Mikan 蜜柑 - tłum. Joanna Wolska-Lenarczyk

Abstract

Mikan (1919) to jedno z wcześniejszych opowiadań Akutagawy Ryūnosuke, które nie było do tej pory tłumaczone na język polski. Akcja tego króciótkiego utworu toczy się w pociągu zmierzającym z Yokosuki do Tokio. W przedziale poznajemy dwójkę bohaterów: podróżującego bez jasno wytyczonego celu, znużonego i zmęczonego życiem narratora opowieści oraz trzynasto-, może czternastoletnią dziewczynkę, opuszczającą rodzinną wieś, aby udać się na służbę. Narrator od samego początku opowieści jest wrogo nastawiony do swojej współpasażerki – wszystko mu w niej przeszkadza: jej przybrudzone ubranie, popękane mrozem dłonie, podrapane do czerwoności policzki. Dziewczynka irytuje go. Dopiero końcowa scena, którą symbolizują tytułowe mandarynki (mikan), diametralnie zmienia nastawienie narratora. Drobny, ale jakże ludzki gest dziewczynki wyrywa go z otępienia i pozwala, choć na chwilę, dostrzec ludzką egzystencję od jej najpiękniejszej strony. Ten kontrast, po mistrzowsku oddany przez Akutagawę, wpływa w decydującym stopniu na odbiór tej prostej, ale jakże przejmującej opowieści.