Kanta odpowiedź na pytanie: Czym jest głupota.
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2023.021Palabras clave
głupota, władza sądzenia, "Esej o schorzeniach głowy", Emanuel SwedenborgResumen
Kant definiuje głupotę jako brak władzy sądzenia, autonomicznej władzy poznawczej, polegającej w jego systemie na umiejętności zastosowania teorii do praktyki. Władzę tę określa filozof jako rzecz wrodzoną, „szczególny talent”, którego w przeciwieństwie do teorii nie można się nauczyć. Zatem głupota nie jest jednoznaczna z brakiem wykształcenia czy wiedzy. Autor omawia Esej o schorzeniach głowy Kanta jako tekst uchodzący za analizę tej przypadłości, będący jednak w rzeczywistości klasyfikacją chorób psychicznych (przypadek polskiego „proroka” Jana Pawlikowicza Zdomozyrskich Komarnickiego oraz szwedzkiego wizjonera Emanuela Swedenborga), analizuje w tym kontekście inne artykuły i wypowiedzi filozofa oraz przedstawia konsekwencje wynikające z powyższego pojęcia głupoty w perspektywie trzech Kantowskich Krytyk. Nasuwa się wniosek, że głupota nie jest zjawiskiem uleczalnym, zatem jej problem pozostaje zawsze aktualny, stanowiąc wyzwanie dla opartego na mentalnej dojrzałości projektu Oświecenia.
Citas
Borowski, Ludwig Ernst 1804. Darstellung des Lebens und Charakters Immanuel Kants. Münchener DigitalisierungsZentrum, Digitale Bibliothek. https://www.digitale-sammlungen.de/details/bsb10064189 [18.09.2022].
Dietzsch, Steffen 2005. Immanuel Kant. Biografia . Tłum. Krystyna Krzemieniowa. Warszawa: Wiedza Powszechna.
Geisenhanslücke, Achim 2011. Dummheit und Witz. Poetologie des Nichtwissens. München: Fink.
Gulyga, Arsenij 1985. Immanuel Kant. Tłum. Sigrun Bielfeldt. Frankfurt a.M.: Suhrkamp Taschenbuch.
Jachmann, Reinhold Bernhard 1804. Immanuel Kant geschildert in Briefen an einen Freund.
Münchener DigitalisierunsZentrum, Digitale Bibliothek. https://www.digitale-sammlungen.de/details/bsb 10064194 [18.09.2022].
Kant, Immanuel 1923. „Reflexionen zur Anthropologie”. W: Akademie Ausgabe. T. XV. http://kant.korpora.org/Inhalt15.html [22.09.2022].
Kant, Immanuel 1984. Krytyka praktycznego rozumu. Tłum. Jerzy Gałecki. Warszawa: PWN.
Kant, Immanuel 2005. Antropologia w ujęciu pragmatycznym. Tłum. Ewa Drzazgowska, Paulina Sosnowska. Warszawa: Wydawnictwo IFiS PAN.
Kant, Immanuel 2010a „Esej o schorzeniach głowy”. Tłum. Marek Jankowski. W: Dzieła zebrane. T. I. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Kant, Immanuel 2010b „Marzenia jasnowidzącego objaśnione przez marzenia metafizyki”. Tłum. Władysław M. Kozłowski (opr. Mirosław Żelazny). W: Dzieła zebrane. T. I. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Kant, Immanuel 2012a. „Odpowiedź na pytanie, czym jest Oświecenie”. Tłum. Tomasz Kupś. W: Dzieła zebrane. T. VI. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Kant, Immanuel 2012b. „O porzekadle: To może być słuszne w teorii, ale nic nie jest warte w praktyce”. Tłum. Mirosław Żelazny W: Dzieła zebrane. T. VI. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Kant, Immanuel 2013. Dzieła zebrane. T. II. Krytyka czystego rozumu. Tłum. Mirosław Żelazny. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Kant, Immanuel 2014. Dzieła zebrane. T. IV. Krytyka władzy sądzenia. Tłum. Mirosław Żelazny. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Kant, Immanuel 2018. Korespondencja. Tłum. Mirosław Żelazny i in. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.
Kępiński, Antoni 1974. Schizofrenia . Warszawa: PZWL.
Locke, John 1955. Rozważania dotyczące rozumu ludzkiego. T. II. Tłum. Bolesław J. Gawecki. Warszawa: PWN.
Rauer, Constantin 2007. Wahn und Wahrheit. Kants Auseinandersetzung mit dem Irrationalen. Berlin: Akademie Verlag.
Vorländer, Karl 1924. Immanuel Kant. Der Mann und das Werk. Textlog.de, Historische Texte & Wörterbücher. https://www.textlog.de/35637.html [4.10.2022].
Descargas
Publicado
Cómo citar
Número
Sección
Licencia
Derechos de autor 2023 Dariusz Pakalski
Esta obra está bajo una licencia internacional Creative Commons Atribución-SinDerivadas 4.0.
Stats
Number of views and downloads: 482
Number of citations: 0