Lenin z mongolską twarzą…? Chiny i komunizm chiński w polskiej literaturze fantastycznonaukowej
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2021.012Słowa kluczowe
science fiction, komunizm, Chiny, żółte niebezpieczeństwo, katastrofizmAbstrakt
Tematem artykułu jest obraz Chin i chińskiego komunizmu w polskiej literaturze fantastycznej dwudziestolecia międzywojennego oraz Polskiej Rzeczpospolitej Ludowej. Analizy obejmują zarówno powieści katastroficzne poświęcone problematyce „żółtego zagrożenia” (Witkiewicz, Nienasycenie; Barszczewski, Czandu), jak i socrealistyczne powieści fantastycznonaukowe (Lem, Astronauci; Obłok Magellana), w których tematyzacji lub problematyzacji poddane zostały: chiński komunizm, ekspansja cywilizacyjna oraz polityczna i militarna Chin czy wreszcie internacjonalistyczna, multikulturowa utopia komunistyczna z udziałem Chin/Chińczyków. Osią problemową szkicu jest analiza diagnoz społecznych oraz technologicznych i cywilizacyjnych prognoz wpisanych w literaturę fantastycznonaukową, a także próba dekonstrukcji stereotypu chińskiego/azjatyckiego komunisty jako figury politycznego dyskursu wpisanego w spór między kolonialnym resentymentem Europejczyków a modernizacyjnym potencjałem komunizmu w XX wieku.Bibliografia
Adamowicz, Bogusław 1927. Triumf żółtych. Warszawa: Biblioteka Groszowa.
Ayer, Alfred J. 1965. Problem poznania. Tłum. Ewa König-Chwedeńczuk. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Barszczewski, Stefan 1925. Czandu. Powieść z XXII wieku. Warszawa: Gebethner i Wolf.
Bhabha, Homi K. 2010. Miejsca kultury. Tłum. Tomasz Dobrogoszcz. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Boruń, Krzysztof, Andrzej Trepka 1957. Zagubiona przyszłość. Warszawa: Iskry.
Boruń, Krzysztof, Andrzej Trepka 2013a. Zagubiona przyszłość. Stawiguda: Solaris.
Boruń, Krzysztof, Andrzej Trepka 2013b. Proxima. Stawiguda: Solaris.
Dębicki, Władysław M. 1898. Przyszłość Chin. Groźne wnioski z przesłanek lekceważonych. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Engelking, Anna 2017. „Poleszuk” nieoswojony. Wokół funkcji chłopskości w konstruowaniu polskości. Teksty Drugie 6: 68–94.
Gawor, Leszek 1999. Mit „żółtego niebezpieczeństwa” w polskiej myśli międzywojnia. W: Anna Drabarek, Stefan Symotiuk (red.). Hominem quero. Księga jubileuszowa ofiarowana profesorowi Stanisławowi Jedynakowi. Lublin: Wydawnictwo UMCS.
Iwiński, Tadeusz 1982. Ruch rewolucyjny w Afryce, Azji i Ameryce Łacińskiej. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Jezierski, Edmund 1929. A gdy komunizm zapanuje. Powieść przyszłości. Warszawa: Biblioteka Nowości.
Knox, Ronald A. „The Ten Commandments of Detective Fiction”. http://www.classiccrimefiction.com/commandments.htm [31.03.2018]
Laplanche, Jean, Jean-Bertrand Pontalis 1996. Słownik psychoanalizy. Tłum. Ewa Modzelewska, Ewa Wojciechowska. Warszawa: Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne.
Lem, Stanisław 1955. „Podróż dwudziesta szósta i ostatnia”. W: Stanisław Lem. Sezam i inne opowiadania. Warszawa: Iskry.
Lem, Stanisław 1967. Obłok Magellana. Warszawa: Iskry.
Lem, Stanisław 1970. Astronauci. Warszawa: Czytelnik.
Marchesani, Pietro 1992. „Witkacy: mit »żółtego niebezpieczeństwa«”. Dekada Literacka 22: 1, 4.
Mazurkiewicz, Adam 2015. „Kulturowy wymiar planów zamorskich kolonii polskich w publicystyce międzywojnia”. W: Wojciech Charchalis, Bogdan Trocha (red.). Mitologizacja kultury w polskiej i iberyjskiej twórczości artystycznej. Zielona Góra: Pracownia Mitopoetyki i Filozofii Literatury Uniwersytetu Zielonogórskiego.
Mazurkiewicz, Adam 2009. „Kapitalizm w odwrocie: o socrealistycznym epizodzie polskiej fantastyki naukowej”. Pamiętnik Literacki 100/2: 109–124.
Michaels, Walter B. 2011. Kształt znaczącego, od roku 1967 do końca historii. Tłum. Jan Burzyński. Kraków: Korporacja Ha!art.
Pratt, Mary L. 2011. Imperialne spojrzenie. Pisarstwo podróżnicze a transkulturacja. Tłum. Ewa Elżbieta Nowakowska. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego .
Relidzyński, Józef 1928. „Żółta twarz”. W: Józef Relidzyński. Powrót z tamtego świata. Warszawa: Dom Książki Polskiej.
Said, Edward 2005. Orientalizm. Tłum. Monika Wyrwas-Wiśniewska. Poznań: Zysk i S-ka.
Wat, Aleksander 1993. Niech żyje Europa! (Ze wspomnień byłego Europejczyka). W: Aleksander Wat. Bezrobotny Lucyfer i inne opowieści. Warszawa: Czytelnik.
Witkiewicz, Stanisław I. 1982. Nienasycenie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 596
Liczba cytowań: 0