Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Italiano
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Italiano
  • Język Polski

Litteraria Copernicana

Błądzący poeci. Tadeusz Różewicz i Bolesław Leśmian
  • Strona domowa
  • /
  • Błądzący poeci. Tadeusz Różewicz i Bolesław Leśmian
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 46 Nr 2 (2023): Różewicz. Powroty /
  4. Studia i rozprawy

Błądzący poeci. Tadeusz Różewicz i Bolesław Leśmian

Autor

  • Dariusz Szczukowski Uniwersytet Gdański https://orcid.org/0000-0002-3407-9584

DOI:

https://doi.org/10.12775/LC.2023.013

Słowa kluczowe

Bolesław Leśmian, Tadeusz Różewicz, poezja polska, motyw labiryntu, intertekstualność

Abstrakt

Celem artykułu jest analiza relacji między twórczością Tadeusza Różewicza a twórczością Bolesława Leśmiana. W artykule interesuje mnie, w jaki sposób poezja Leśmiana wpływa na twórczość Różewicza. Próbuję zatem prześledzić Różewiczowskie odniesienia do twórczości autora Łąki, pojawiające się na różnych nieoczywistych poziomach i w równie nieoczywistych kontekstach: od wczesnych jego wierszy, przez eseistykę aż po pożną twórczość. Różewicza zestawia Leśmiana przede wszystkim ze Staffem widząc w tej twórczości ogromną dyscyplinę twórczą i wrażliwość na zmysłowość świata. Przede wszystkim jednak interesuje mnie wiersz Różewicza Labirynty, którego bohaterem jest Leśmian. Różewicz wykorzystuje w wierszu metaforę labiryntu jako figurę poetyckiej egzystencji, skazanej na przygodność, pozbawionej iluzorycznej wiary w sensotwórczą moc słowa poetyckiego. W tym wierszu Różewicz zastanawia się nad istotą doświadczenia poetyckiego, którego nieodzownym wyznacznikiem jest wewnętrzne pęknięcie, niemożność zadomowienia. Leśmian zatem staje się dla Różewicza poetą klęski: poezja nie przynosi żadnego ocalenia, świadczy o naszej kruchości i śmiertelności.

Bibliografia

Błoński, Jan 1971. „Bergson a program poetycki Leśmiana”. W: Michał Głowiński, Janusz Sławiński. Studia o Leśmianie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Borzym, Stanisław 1984. „Leśmian: światopogląd poety”. W: Stanisław Borzym. Bergson a przemiany światopoglądowe w Polsce. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Cieślak, Robert 1999. „Oko poety”. Poezja Tadeusz Różewicza wobec sztuk wizualnych. Gdańsk: słowo/ obraz terytoria.

Cieślak, Robert 2013. Widzenie Różewicza. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Critchley, Simon 2006. Nieustające żądanie: Etyka polityczna. Tłum. Robert Dobrowolski, Michał Gusin. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskiej Szkoły Wyższej.

Czabanowska-Wróbel, Anna 1988. „Baśń jako światopogląd: baśń i baśniowość w twórczości Leśmiana”. Pamiętnik Literacki 4 (79): 29–62.

Czabanowska-Wróbel, Anna 2009. Złotnik i Śpiewak. Poezja Leopolda Staffa i Bolesława Leśmiana w kręgu modernizmu. Kraków: Universitas.

Drewnowski, Tadeusz 2002. Walka o oddech. Bio-poetyka. O pisarstwie Tadeusza Różewicza. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Głowiński, Michał 1998. Zaświat przedstawiony. Szkice o twórczości Bolesława Leśmiana. Kraków: Universitas.

Głowiński, Michał 2020. „Idzie żołnierz borem lasem, podskakując sobie czasem […]”. Teksty Drugie 5: 26–36.

Gorczyńska, Małgorzata 2011. Miejsca Leśmiana. Studium topiki krytycznoliterackiej. Kraków: Universitas.

Halkiewicz-Sojak, Grażyna 2021. Znalazłem ciszę… Tadeusz Różewicz w szkole Cypriana Norwida. Warszawa: Instytut Literatury.

Irzykowski, Karol 2000. Pisma rozproszone, t. 4. 1936–1939. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Jastrun, Mieczysław 1963. „Wstęp”. W: Leopod Staff. Wybór poezji. Wrocław: Biblioteka Narodowa.

Karpowicz, Tymoteusz 1975. Poezja niemożliwa. Modele Leśmianowskiej wyobraźni. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolinskich.

Kowalska, Małgorzata 2006. „O apokaliptycznym tonie w filozofii w ogóle, a zwłaszcza najnowszej”. W: Krzysztof Korotkich, Jarosław Ławski (red.). Apokalipsa. Symbolika – tradycja – egzegeza. T. 1. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu.

Kwiatkowska, Agnieszka 2012. „»Przyległość słów do rzeczy«. Odkrywanie Bolesława Leśmiana”. W: Agnieszka Kwiatkowska. „Tradycja, rzecz osobista”. Julian Przyboś wobec dziedzictwa poezji. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM.

Kunz, Tomasz 2013. „Różewicz. Nekrografie”. Wielogłos 1 (15): 33–46.

