Udział kobiet w zabezpieczeniu i popularyzacji dorobku Witkacego w latach 1940–1956
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2022.041Słowa kluczowe
Jadwiga Witkiewiczowa, stalinizm, Irena Sławińska, Antonina Obrębska- Jabłońska, Zofia NałkowskaAbstrakt
Wśród witkacologów pokutuje przekonanie o przerwie w recepcji twórczości Witkacego, wywołanej najpierw II wojną światową, a po niej marksistowską cenzurą. Opinię tę wzmacniały wielokrotnie wypowiedzi m.in. Janusza Deglera, jakoby „w okresie stalinowskim Stanisław Ignacy Witkiewicz znajdował się na indeksie, nie wolno go było wydawać, nie wolno było o nim pisać. […] W maju 1956 roku Witkacy powraca, po latach nieobecności i anatemy – dzięki Kantorowi, który wystawia Mątwę w Teatrze Cricot” (Degler 2013: 23). Aby uzupełnić naszą wiedzę o chronologii odkrywania dorobku autora Szewców i zweryfikować niektóre narracje i legendy historycznoliterackie, należy przypomnieć powojenne apele Zofii Nałkowskiej o wydanie dzieł zebranych Witkacego, prace magisterskie i publikacje poświęcone formistom, autorstwa historyczek sztuki Anny Miazek, Joanny Szczepińskiej-Tramer i Hanny Morawskiej. Do białych plam w badaniach witkacologicznych należą dotąd okupacyjne badania językoznawcze Antoniny Obrębskiej-Jabłońskiej nad słowotwórstwem w Nienasyceniu i Narkotykach, a także rola Ireny Sławińskiej w popularyzacji dramatów Witkiewicza na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w trakcie stalinowskiej nocy.
Bibliografia
Bińczyk, Ewa 1999. „O czym szepcze władza (w ujęciu Michela Foucaulta)”. Przegląd Artystyczno-Literacki 9: 67–72.
Bocheński, Tomasz 2000. „Z sensem o Witkacym”. Teksty Drugie 5: 97–103.
Bolecki, Włodzimierz 1999. „Polowanie na postmodernistów w Polsce” i inne szkice. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Burow, Aleksander Iwanowicz 1954. „O specyfice treści i formy w sztuce”. Zeszyty Filozoficzne „Nowych Dróg” 1: 88–95.
Ciechowicz, Jan 2004. „Irena Sławińska (1913–2004)”. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 39: 167–172.
Degler, Janusz 2013. „Teczkę ukradł mi Witkacy”. Indeks (Opole) 9–10: 23–24.
Garztecki, Juliusz, organizator i pierwszy redaktor „Drogi”. Wywiad przeprowadzony przez Bohdana Urbankowskiego, Warszawa 1984. Poezja 9: 37–44.
Gawrak, Zbigniew 1954. „Sprawozdanie z działalności Państwowego Instytutu Sztuki za 1953 r.”. Materiały do Studiów i Dyskusji z Zakresu Teorii i Historii Sztuki, Krytyki Artystycznej oraz Badań nad Sztuką 2: 272–300.
Giedroyc, Jerzy 1999. Autobiografia na cztery ręce. Warszawa: Czytelnik.
Giedroyc, Jerzy [&] Czesław Miłosz 2008. Listy 1952–1963. Oprac. i wstęp Marek Kornat. Warszawa: Czytelnik.
[Herling-Grudziński, Gustaw] Lector 1951. „Murti-Bing”. Wiadomości 34: 4.
Jasińska, Zofia 1994. W murach tej Uczelni ocaliliśmy swoją godność. W: Zofia Jasińska [&] Maria Staniszewska (red.). Z dyplomem KUL w Polskę. Wspomnienia i relacje. Lublin: Norbertinum.
Jastrun, Mieczysław 1945. „Nijako”. Odrodzenie 35: 5–6.
Judek, Cecylia 2010. „Z żałobnej karty. Bonifacja Jaworska (1926–2010)”. Bibliotekarz Zachodniopomorski 2–3: 176–180.
Judycka, Irmina 1950. „Neologizmy Stanisława Ignacego Witkiewicza”. Poradnik Językowy 6: 24–28.
Kal, Elżbieta 2010. „Tego się nie krytykuje, na kogo się nie liczy”. Polska krytyka artystyczna okresu realizmu socjalistycznego. Słupsk: Wydawnictwo Naukowe Akademii Pomorskiej.
Kirchner, Hanna 2015. „Polonistyka hejterska. Uwagi do książki Granice Nałkowskiej”. Pamiętnik Literacki 3: 125–169.
Kotarbiński, Tadeusz [&] Jerzy Eugeniusz Płomieński (red.) 1957. Stanisław Ignacy Witkiewicz. Człowiek i twórca. Księga pamiątkowa. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Krzywicka, Irena 1956. „Bal w Jaszczurówce”. Przekrój 565: 5–6.
Lipski, Jan Józef 1956. „Umysł drapieżny”. Po Prostu 27: 6.
Masłowski, Michał 2011. „Wobec nicości. Miłosz – dysydent”. Postscriptum Polonistyczne 1: 29–46.
Mendalko, Janina 1955. Groteska w polskim dramacie współczesnym. Zarys chwytów konstrukcyjnych i funkcji. Niepubl. praca magisterska. Katolicki Uniwersytet Lubelski: Lublin.
