The Ethics of Empathy About the Status of Compassion in Literary Ethical Criticism
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2022.019Keywords
empathy, affects, Paul Bloom, Against EmpathyAbstract
Empathy may appear as an operative term due to its multifaceted nature – it can be used to reflect on the social role of literature and art, on the reader–work (or reader–literary hero) relationship, as well as on narrative mechanisms designed to evoke empathy at the recipients. Besides practical aspects, that most often reason for researchers to reflect on the empathetic dimensions of reading are ethical issues. Attention is paid to the value of contact with irreducible otherness, to the ethical dimension of coexistence, and participation is positively assessed by default. The paper refers to an American psychologist, Paul Bloom’s opinion, who assesses the negative impact of empathy on the process of making moral decisions. The author shows that although the literary understanding of empathy may be declaratively different from the psychological one, the ethical consequences of making this category a central tool for interpreting texts and phenomena will remain similar. Bloom’s critique of empathy may shed new light on many current literary problems.
References
Batson, C. Daniel, Bruce D. Duncan, Paula Ackerman, Terese Buckley, and Kimberly Birch 1981. „Is Empathic Emotion a Source of Altruistic Motivation?”. Journal of Personality and Social Psychology 40, 2: 290–302.
Bloom, Paul 2016. Against Empathy. New York: Harperollins Publishers.
Boler, Megan 1997. „The Risks of Empathy: Interrogating Multiculturalism’s Gaze”. Cultural Studies 11, 2: 253–273.
Carroll, Noël 2002. „Sztuka a krytyka etyczna. Przegląd najnowszych kierunków badań”. Teksty Drugie 73–74, 1–2: 81–115.
Dunin, Kinga 2008. „Czy empatia jest lewicowa?”. Krytyka Polityczna 15. https://krytykapolityczna.pl/kraj/czy-empatia-jest-lewicowa/ [10.01.2021].
Dunin, Kinga [&] Sławomir Sierakowski 2011. Kochaj i rób. Warszawa: Krytyka Polityczna. Głąb, Anna 2016. Literatura jako poznanie moralne. Epistemologiczne podstawy etycznej krytyki literackiej. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Goldie, Peter 2011. „Anti-Empathy”. W: Empathy: Philosophical and Psychological Perspectives. Amy Coplan [&] Peter Goldie (eds.). Oxford–New York: Oxford University Pres.
Gulin, Wojciech 2006. „Filozoficzne korzenie empatii”. Studia Psychologica 6: 207–220.
Herbert, Zbigniew 2011. „Pan Cogito czytający gazetę”. W: Wiersze wybrane. Ryszard Krynicki (red.). Kraków: Wydawnictwo a5.
Keen, Suzanne 2007. Empathy and the Novel. New York: Oxford University Press.
Kunz, Tomasz 2014. „Dlaczego »młoda poezja« nie istnieje?” W: Paweł Kaczmarski et al. Tajne bankiety. Poznań: Wydawnictwo WBPiCAK.
Łebkowska, Anna 2009. Empatia. O literackich narracjach przełomu XX i XXI wieku. Kraków: Universitas.
Łebkowska, Anna 2019. „Odbiorca empatyczny? Między symulacją a afektem”. W: Anna Łebkowska. Somatopoetyka – afekty – wyobrażenia. Literatura XX i XXI wieku. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Major, Galopujący 2020. „Żądanie empatii jako przejaw ideowego konfliktu pokoleniowego”. Krytyka Polityczna. https://krytykapolityczna.pl/ (online) [10.01.2021].
Michaels, Walter Benn 2011. Kształt znaczącego. Tłum. Jan Burzyński. Kraków: Ha!art.
Pietrych, Krystyna 2009. Co poezji po bólu? Empatyczne przestrzenie lektury. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.
Płuciennik, Jarosław 2004. Literackie identyfikacje i oddźwięki. Poetyka a empatia. Wyd. 2. Kraków: Universitas.
Rak, Radosław 2019. Baśń o wężowym sercu albo słowo wtóre o Jakóbie Szeli. Warszawa: Powergraph.
Rameson, Lian T. [&] Matthew D. Lieberman 2009. „Empathy: A Social Cognitive Neuroscience Approach”. Social and Personality Psychology Compass 3, 1: 94–110.
Rorty, Richard 2002. „Etyka zasad a etyka wrażliwości”. Tłum Daria Arbiszewska. Teksty Drugie 1–2: s. 51–63.
Singer, Peter 2008. Wyzwolenie zwierząt. Tłum. Anna Alichniewicz [&] Anna Szczęsna. Warszawa: Wydawnictwo Marginesy.
Sławiński, Maciej 2018. „Can Institutions Be Compassionate? On Martha C. Nussbaum’s Theory of Political Compassion”. W: Psychology Research 8, 5 (May): 204–213.
Tokarczuk, Olga 2020. „Maski zwierząt”. W: Olga Tokarczuk. Czuły narrator. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Winiecka, Elżbieta 2010. „Inność, którą trzeba chronić. O empatii zbudowanej na dystansie”. Poznańskie Studia Polonistyczne. Seria Literacka 17, 37: 203–223.
Załuski, Wojciech 2017, „Kłopoty z empatią”. Tygodnik Powszechny 22. https://www.tygodnikpowszechny.pl/ (online) [10.01.2021].
Downloads
Published
Versions
- 2022-11-09 (2)
- 2022-07-27 (1)
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Zuzanna Sala

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 171
Number of citations: 0