Lenartowicz, Teofil 1954. Poezje wybrane. Warszawa: Czytelnik.

Leśmian, Bolesław 2010. Dzieła wszystkie. Poezje zebrane. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Leśmian, Bolesław 2011. Dzieła wszystkie. Szkice literackie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Leśmian, Bolesław 2012. Utwory dramatyczne i listy. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Lévinas, Emmanuel 2000. „Spojrzenie poety”. W: Emmanuel Lévinas. Imiona własne. Tłum. Janusz Margański. Warszawa: Aletheia.

Łapiński, Zdzisław 1994. „Dwaj nowocześni: Leśmian i Przyboś”. Teksty Drugie 5/6: 79–87.

Łopuszański, Piotr 2006. Bolesław Leśmian. Marzyciel nad przepaścią. Warszawa: Twój Styl.

Marciniak, Hanna 2007. „»Nasze pomniki są dwuznaczne...« O epitafiach Tadeusza Różewicza”. Teksty Drugie 3: 22–41.

Nycz, Ryszard 1997. „Gest śmiechu. Z przemian świadomości literackiej początku wieku XX”. W: Ryszard Nycz. Język modernizmu. Prolegomena historycznoliterackie. Wrocław: Wydawnictwo „Leopoldinum” Fundacji dla Uniwersytetu Wrocławskiego.

Osiński, Dawid M. 2006. „Bolesława Leśmiana kompleks żydowski”. W: Mieczysław Dąbrowski, Alina Molisak (red.). Pisarze polsko-żydowscy XX wieku. Przybliżenia. Warszawa: Wydawnictwo Uniwersytetu Warszawskiego.

Pankowski, Marian. 1999. Leśmian czyli bunt poety przeciw granicom. Tłum. Andrzej Krzewicki. Lublin: Wydawnictwo Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej.

Pietrych, Piotr 2015. „Stary Różewicz czyta starego Staffa – i co z tego wynika?”. Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze 2: 193–211.

Przybylski, Ryszard [&] Tadeusz Różewicz 2019. Listy i rozmowy 1965–2014. Warszawa: Sic!

Różewicz, Tadeusz 1988. Poezja. T. 1. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Różewicz, Tadeusz 1946. W łyżce wody. Częstochowa: Spółdzielnia Wydawniczo-Artystyczna „Słowo”.

Różewicz, Tadeusz (red.) 2004. Nasz Starszy brat. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Różewicz, Tadeusz 1991. Płaskorzeźba. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Różewicz, Tadeusz 1990. Proza. T. 2. Kraków: Wydawnictwo Literackie.

Różewicz, Tadeusz 1996. zawsze fragment. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.

Różewicz, Tadeusz 2008. Kup kota w worku (work in progress). Wrocław: Biuro Literackie.

Sidoruk, Elżbieta 2004. „O grotesce w poezji Bolesława Leśmiana”. W: Elżbieta Sidoruk. Groteska w poezji Dwudziestolecia. Leśmian – Tuwim – Gałczyński. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.

Skrendo, Andrzej 2002. Tadeusz Różewicz i granice poezji. Etyka i estetyka transgresji. Kraków: Universitas.

Skrendo, Andrzej 2005. Poezja modernizmu. Interpretacje. Kraków: Universitas.

Spólna, Anna 2013. „Wskrzeszanie brata. Tadeusza Różewicza historie rodzinne”. Napis 19: 228–246.

Szcześniak, Krystyna 2015. „Kalina oczyma slawisty etnolingwisty”. W: Piotr Stalmaszczyk, Irena Jaros (red.). Amor verborum nos unit. Studia poświęcone pamięci Profesora Sławomira Gali. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Szczukowski, Dariusz 2019. Niepoprawny istnieniowiec. Bolesław Leśmian i doświadczenie literatury. Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego.

Trznadel, Jacek 1964. Twórczość Leśmiana (Próba przekroju). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Trznadel, Jacek 2016. Kalendarium Leśmianowskie. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.

Tuwim, Julian 1966. „Bolesław Leśmian”. W: Zdzisław Jastrzębski (red.). Wspomnienia o Bolesławie Leśmianie. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie.

Winiecka, Elżbieta 2009. „Dystans i pragnienie bezpośredniości: nowoczesna świadomość Bolesława Leśmiana”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 16 (36): 29–50.

Włodzimierz, Wójcik 1999. Staff i Różewicz. Studia historycznoliterackie . Katowice: Kwartalnik Literacki FA-Art.

Litteraria Copernicana

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2023-09-06

Jak cytować

1.
SZCZUKOWSKI, Dariusz. Błądzący poeci. Tadeusz Różewicz i Bolesław Leśmian. Litteraria Copernicana [online]. 6 wrzesień 2023, T. 46, nr 2, s. 53–66. [udostępniono 26.12.2025]. DOI 10.12775/LC.2023.013.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 46 Nr 2 (2023): Różewicz. Powroty

Dział

Studia i rozprawy

Licencja

Prawa autorskie (c) 2023 Dariusz Szczukowski

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 438
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Italiano
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Bolesław Leśmian, Tadeusz Różewicz, poezja polska, motyw labiryntu, intertekstualność
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa