Siła powieści – osiem dekad później
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2024.002Słowa kluczowe
powieść, anamorfoza, gatunek, klad literacki, polska powieść współczesnaAbstrakt
Tytuł tekstu nawiązuje do słynnej rozprawy Rogera Caillois z 1942 r. pt. Siła powieści (Gdańsk: Wydawnictwo UG, 2008; oryg. Puissances du roman. Paris: Editions du Sagittaire, 1942). Autorka artykułu próbuje odpowiedzieć na pytanie, dlaczego prognozy wyczerpania się tego gatunku się nie spełniły oraz jak można obecnie klasyfikować powieść, unikając przy tym zbyt wąskiego jej rozumienia. Nawiązuje przy tym zarówno do biologicznej taksonomii i kategorii kladu, jak i do zjawiska anamorfizmu w malarstwie. Rozważa też rolę powieściowej fikcji w ‘fikcjonalizacji życia’ i upowszechnieniu się kategorii narracji we współczesnej kulturze. Pokazuje przy tym – na przykładach z twórczości Olgi Tokarczuk (Empuzjon. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2022), Jacka Dukaja (Imperium chmur. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2020), a także Tomasza Różyckiego (Ijasz. Kraków: Wydawnictwo Literackie, 2021; Złodzieje żarówek. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne, 2023) – jak nowoczesna polska powieść łączy różne sprzeczności, m.in. realizm i fantastykę, kulturę wysoką i popkulturę, powagę oraz zabawę.
Bibliografia
Adamczuk-Stęplewska, Anna 2013. Czytelnik, nawigator, podróżnik? Młody odbiorca literackich hipertekstów. https://dspace.uni.lodz.pl/xmlui/handle/11089/30237 [10.05.2023].
Ankersmit, Frank 2008. Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii Historiografii. Red. Ewa Domańska. Kraków: Universitas.
Augé, Marc 2008. „Nie-Miejsca. Wprowadzenie do antropologii nadnowoczesności: Fragmenty”. Tłum. Adam Dziadek. Teksty Drugie 4: 127–140.
Barth, John 1997. „Stan rzeczy”. Tłum. Tomasz Basiuk. Literatura na Świecie 6: 7–23.
Baudrillard, Jean 2005. Symulakry i symulacje. Tłum. Sławomir Królak. Warszawa: Sic!.
Caillois, Roger 2008. Siła powieści. Tłum. Tomasz Swoboda. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
DeLillo, Don 2016. [bez tytułu, wywiad przepr. Adam Begley]. W: Sztuka powieści. Wywiady z pisarzami z „The Paris Review”. T. 1. Tłum. Dobromiła Jankowska [&] Adam Pluszka. Wrocław: Książkowe Klimaty.
Dukaj, Jacek 2019. „Wyrażam niewiarę w moc sprawczą państwa i człowieka w ogóle. Rozmowa z W. Orlińskim”. Wyborcza.pl. Wydanie on-line z dn. 30.11.2019. https://wyborcza.pl/magazyn/7,124059,25453074,dukaj-wyrazam-niewiare.html [2.08.2022].
Dukaj, Jacek 2020. Imperium chmur. Ilustr. Aleksandra Ukleja. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Dziadek, Adam 2013. „Fenomen sonetu”. W: Dorota Wojda [&] Magdalena Heydel [&] Andrzej Hejmej (red.). Różne głosy. Prace ofiarowane Stanisławowi Balbusowi na jubileusz siedemdziesięciolecia. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Folta-Rusin, Anna Kazimiera 2020. Twarz i ciało książki. Wizualne manifestacje tekstów a problemy interpretacji. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Gorliński-Kuchcik, Piotr 2017. TechGnoza, uchronią, science fiction. Proza Jacka Dukaja. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Janusz, Bernadetta [&] Katarzyna Gdowska [&] Bogdan de Barbaro (red.) 2008. Narracja. Teoria i praktyka. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Januszkiewicz, Michał 2010. „W horyzoncie nowoczesności. Antybohater jako pojęcie antropologii literatury”. Teksty Drugie 3: 60–78.
