Norwid, Heine, Gautier i początki modernizmu
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2015.022Słowa kluczowe
Cyprian Kamil Norwid, Heinrich Heine, Théophile Gautier, Charles Baudelaire, modernizm, symbolAbstrakt
Związki Norwida z symbolizmem i modernizmem, które były oczywiste dla Juliusza Gomulickiego, zostały ostatnio zakwestionowane. Zwłaszcza polscy norwidolodzy odeszli od uwydatniania podobieństw między poezją i prozą autora Vade-mecum a innowacjami literackimi jego francuskich współczesnych spod znaku wczesnego modernizmu. Polska norwidologia skupiała się (z nielicznymi wyjątkami) na zakorzenieniu jego twórczości w tradycji rodzimej. Niniejsza rozprawa porównuje motywy grobowe u Norwida (m.in. reprezentację agonii Chopina w Czarnych kwiatach) z podobnymi motywami w twórczości Théophile’a Gautiera (chodzi o jego wysoce poetycki opis tzw. grobu materacowego Heinricha Heinego). Nie dziwi, że opis Norwida pozwala ustalić związek z historią świętą, podczas gdy Gautier, który wyróżniał się doskonałym warsztatem poetyckim, używał obrazowania religijnego w celach ornamentalnych. „Metafizyczne” podejście Norwida do śmierci przypomina podobną praktykę u Baudelaire’a, który mieszał zdezaktualizowane obrazy sakralne z przedmiotami i sytuacjami niereligijnymi po to, by reprezentować metafizyczny obraz świata na opak, z nieobecnym Bogiem. Norwid jako poeta chrześcijański był w pewnym sensie bardziej staroświecki niż Baudelaire, lecz – z drugiej strony – jego literacka metoda mieszania sacrum i profanum była jeszcze bardziej śmiała niż sposób, w jaki francuski poeta odtwarzał ów konflikt między tradycją a nowoczesnością.
Bibliografia
Le Faust de Goethe. Traduction revue et complete, précédée d’un essai sur Goethe par M. Henri Blaze, Paris: Dutertre, 1847.
Friedrich Hugo, Die Struktur der modernen Lyrik, Hamburg: Rowohlt, 1956.
Fieguth Rolf, Gombrowicz z niemiecką gębą i inne studia komparatystyczne, Poznań: Wydawnictwo
Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2011.
Heine Heinrich, Briefe, red. Gotthard Erler, Leipzig: Reclam, 1969.
Heine Heinrich, Oeuvres completes. Poëmes et légendes, Paris: Michel Levy Freres, 1857.
Mickiewicz Adam, Dzieła, Warszawa: Czytelnik, 1955.
Norwid Cyprian Kamil, Pisma wszystkie, oprac. J.W. Gomulicki, Warszawa: PIW 1971.
Gautier Theophile, Henri Heine, [w:] Reisebilder. Tableaux de voyage par Henri Heine précedée d’une étude sur H. Heine par Théophile Gautier, Paris: Michel Levy Freres, 1856 (tekst dostępny na: http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k2064110/; dostęp: 22.09.2015).
Schlegel Friedrich, Werke in zwei Bänden, Berlin–Weimar: Aufbau–Verlag, 1980.
Śniedziewski Piotr, Mallarmé – Norwid: milczenie i poetycki modernizm we Francji oraz w Polsce, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, 2008.
Trojanowicz Zofia, Lijewska Elżbieta, Kalendarz życia i twórczości Cypriana Norwida, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie, 2007.
Żurowski Maciej, Norwid i Gautier, [w:] idem, Między renesansem a awangardą: o literaturze europejskiej z perspektywy komparatysty, Warszawa: PWN, 2007.
Żurowski Maciej, Hopkins, Mallarmé i Norwid?, [w:] idem, Między renesansem a awangardą: o literaturze europejskiej z perspektywy komparatysty, Warszawa: PWN, 2007.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 798
Liczba cytowań: 0