“People of Knowledge”, or About the Stupidity of Information Overload (on the Basis of “Death in Old Decorations” by Różewicz and “Bouvard and Pécuchet” by Gustav Flaubert)
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2023.026Keywords
Różewicz, Flaubert, modernity, knowledge, stupidityAbstract
The text is comparative in nature. Its aim is first and foremost to reflect on the phenomenon of excessive knowledge, strongly exposed in both works mentioned in the title, the consequence of which was a peculiarly modern affliction, which the contemporary researcher Matthijs van Boxsel (2004: 256) treated as one of the modern variants of (encyclopaedic) stupidity. This somewhat paradoxical – because it is not due to scarcity, but excess of information – kind of intellectual frailty has its origins in the civilisational and cultural changes characteristic of the nineteenth century, namely the reproduction of cultural goods, the development of the daily press, the rush of life, and thus the rush of reading and the rush of perception (as pointed out by, among others, Paul Valéry [1971: 185–186]), as well as the proliferation of knowledge, which is, in fact, a collection of hastily crafted information-banalities. The article seeks to show both the similarities in terms of the literary creations of the protagonists of the two works (their consciousnesses, attitudes, dilemmas, and aspirations), as well as to characterise the cultural environments in which they function, thereby confirming the thesis of a kind of homogeneity and historical continuity of the ‘stupidity of informational excess’, which – regardless of the time and civilisational realities of the era – has the same causes and the same nature – becoming ‘worthless offer’ for audiences with similar mental predispositions.
References
Abramowski, Edward 2000. „Co to jest sztuka? (Z powodu rozprawy L. Tołstoja: »Czto takoje iskusstwo?«)”. W: Maria Podraza Kwiatkowska (oprac.). Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski. Wrocław: Ossolineum.
Amiel, Henri Frédéric 1997. Dziennik intymny. Wyboru dokonała i przeł. z j. francuskiego Joanna Guze, przedmową opatrzyła Maria Janion. Warszawa: Czytelnik.
Benjamin, Walter 2011. „Dzieło sztuki w epoce jego reprodukowalności technicznej”. W: Twórca jako wytwórca. Eseje i rozprawy. Tłum. Robert Reszke. Warszawa: KR.
Boxsel, Matthijs van 2004. Encyklopedia głupoty. Tłum. Alicja Dehue-Oczko. Warszawa: W.A.B.
Browarny, Wojciech 2013. Tadeusz Różewicz i nowoczesna tożsamość. Kraków: Uniwersitas.
Brown, Frederick 2008. Gustaw Flaubert. W Niewoli słowa i kobiet. Tłum. Lech Niedzielski. Warszawa: Twój Styl.
Burkot, Stanisław 1987. Tadeusz Różewicz. Warszawa: Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne.
Cioran, Emil 2016. Zeszyty 1957–1972. Tłum. Ireneusz Kania. Warszawa: Aletheia.
Drewnowski, Tadeusz 1990. Walka o oddech. O pisarstwie Tadeusza Różewicza. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe.
Dupart, Guillaume L. 1905. Kłamstwo. Studium psycho-socjologiczne. Tłum. Jan Lorentowicz. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Erazm z Rotterdamu 1953. Pochwała głupoty. Przeł. i objaśnił Edwin Jędrkiewicz, wstęp napisał Henryk Barycz. Wrocław: Ossolineum.
Flaubert, Gustave 1957. Listy. Wybór i przekład Wacław Rogowicz. Warszawa: PIW.
Flaubert, Gustave 1985. Szkoła uczuć. Tłum. Aniela Micińska. Warszawa: PIW.
Flaubert, Gustave 1993. Słownik komunałów. Przeł. i posłowiem opatrzył Jan. Gondowicz. Warszawa–Kraków: Fundacja „Brulionu”.
Flaubert, Gustave 2012. Bouvard i Pécuchet. Z dodatkiem eseju Antoniego Sygietyńskiego „Gustaw Flaubert (1821–1880)”. Tłum. Wacław Rogowicz. Warszawa: Sic!
Flaubert, Gustave 2019. Listy do Luizy. Wybór, przekład i komentarz Ryszard Engelking. Warszawa: Sic!
