Jacek Kaczmarski in Front of the Siberian Paintings by Jacek Malczewski
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2022.010Keywords
Jacek Kaczmarski, Jacek Malczewski, contemporary literature, intertextuality, historyAbstract
The purpose of the article is to show the intertextual dialogue between a contemporary bard and a Young Poland’s painter. Four verbal-musical-vocal stories were selected for the analysis: Students Exile, Christmas Eve in Siberia, Poisoned Well, and Return from Siberia from the cycle Museum (1981); their comparison and interpretation serve to emphasize the dual voices of Kaczmarski’s texts: elements specific to ekphrase are underlined (reconstruction of the original painting scenario: the world represented, composition, colors), as well as the added meanings which allow the poet to view present events through the prism of the past. The singer looks in the Polish fate for what is inscribed in the communal experience of people: loneliness, suffering, entanglement in the machine of History, and defenselessness in the face of the judgments dictated by it. On the basis of these considerations, it can be concluded that by narrativizing images, Kaczmarski creatively decontextualizes their meanings and gives voice to the forgotten people silenced by History, and by mythologizing history, makes from past events a collection of parables about people and the community.
References
Abramowska, Janina 1995. Powtórzenia i wybory. Studia z tematologii i poetyki historycznej. Poznań: Dom Wydawniczy „Rebis”.
Ankersmit, Frank 2004. Narracja, reprezentacja, doświadczenie. Studia z teorii historiografii. Tłum.
Ewa Domańska i in. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
Bachtin, Michaił 1983. Dialog. Język. Literatura. Eugeniusz Czaplejewicz [&] Edward Kasperski (red.). Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Baczyński, Krzysztof Kamil 1942. „Ten czas”. https://wolnelektury.pl/katalog/lektura/baczynski--ten-czas.html [10.11.2020].
Bernacki, Paweł 2013. „Przepisać obraz – kilka uwag na temat ekfrazy”. http://lyzkamleka.poezja--art.eu/wp-content/uploads/2013/07/ekfrazaPrzepisać-obraz.pdf [10.11.2020].
Bielik-Robson, Agata 2008. Romantyzm, niedokończony projekt. Eseje. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
Brzękowski, Jan 1925. „Jacek Malczewski o sobie”. Wiadomości Literackie 30 [82] (wyd. z 26 lipca): 1.
Domańska, Ewa 2000. „Wokół metahistorii”. W: Ewa Domańska [&] Marek Wilczyński (red.). Poetyka pisarstwa historycznego. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
Dziadek, Adam 2000. „Problem ekphrasis – dwa Widoki Delft (Adam Czerniawski, Adam Zagajewski)”. Teksty Drugie 4: 141–151.
Dźwinel, Kamil 2012. „Piosenki Jacka Kaczmarskiego w aspekcie zjawiska melosemii”. Acta Universitatis Lodziensis. Folia Litteraria Polonica 16: 110–120.
Gajda, Krzysztof 2003a. Jacek Kaczmarski w świecie tekstów. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie.
Gajda, Krzysztof 2003b. „Między piosenką a arcydziełem”. Polonistyka 5: 260–265.
Gajda, Krzysztof 2009. To moja droga. Biografia Jacka Kaczmarskiego. Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Gozdecka, Renata 2017. „Trzy wiersze Jacka Kaczmarskiego inspirowane malarstwem polskim. Z muzyką Zbigniewa Łapińskiego i Przemysława Gintrowskiego”. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska – sectio L, t. XV, 1: 121–137.
Grabska, Iwona 2012a. „Jacek Kaczmarski, Zesłanie studentów”. W: Iwona Grabska [&] Diana Wasilewska. Lekcja historii Jacka Malczewskiego. Warszawa: Demart S.A.
Grabska, Iwona 2012b. „Jacek Kaczmarski, Powrót z Syberii”. W: Iwona Grabska [&] Diana Wasilewska. Lekcja historii Jacka Malczewskiego. Warszawa: Demart S.A.
Grazi, Anna [&] Artur Nogaj [b.d.]. http://www.kaczmarski.art.pl [28.10.2020].
Grodecka, Aneta 2008. „Wstęp”. W: Dorota Heck (red.). Interakcje sztuk: literatura, malarstwo, ekfraza. Wrocław: Wydawnictwo Gajt.
Gruszczyński, Piotr [&] Jacek Królak [&] Filip Łobodziński 1990. „Zniszczyć mit. Rozmowa z Jackiem Kaczmarskim”. Res Publica 11: 121–124.
