„Iskry miłości do ojczystej ziemi”. Niemieckie zbiory podań z Prowincji Poznańskiej – między literacką tradycją a polityczną ideologią

Abstract

Tematem artykułu są niemieckie zbiory podań z Prowincji Poznańskiej wydawane w latach 1871–1918. Zbiory te były swoistym fenomenem: znaczącą ich część stanowiły wielkopolskie podania ludowe, jednak obok opowieści od wieków przekazywanych ustnie przez rdzennie polską ludność, w zbiorach publikowane były również nowsze podania, powstałe poprzez przenikanie się polskich i niemieckich motywów oraz podania przywiezione do Wielkopolski przez niemieckich kolonistów. Niniejszy artykuł stanowi próbę wykazania, w jaki sposób i do jakich celów zbiory podań z Prowincji Poznańskiej wykorzystane zostały w niemieckiej polityce kulturalnej w latach 1871–1918, kiedy Wielkopolska znajdowała się pod zaborem pruskim, oraz podczas II wojny światowej, gdy jako Reichsgau Wartheland (Okręg Rzeszy Kraj Warty) została zaanektowana przez Niemcy. Artykuł stawia sobie również za cel ukazanie recepcji zbiorów podań wielkopolskich, wydawanych w niemieckich książkach o tematyce ojczyźnianej tzw. Heimatbücher w okresie między- i powojennym.