Rola Narodowego ‘Eisteddfodu’ w kultywowaniu i rozwoju poezji walijskiej
DOI:
https://doi.org/10.12775/LC.2019.026Słowa kluczowe
Eisteddfod, cynghanedd, poezja walijska, kultura walijskaAbstrakt
Język walijski należy do rodziny języków celtyckich. Jako odrębny język wykształcił się po najeździe plemion anglosaskich na Brytanię. Walia posiada niezwykle długą i bogatą tradycję literacką, sięgającą VI w. n.e., obejmującą zarówno poezję jak i prozę. Już w średniowieczu walijscy bardowie tworzący poezję w metrum cynghanedd odgrywali ważną rolę w społeczeństwie. Niniejszy artykuł dotyczy tradycyjnej poezji walijskiej tworzonej w metrum cynghanedd oraz roli eisteddfodów, festiwali języka, literatury, muzyki i kultury walijskiej, w kultywowaniu, rozwoju i zachowaniu tego typu poezji nieprzerwanie od okresu średniowiecza do czasów współczesnych. W artykule omówiono typy cynghaneddu oraz tradycyjne formy wierszy walijskich, czyli englyn, cywydd oraz awdl. Następnie przedstawiono historię eisteddfodów, czyli pojedynków bardów i muzyków na najlepszy utwór, ich wpływ na rozwój tradycyjnych form poetyckich oraz ich przetrwanie do czasów współczesnych. Omówiona została także niezmiernie ważna rola Iolo Morgannwg’a w rekonstrukcji tradycji eisteddfodów w XIX wieku oraz znaczenie współczesnego Narodowego Eisteddfodu Walii dla rozwoju współczesnej literatury, kultury i sztuki walijskiej.
Bibliografia
Bernard, Kimberly 2003. „The National Eisteddfod and the evolution of the All-Welsh Rule”. North American Journal of Welsh Studies 3 (1): 33–47.
Collins, Michael J. 1989. „Recovering a tradition: Anglo-Welsh Poetry 1480–1980”. World Literature Today 63 (1): 55–59.
Conran, Tony 1994–1995. „Anglo-Welsh Revisited”. Planet 108: 28–34.
Constantine, Mary-Ann 2006. „Songs and stones: Iolo Morganwg (1747–1826), mason and bard”. The Eighteenth Century 47 (2/3): 233–251.
Davies, Charlotte Aull 1998. „A oes heddwch? Contesting meanings and identities in the Welsh National Eisteddfod”. W: Felicia Hughes-Freeland (red.). Ritual, Performance, Media. London: Routledge. 141–159.
Davies, Janet 2014. The Welsh language. A history. Cardiff: University of Wales Press.
Davies, John 2007 [1993]. A history of Wales. London: Penguin Books.
Dołowy-Rybińska, Nicole 2017. „Nikt za nas tego nie zrobi”. Praktyki językowe i kulturowe młodych aktywistów mniejszości językowych Europy. Toruń: Fundacja na Rzecz Nauki Polskiej.
Edwards, Hywel Teifi 1976. Yr Eisteddfod. Cyfrol ddathlu wythganmlyddiant yr Eisteddfod 1176–1976 [Eisteddfod: tom wydany ku upamiętnieniu 800 lat Eisteddfod 1176–1976]. Llandysul: Gwasg Gomer.
Garlick, Raymond 1972. An introduction to Anglo-Welsh literature. Cardiff: University of Wales Press.
Härke, Heinrich 2003. „Population replacement or acculturation? An archeological perspective on population and migration in Post-Roman Britain”. W: Hildegard Tristram (red.). The Celtic Englishes III. Heidelberg: Winter Verlag. 13–28.
Hobsbawm, Eric, Terence Ranger (red.) 2008. Tradycja wynaleziona. Tłumaczenie Mieczysław Godyń, Filip Godyń. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Hopwood, Mererid 2016 [2004]. Singing in chains. Listening to Welsh verse. Llandysul: Gomer Press.
Jaworska, Justyna 2009. „Dostrzec Walię w całości. Anglojęzyczna poezja walijska w Polsce”. Literatura na świecie. Walia 7–8: 235–255.
Jenkins, Geraint H. 2000. „Wales, the Welsh and the Welsh language: Introduction”. W: Geraint H. Jenkins (red.). The Welsh language and its social domains 1801–1911. Cardiff: University of Wales Press. 1–36.
Jones, Emrys 2001. „The age of societies”. W: Emrys Jones (red.). The Welsh in London 1500–2000. Cardiff: University of Wales Press. 54–87.
Klausner, David 2013. „The Statute of Gruffudd ap Cynan: A window on late-medieval Welsh bardic practice”. W: Sarah Sheehan, Joanne Findon, Westley Follett (red.). Gablánach in scélaigecht. Celtic studies in honour of Ann Dooley. Dublin: Four Courts Press. 265–275.
Koch, John T. 2006. Celtic culture. A historical encyclopedia. Santa Barbara: ABC-CLIO, Inc.
Lewis, Ceri W. 1976. „The historical background of Early Welsh Verse”. W: A. O. H. Jarman, Gwilym Rees Hughes (red.). A guide to Welsh literature. Volume 1. Swansea: Christopher Davies. 11–51.
Lloyd, David 1992. „Welsh writing in English”. World Literature Today 66 (3): 435–438.
Miles, Dillwyn 1978. The Royal National Eisteddfod of Wales. Swansea: Christopher Davies.
Miles, Dillwyn 1992. The secret of the bards of the Isle of Britain. Llandybie: Gwasg Dinefwr Press.
Mills, Billy 2009. „Poster poems: Englynion”. The Guardian 27.11.2009. https://www.theguardian.com/ [12.05.2019].
Peate, Iorwerth C. 1951. „The Gorsedd of the bards of Britain”. Antiquity 25 (97): 13–15.
Pikoulis, John 1989. „The ideology of Anglo-Welsh”. Planet 74: 41–51.
Pritchard, Caradoc 2017. Jedna księżycowa noc. Tłumaczenie Marta Listewnik. Łódź: Wydawnictwo Officyna.
Rosiak, Karolina 2017. „Polish-Welsh literary translations – an overview”. W: Anders Ahlqvist, Pamela O’Neill (red.). Festschrift for Brian Taylor. Sydney: The Celtic Studies Foundation, the University of Sydney. 227–255.
Trosset, Carol 1993. Welshness performed. Tucson–London: The University of Arizona Press.
Woodward, Kate 2006. „Traditions and transformations: film in Wales during the 1990s”. North American Journal of Welsh Studies 6 (1): 48–64.
Wynn Thomas, M. 1999. Corresponding cultures. The two literatures of Wales. Cardiff: University of Wales Press.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 396
Liczba cytowań: 0