Jarzębski, Jerzy 2008. „Realizm podszyty fantastyką”. Teksty Drugie 5: 44–53.
Kaczmarczyk, Katarzyna (red.) 2018. Narratologia transmedialna. Kraków: Universitas.
Korwin-Piotrowska, Dorota 2015. Białe znaki. Milczenie w strukturze i znaczeniu utworów narracyjnych. Kraków: Wydawnictwo UJ.
Korwin-Piotrowska, Dorota 2022. „Testowanie gatunku, testowanie gatunkiem”. Tematy i Konteksty 12: 11–30.
Koziołek, Ryszard 2020. „Ślady uwikłania”. W: Maciej Jakubowiak [&] Szymon Kloska (red.). Prognoza niepogody. Literatura polska w XXI wieku. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
LeGuin, Ursula 2017. [bez tytułu, wywiad przepr. John Wray, 2013]. W: Sztuka powieści. Wywiady z pisarkami z „The Paris Review”. T. 2. Tłum. Adam Pluszka [&] Łukasz Buchalski. Wrocław: Książkowe Klimaty.
Lemann, Natalia 2015. „Polski steampunk – zaadaptować historię, adaptując konwencję”. Biblioteka Postscriptum Polonistycznego 5: 133–147.
Lutostański, Bartosz [&] Rembowska-Płuciennik, Magdalena 2020. „Powieść aplikacja – między wolnym czytaniem a szybkim Internetem”. Teksty Drugie 5: 53–72.
Mauldin, Bronwyn 2011. Slow Literature: A Brief Manifesto. Blog. https://slowlit.wordpress.com/author/blog52 29.07.2011 [3.03.2023].
Mitka, Józef 2004. „Taksonomia linneuszowska w dobie biologii molekularnej”. Fragmenta Floristica et Geobotanica Polonica Supplementum 6: 9–31.
Ostaszewski, Jacek 2018. Historia narracji filmowej. Kraków: Universitas.
Pisarski, Mariusz 2013. Hipertekstowe przemiany prozy. Kraków: Koporacja Ha!art.
Pisarski, Mariusz 2022. „Elementy wizualne”. Techsty. Wyd. z dn. 30.07.2022. https://www.techsty.art.pl/hipertekst/definicje/grafika.htm [20.05.2023].
Przybyszewska, Agnieszka 2015. Liberackość dzieła literackiego. Łódź: Wydawnictwo UŁ.
Przybyszewska, Agnieszka 2017. „Więcej niż książka, więcej niż film, więcej niż gra. O czytaniu (?) »Pry«”. Sztuka Edycji 2 (10): 103–114.
Różycki, Tomasz 2021. Ijasz. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Różycki, Tomasz 2023. Złodzieje żarówek. Wołowiec: Wydawnictwo Czarne.
Ruch Wydawniczy w Liczbach. 2021 Książki 2022. Opr. Olga Dawidowicz-Chymkowska. Tom 73. Warszawa: Biblioteka Narodowa. https://bn.org.pl/raporty-bn/ruch-wydawniczy-w-liczbach/ruch-wydawniczy-w-liczbach-2021-k [15.05.2023].
Swoboda, Tomasz 2008. Siła nawiasu. W: Roger Caillois. Siła powieści. Tłum. Tomasz Swoboda. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
Szostak, Wit 2019. Poniewczasie. Warszawa: Powergraph.
Tkaczyk, Paweł 2017. Narratologia. Warszawa: PWN.
Tokarczuk, Olga 2022. Empuzjon. Horror przyrodoleczniczy. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Winiecka, Elżbieta 2020. Poszerzanie pola literackiego. Studia o literackości w Internecie. Kraków: Universitas.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2024 Dorota Korwin-Piotrowska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 250
Liczba cytowań: 0