Flaubert, Gustave, George Sand 2013. Korespondencja. Wstęp, przekł. i przypisy Ryszard Engelking. Warszawa: Sic!
Gondowicz, Jan 1993. „Flaubert i fenomen głupoty. Posłowie”. W: Gustaw Flaubert. Słownik komunałów. Warszawa–Kraków: Fundacja „Brulionu”.
Jauss, Hans Robert 1998. Proces literacki modernizmu od Rousseau do Adorna. Tłum. Piotr Bukowski. W: Ryszard Nycz (red.). Odkrywanie modernizmu. Kraków: Uniwersitas.
Kostkiewiczowa, Krystyna 1974. „»Śmierć w starych dekoracjach« Tadeusza Różewicza”. W: Kazimierz Bartoszyński, Maria Jasińska-Wojtkowska, Stefan Sawicki. Nowela – opowiadanie – gawęda. Interpretacje małych form narracyjnych. Warszawa: PWN.
Lichtenberg, Georg Christoph 2001. Bruliony i inne pisma. Wybór, przekł. i wstęp Tadeusz Zatorski. Kraków: Aureus.
Lubelska, Magdalena 1997. „Rozrachunek z rozrachunkiem. O Śmierci w starych dekoracjach Tadeusza Różewicza”. W: Jerzy Jarzębski, Ryszard Nycz. Lektury polonistyczne. Literatura współczesna. T.1. Kraków: Universitas.
Parandowski, Jan 1957. „Przedmowa do Bovary”. W: Gustaw Flaubert. Pani Bovary. Tłum. Aniela Micińska. Warszawa: PIW.
Poyet, Thierry 2012. Bouvard et Pécuchet. Le savoir et la sagesse. Paris: Éditions Kimé.
Przesmycki, Zenon 2000. „Walka ze sztuką”. W: Maria Podraza-Kwiatkowska (oprac.). Programy i dyskusje literackie okresu Młodej Polski. Wrocław: Ossolineum.
Przybyszewski, Stanisław 1995. Synagoga szatana i inne eseje. Wybór, wstęp i przekład z j. niemieckiego Gabriela Matuszek. Kraków: Oficyna Literacka.
Różewicz, Tadeusz 1977. Przygotowanie do wieczoru autorskiego. Warszawa: PIW.
Różewicz, Tadeusz 2004. „Śmierć w starych dekoracjach”. W: Tadeusz Różewicz. Utwory zebrane. Proza. T 2. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Różewicz, Tadeusz 2021. Wybór prozy. Wstęp i oprac. Wojciech Browarny. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Siemaszko, Piotr 2020. „Katedra kolońska tańczy kozaka”. Literatura polskiego modernizmu jako świadectwo przeobrażeń kultury europejskiej. Bydgoszcz: Wydawnictwo Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego.
Sorel, Georges 2015. Złudzenia postępu. Tłum. Emil Breiter. Kraków: Vis-à-vis/Etiuda.
Sygietyński, Antoni 2012. „Gustaw Flaubert (1821–1880)”. W: Gustaw Flaubert. Bouvard i Pécuchet. Z dodatkiem eseju Antoniego Sygietyńskiego „Gustaw Flaubert (1821–1880)”. Tłum. Wacław Rogowicz. Warszawa: Sic!.
Tarde, Gabriel 1904. Opinia i tłum. Tłum. Kazimiera Skrzyńska. Warszawa: Gebethner i Wolff.
Valéry, Paul 1971. „Mawiałem czasem do Stefana Mallarmé”. W: Paul Valéry. Estetyka słowa. Szkice. Wybór Aleksandra Frybesowa, wstęp Maciej Żurowski, przekład Donata Eska, Aleksandra Frybesowa. Warszawa: PIW.
Vogler, Henryk 1969. Różewicz. Warszawa: Agencja Autorska i Dom Książki.
Waligóra, Janusz 2006. Proza Tadeusza Różewicza. Kraków: Collegium Columbinum.
Wyka, Kazimierz 1977. Różewicz parokrotnie. Warszawa: PIW.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Piotr Tomasz Siemaszko

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 460
Number of citations: 0