Grzybkowska, Teresa (red.) 2005. Muzyka w obrazach Jacka Malczewskiego. Warszawa: Wydawnictwo DiG.
Heydel, Adam 1933. Jacek Malczewski. Człowiek i artysta. Kraków: Wydawnictwo Literacko-Naukowe (Wojciech Meisels).
Jakimowicz, Andrzej 1970. Jacek Malczewski i jego epoka. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe.
Kaczmarski, Jacek 1991. Muzeum [dokument dźwiękowy]. Warszawa: Pomaton. Płyta CD.
Kaczmarski, Jacek 2012. Antologia poezji. Warszawa: Demart S.A.
Krzysztofowicz-Kozakowska, Stefania 2005. Jacek Malczewski, Wrocław: Wydawnictwo Dolnośląskie.
Kudelska, Dorota 2008. Dukt Pisma i pędzla. Biografia intelektualna Jacka Malczewskiego. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Ławniczakowa, Agnieszka 1976. Jacek Malczewski. Warszawa: Krajowa Agencja Wydawnicza.
Markowski, Michał Paweł 2002. „Interpretacja i literatura”. W: Włodzimierz Bolecki [&] Ryszard Nycz (red.). Sporne i bezsporne problemy współczesnej wiedzy o literaturze. Warszawa: Wydawnictwo Instytutu Badań Literackich.
Markowski, Michał Paweł 2010. „Wrażliwość, interpretacja, literatura”. Teksty Drugie 1–2: 103–123.
Mickiewicz, Adam 1955. Dziadów cz. III. W: Adam Mickiewicz, Dzieła. T. 3. Warszawa: Spółdzielnia Wydawnicza „Czytelnik”.
Paczoska, Ewa 2010. „Jacek Kaczmarski i polski kanon”. W: Krzysztof Gajda [&] Michał Traczyk (red.). Zostały jeszcze pieśni. Jacek Kaczmarski wobec tradycji. Kraków: Wydawnictwo MG.
Piątek, Joanna 2002. „Za dużo czerwonego”. Odra 483. https://www.kaczmarski.art.pl/media/wywiady-z-jackiem-kaczmarskim/za-duzo-czerwonego/ [27.10.2020].
Puciata-Pawłowska, Jadwiga 1968. Jacek Malczewski. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Roszczynialska, Magdalena 2017. „Od tropów na śniegu do mapy narracyjnej. Polskim śladem po Syberii i Jakucji (z przewodnikiem Michałem Książkiem)”. W: Bożena Karwowska i in. (red.). Geograficzne przestrzenie utekstowione. Białystok: Wydawnictwo Uniwersytetu w Białymstoku.
Rydel, Lucjan 1906. „Zatruta studnia”. W: Jacek Malczewski [&] Lucjan Rydel. Zatruta studnia. Kraków: Salon Malarzy Polskich. https://kpbc.umk.pl/dlibra/publication/168/edition /240/content [12.11.2020].
Sołtyk, Marcin „Shogun”. http://www. kaczmarski.Itd.pl [28.10.2020].
Sykulska, Karolina 2001. Jacek Kaczmarski – szkic do portretu. W: Jadwiga Sawicka [&] Ewa Paczoska (red.). Bardowie. Łódź: Wydawnictwo „Ibidem”.
Tarnowski, Stanisław 1897. Matejko. Kraków: Księgarnia Spółki Wydawniczej Polskiej.
Trojanowicz, Zofia 1993. Sybir romantyków. Poznań: Wydawnictwo Polskiej Prowincji Dominikanów.
Turgieniew, Iwan 2003. „Hamlet i Don Kichot”. Tłum. Michał Bohun. W: Przegląd Polityczny 60: 3–11.
White, Hayden 2009. „Stare pytanie postawione na nowo: czy historiografia jest sztuką czy nauką? (Odpowiedź Iggersowi)”. W: Hayden White. Proza historyczna. Ewa Domańska (red.).
Tłum. Rafał Borysławski i in. Kraków: Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
Wiroński, Piotr 2011. Wbrew, pomimo i dlatego. Analiza twórczości Jacka Kaczmarskiego. Kraków: Księgarnia Akademicka.
Wyka, Kazimierz 1971. Thanatos i Polska, czyli o Jacku Malczewskim. Kraków: Wydawnictwo Literackie.
Ziomek, Jerzy 1990. Retoryka opisowa. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Downloads
Published
Versions
- 2022-04-21 (2)
- 2022-04-14 (1)
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2022 Małgorzata Gajak-Toczek

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 107
Number of citations: 0