (s. 153–157). Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Fernández Sevilla, J. (1985). Paremiología y lexicografía. Algunas precisiones terminológicas y conceptuales. In: M. Alvar López (ed.), Philologica Hispaniensia: In honorem Manuel Alvar. Vol. 2. Lingüística (pp. 191–203). Madryt: Gredos.

Forgas Berdet, E. (1992). Lingüística, etnolingüística y paremiología. In: J. A. Bartol Hernández, J. F. García Santos, Santiago Guervós, J. de (eds.), Estudios filológicos en homenaje a Eugenio de Bustos Tovar. Vol. 1 (pp. 293–302). Salamanka: Ediciones Universidad de Salamanca.

Forgas Berdet, E. (1996). Los ciclos del pan y del vino en las paremias hispanas. Madryt: Ministerio de Agricultura, Pesca y Alimentación. Pozyskano z: https://www.mapa.gob.es/ministerio/pags/Biblioteca/fondo/pdf/3344_all.pdf.

García Campos, J., Barella, A. (1993). Diccionario de refranes. Madryt: Espasa Calpe.

Gómez de Silva, G. (2001). Diccionario breve de mexicanismos. Meksyk: Academia Mexicana de la Lengua/Fondo de Cultura Económica. Pozyskano z: https://www.academia.org.mx/consultas/obras-de-consulta-en-linea/diccionario-breve-de-mexicanismos-de-guido-gomez-de-silva.

Ilska, A. (2018). El concepto de Dios en las paremias españolas, polacas y alemanas [rozprawa doktorska]. Universidad Complutense de Madrid.

Janicki, K. (2021). Pańszczyzna. Prawdziwa historia polskiego niewolnictwa. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.

Jiménez Farías, A. (1971). Nueva picardía mexicana. Meksyk: Editorial Diana.

Junceda, L. (1997). Diccionario de refranes. Madryt: Espasa Calpe.

Keckowa, A., Molenda, D. (1978). Wyżywienie. W: A. Keckowa, D. Molenda (red.), Historia kultury materialnej Polski w zarysie. T. 3 (s. 301–323). Wrocław/Warszawa/Kraków/Gdańsk: Ossolineum.

Kłosińska, K. (2011). Słownik przysłów. Przysłownik. Poznań: Publicat.

Krzyżanowski, J. (red.) (1969–1972). Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich. T. 1–3. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Lázaro Carreter, F. (1981). Estudios de lingüística. Barcelona: Crítica.

Mandelbaum, D.G. (1965). Alcohol and Culture. Current Anthropology, 6 (3), 281–293.

Medina, F.X. (2016). Food Culture in Spain. Westport/Londyn: Greenwood Press.

Messina Fajardo, L.A. (2013). El mundo del vestir en el repertorio paremiológico de Hernán Núñez Refranes o proverbios en romance (1555) [rozprawa doktorska]. Universidad Complutense w Madrycie.

Młynarczyk, E. (2013). Nie święci garnki lepią. Obraz rzemiosła utrwalony w polskiej frazeologii. Kraków: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Pedagogicznego.

Młynarczyk, E. (2016). O potrzebie badań nad dziedzictwem kultury materialnej utrwalonym w polskiej frazeologii i paremiologii. Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis. Studia Linguistica, 11, 99–108.

Partyka, J. (2019). Przysłowie, aforyzm, sentencja. Definicje małych form literackich w perspektywie komparatystycznej. Teksty Drugie, 2, 32–41. Pozyskano z: https://rcin.org.pl/Content/120919/WA248_150249_P-I-2524_partyka-przyslowie_o.pdf.

Pascual López, X. (2012). Fraseología española de origen latino y motivo grecorromano [rozprawa doktorska]. Universitat de Lleida. Pozyskano z: https://www.tdx.cat/handle/10803/84020.

Pascual López, X. (2014). El refrán como producto lingüístico-cultural. In: J. Pawlik, J. Szałek (eds.), Lingüística española en Polonia: líneas de investigación (pp. 169–178). Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza.

Pérez Martínez, H. (2004). Refranero mexicano. Meksyk: Academia Mexicana de la Lengua/Fondo de Cultura Económica. Pozyskano z: https://www.academia.org.mx/consultas/obras-de-consulta-en-linea/refranero-mexicano.

Pérez Martínez, H. (2018). La comida en el refranero mexicano: un estudio contrastivo. In: J. Long-Solís Towell (ed.), Conquista y comida: consecuencias del encuentro de dos mundos (p. 505–528). Meksyk: Universidad Nacional Autónoma de México, Instituto de Investigaciones Históricas. Pozyskano z: https://historicas.unam.mx/publicaciones/publicadigital/libros/323/323_06_32_comidarefranero.pdf.

Philips, R. (2014). Alcohol: a History. Chapel Hill: The University of North Carolina Press.

