Różewicz’s “Turn to Things”?
About the Shoes of the Poet from the Poem "Áladerrida"
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2023.014Keywords
“the turn to things”, the agency of things, "A Pair of Shoes" by Vincent van Gogh, Różewicz’s shoes, Różewicz and photographyAbstract
The article examines the problem of the status of things in Tadeusz Różewicz’s poem titled Áladerrida (the volume: Kup kota w worku). Using the example of the poet’s shoes theme, the author analyzes the role of everyday objects in creating human socio-cultural identity. She argues that objects have agency, in the sense described by Alfred Gell, Bruno Latour or Bjørnar Olsen, who postulate that matter should be valued as a form of existence equal to the human actor. According to their philosophy, objects cannot be regarded only as passive tools and witnesses of the activities of the human subject, because they are active participants and co-creators of our life, causing real effects. This prompts her to ask questions about the possibility of reading Różewicz’s things in the perspective of “the turn to things”, which takes into account codes that go beyond the anthropocentric horizon – epistemological, ontological, ethical. This is helped by the poet’s inspiration with the paintings of Vincent van Gogh, whose A Pair of Shoes, according to critics, had a clearly mediating character, becoming for the artist a way of “traversing the world” and understanding it.
References
Adamowska, Joanna 2018. Sens kobaltu. Zbigniewa Herberta i Tadeusza Różewicza spotkania z malarzami. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne.
Böhme, Hartmut 2012. Fetyszyzm i kultura. Inna teoria nowoczesności. Tłum. Marcin Pańkow. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Braun, Kazimierz, Tadeusz Różewicz 1989. Języki teatru. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Connerton, Paul 1989. How Societes Remember. Cambridge: Cambridge University Press.
Dąbrowski, Tadeusz 2008. „Kot w butach. Kilkadziesiąt stron kpiarskiej logorei”. Polityka 38, wyd. online z dn. 23.09.2008. https://www.polityka.pl/tygodnikpolityka/kultura/ksiazki/268218,1,recenzja-ksiazki-tadeusz-rozewicz-kup-kota-w-worku.read [01.05.2022].
Domańska, Ewa 2006. Historie niekonwencjonalne. Refleksja o przeszłości w nowej humanistyce . Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Domańska, Ewa 2011. „Historia antropologiczna. Mikrohistoria” (posłowie). W: Natalie Zemon Davis. Powrót Martina Guerre’a. Tłum. Przemysław Szulgit. Poznań: Wydawnictwo Zysk i S-ka.
Drewnowski, Tadeusz 2002. Walka o oddech. Bio-poetyka. O pisarstwie Tadeusza Różewicza. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Drzewucki, Janusz 2018. Lekcje u Różewicza. Wrocław: Wydawnictwo Warstwy.
Franczak, Jerzy 2014. „Maszyny antropologiczne w dramatach Różewicza”. W: Tomasz Kunz, Joanna Orska (red.). Próba rekonstrukcji. Szkice o twórczości Tadeusza Różewicza. Kraków: Wydawnictwo EMG.
Gell, Alfred 1998. Art And Agency. Oxford: Oxford University Press.
Janion, Maria 1991. „Polski korowód”. W. Janusz Tazbir (red.). Mity i stereotypy w dziejach Polski. Warszawa: Wydawnictwo Interpress.
Krajewska, Anna 2014. „Różewicza sztuki splatane. Interpretacja performatywna”. Przestrzenie Teorii 21: 39–58.
Kuczkowski, Krzysztof 2020. „Deskrypcje: Van Gogh – Heidegger – Czychowski”. Nowy Napis Co Tydzień 37, wyd. online z dn. 20.02.2020. https://nowynapis.eu/tygodnik/nr-37/artykul/deskrypcje-4-van-gogh-heidegger-czychowski [01.05.2022].
Kurska, Anna 2013. „O rzeczach, które wspierają pamięć”. Czytanie Literatury. Łódzkie Studia Literaturoznawcze 2: 37–52.
Littell, Jonathan 2014. Suche i wilgotne. Krótka wyprawa po terytorium faszysty. Tłum. Magdalena Kamińska-Maurugeon. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Majchrowski, Zbigniew 1993. „Poezja jak otwarta rana” (Czytając Różewicza). Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Olsen, Bjørnar 2003. “Material Culture after Text: Re-Membering Things”. Norwegian Archaeological Review 36: 3, 87–104.
Olsen, Bjørnar 2013. W obronie rzeczy. Archeologia i ontologia przedmiotów. Przeł. Bożena Shallcross. Warszawa: Wydawnictwo IBL.
Stolarczyk, Jan (red.) 2011. Wbrew sobie. Rozmowy z Tadeuszem Różewiczem. Wrocław: Biuro Literackie.
Prussak, Maria 2014. „»Robigus zjada żelazny nożyk«”. Teksty Drugie 3: 357–366.
Różewicz, Tadeusz 1977. Przygotowanie do wieczoru autorskiego. Warszawa: Państwowy Instytut Wydawniczy.
Różewicz, Tadeusz 1990. Proza. T. 2. Warszawa: Wydawnictwo Literackie.
Różewicz, Tadeusz 1994. Dramaty wybrane. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Różewicz, Tadeusz 2001. nożyk profesora. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Różewicz, Tadeusz 2008. Kup kota w worku. Wrocław: Biuro Literackie.
Różewicz, Tadeusz 2021. Echa leśne. Warszawa: Biblioteka Narodowa.
Shallcross, Bożena 2010. Rzeczy i Zagłada. Kraków: Universitas.
Skrendo, Andrzej 2009. „Uwagi na marginesie nowego tomu Różewicza”. Pogranicza 1: 74–75.
Szczepaniak, Monika 2012. „»Przygoda technoromatyczna« czy »romans z wojenką«”. Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza 5: 473–495.
Theweleit, Klaus 2015. Męskie fantazje. Tłum. Mateusz Falkowski, Michał Herer. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.
Ubertowska, Aleksandra 2007. Świadectwo-trauma-głos. Literackie reprezentacje Holocaustu. Kraków: Universitas.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Anna Filipowicz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 239
Number of citations: 0