Miazek, Anna 1952. Ze studiów nad genezą formalizmu w polskiej plastyce. Program ekspresjonizmu polskiego w świetle wypowiedzi „Zdroju” – literackich i plastycznych. Niepubl. praca magisterska, Uniwersytet Warszawski. Zbiory Specjalne Instytutu Sztuki PAN: Warszawa.
Miłosz, Czesław 1951. „Murti-Bing”. Przeł. Jane Zielonko. The Twentieth Century 7: 9–23.
Miłosz, Czesław 1953. Zniewolony umysł. Paryż: Instytut Literacki.
Mojsak, Kajetan (red.) 2015. „Cenzorskie perypetie Dramatów Witkacego”. Sztuka Edycji 7/1: 113–123.
Morawska, Hanna 1954. „Z zagadnień estetyzmu w Polsce w latach 1880–1920”. Materiały do Studiów i Dyskusji z Zakresu Teorii i Historii Sztuki, Krytyki Artystycznej oraz Badań nad Sztuką 1: 255–281.
Nałkowska, Zofia 1945. „Nowe żądania”. Kuźnica 4–5: 13–15.
Nałkowska, Zofia 1957. Widzenie bliskie i dalekie. Wstęp Wilhelm Mach. Warszawa: Czytelnik.
Nałkowska, Zofia 1972. Dzienniki czasu wojny. Wstęp, oprac. i przypisy Hanna Kirchner. Warszawa: Czytelnik.
Otwinowski, Stefan 1955. „Wspomnienia i refleksje”. Życie Literackie 1: 8.
[Pohoska, Ewa] Sosnowska, Halina 1944. Schyłek amonitów. Warszawa: Biblioteka „Drogi”.
Pohoska, Ewa 1968. „Schyłek amonitów”. Dialog 8: 25–35.
Pohoska, Ewa 1989. „Dziennik”. Podał do druku i posłowiem opatrzył Bohdan Urbankowski. Poezja 9: 3–34.
Puchalska, Mirosława 2008. Wokół Młodej Polski. Szkice i sylwetki. Prace wybrane z lat 1954–1996. Wstęp Michał Głowiński, wybór Paulina Kierzek. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN.
Puzyna, Konstanty 1962. „Wstęp”. W: Stanisław Ignacy Witkiewicz. Dramaty. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Rogoyska, Maria 1954. „Z dziejów mecenatu artystycznego w Polsce w latach 1918–1930”. Materiały do Studiów i Dyskusji z Zakresu Teorii i Historii Sztuki, Krytyki Artystycznej oraz Badań nad Sztuką 3–4: 128–200.
Skarżyński, Mirosław [&] Elżbieta Smułkowa (red.) 2018. Materiały do dziejów polskiego językoznawstwa. T. 3: Biblioteka LingVariów. T. 26: Korespondencja Kazimierza Nitscha i Antoniny Obrębskiej-Jabłońskiej 1925–1958. Cz. I: 1925–1945, cz. II: 1946–1958. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Skubalanka, Teresa 1953. „Bibliografia literacka. Lipiec–grudzień 1950”. Pamiętnik Literacki 43: dodatek.
Sławińska, Irena 1953–1956. „Janina Mendalko, Groteska w polskim dramacie współczesnym. Zarys chwytów konstrukcyjnych i funkcji”. Sprawozdania z Czynności Wydawniczej i Posiedzeń Naukowych TN KUL 7: 114–117.
Szczepińska, Joanna 1954. „Historia i program grupy Formiści Polscy”. Materiały do Studiów i Dyskusji z Zakresu Teorii i Historii Sztuki, Krytyki Artystycznej oraz Badań nad Sztuką 3–4: 201–280.
Śliwińska, Monika 2014. Muzy Młodej Polski. Życie i świat Marii, Zofii i Elizy Pareńskich. Warszawa: Iskry.
Witkiewicz, Stanisław Ignacy 1962. Dramaty. Wstęp i oprac. Konstanty Puzyna. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Witkiewicz, Stanisław Ignacy 2017. „Listy do Jana i Janiny (Inki) Leszczyńskich (1936–1939)”. Oprac. Stefan Okołowicz. W: Stanisław Ignacy Witkiewicz. Dzieła zebrane. T. 18: Listy II (wol. 2, cz. 2). Oprac. i przypisami opatrzyli Janusz Degler [&] Stefan Okołowicz [&] Tomasz Pawlak. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Witkiewiczowa, Jadwiga (1946.01.03). List do Departamentu Teatru Ministerstwa Kultury i Sztuki. Archiwum Przemysława Pawlaka: Warszawa.
Witkiewiczowa, Jadwiga 2012. „Wspomnienia o Stanisławie Ignacym Witkiewiczu”. W: Stanisław Ignacy Witkiewicz Dzieła zebrane. T. 22: Listy do żony (1936–1939). Przygot. do druku Anna Micińska. Oprac. i przypisami opatrzyli Janusz Degler. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Wojciechowski, Aleksander (red.) 1974. Polskie życie artystyczne w latach 1915–1939. Wrocław: Ossolineum – PAN.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Przemysław Pawlak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 602
Liczba cytowań: 0