Podgórecki, A. (1969). Patología życia społecznego. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.

Prat Ferrer, J.J. (2008). El refranero y la gastronomía tradicional española. Revista de Folklore, 335, 147–154. Pozyskano z: https://funjdiaz.net/folklore/pdf/rf335.pdf.

Rak, M. (2020). Od folkloru słownego do frazematyki (na materiale gwary podhalańskiej). W: W. Mokijenko, J. Tarsa (red.), Język i pamięć: księga jubileuszowa dedykowana Panu Profesorowi Wojciechowi Chlebdzie z okazji 70. urodzin (s. 537–550). Opole: Uniwersytet Opolski.

Rubio, D. (1940). Refranes, proverbios y dichos y dicharachos mexicanos. Vol. 1–2. Meksyk: Editorial A.P. Márquez.

Sapir, E. (1949). Culture, language and personality. Selected essays. Berkeley/Los Angeles: California University Press.

Sevilla Muñoz, J. (1988). Hacia una aproximación conceptual de las paremias francesas y españolas. Madryt: Universidad Complutense de Madrid.

Sevilla Muñoz, J. (2004). O concepto “correspondencia” na tradución paremiolóxica. Cadernos de Fraseoloxía Galega, 6, 221–229.

Sevilla Muñoz, J., Crida Álvarez, C.A. (2013). Las paremias y su clasificación. Paremia, 22, 105–114. Pozyskano z: https://cvc.cervantes.es/lengua/paremia/pdf/022/009_sevilla-crida.pdf.

Sevilla Muñoz, J., Zurdo Ruiz-Ayúcar, M.I.T. (eds.) (2009). Refranero multilingüe. Madryt: Instituto Cervantes. Pozyskano z: http://cvc.cervantes.es/lengua/refranero/.

Sosiński, M. (2006). Fraseología comparada del polaco y del español – su tratamiento en los diccionarios bilingües [rozprawa doktorska]. Granada: Universidad de Granada.

Szpila, G. (2003). Krótko o przysłowiu. Kraków: Collegium Columbinum.

Świerczyńska, D. (2009). Przysłowia są… na wszystko. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Świrko, S. (red.) (1978). Nowa księga przysłów i wyrażeń przysłowiowych polskich. T. 4. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Velasco Valdés, M. (1961). Refranero mexicano. Meksyk: Libro Mex.

Vila Rubio, M.N. (1990). El refrán: un artefacto cultural. Revista de dialectología y tradiciones populares, 45, 211–224.

Wilk-Racięska, J. (2007). Nuestro mundo, nuestras visiones del mundo y las lenguas que lo describen todo. Anuario de Estudios Filológicos, 30, 439–453.

Wilk-Racięska, J. (2012). Entre la visión del mundo temporal y la aspectual: el caso del español sudamericano. Katowice: Wydawnictwo Uniwersytetu Śląskiego.

Strony internetowe

Biblioteka Narodowa: https://polona.pl/item/pijak-z-butelka-na-tle-chaty,ODM4NzA1MDg; https://polona.pl/item/studium-dwoch-pijanych-chlopow,ODQ3MTAxMDM.

Google Ngram Viewer: https://books.google.com/ngrams/graph?content=beber+cerveza&year_start=1800&year_end=2016&corpus=es-2019&smoothing=3; https://books.google.com/ngrams/graph?content=beber+vino&year_start=1800&year_end=2016&corpus=es-2019&smoothing=3.

Łódzkie Studia Etnograficzne

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2023-10-20

Jak cytować

1.
SZYMAŃSKI, Jakub. „Lepiej cały kufel wypić, aniżeli kroplę rozlać”. Spożycie alkoholu w świetle przysłów w językach hiszpańskim i polskim. Łódzkie Studia Etnograficzne [online]. 20 październik 2023, T. 62, s. 163–180. [udostępniono 29.6.2025]. DOI 10.12775/LSE.2023.62.10.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 62 (2023): Folklor słowny

Dział

Materiały z terenu

Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Łódzkie Studia Etnograficzne

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

1. Autorzy udzielają wydawcy (Polskiemu Towarzystwu Ludoznawczemu) licencji niewyłącznej na korzystanie z utworu w następujących polach eksploatacji:

a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (ebook, audiobook);

c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego;

d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera;

e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY - ND 4.0).

2. Autorzy udzielają wydawcy licencji nieodpłatnie.

3. Korzystanie przez wydawcę z utworu na ww. polach nie jest ograniczone czasowo, ilościowo i terytorialnie.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 357
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • English
  • Deutsch
  • Język Polski
  • Español (España)
  • Italiano
  • Français (Canada)
  • Čeština
  • Français (France)
  • Hrvatski
  • Srpski
  • Українська

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

paremiologia, przysłowia, folklor słowny, spożycie alkoholu, etnolingwistyka, językoznawstwo kontrastywne
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa