Ku teorii recytacji. Interdyscyplinarny charakter badań nad sztuką recytacji

Abstract

Artykuł zawiera przegląd stanowisk badawczych w odniesieniu do sztuki recytacji. Autorka wskazuje na recytację jako na zjawisko, którego rozumienie wymaga podejścia interdyscyplinarnego, uwzględniającego punkty widzenia wielu dyscyplin badawczych, jak chociażby językoznawstwa, literaturoznawstwa, teatrologii oraz estetyki. W perspektywie badawczej tych dwóch pierwszych dyscyplin recytacja ukazuje się jako sztuka wykonawcza, sztuka interpretacji zależna od literackiego tekstu. Perspektywa teatrologiczna z kolei ukazuje recytację w odniesieniu do teatru i sztuki aktorskiej. Jeżeli recytacja jest częścią mówienia scenicznego, to nie należy jej przeciwstawiać sztuce aktorskiej, lecz uznać, iż do niej przynależy. Perspektywa teatrologiczna wskazuje także na recytację jako na sztukę widowiskową, i w związku z tym należałoby ją badać z uwzględnieniem elementów konstytuujących widowisko. Uwzględniając punkt widzenia estetyki, umieszczamy dzieło recytacyjne (recytatorskie) na tle sytuacji estetycznej, której jest elementem, obok recytatora i odbiorcy. Należy wówczas wziąć pod uwagę zagadnienia postawy estetycznej i przeżycia estetycznego oraz wartości. W sytuacji estetycznej następuje wzajemne przenikanie się właściwości dzieła (przedmiotu estetycznego) oraz odbiorcy (podmiotu) z uwagi na wartości zawarte w dziele.