Jak kryminał przekracza granice popkultury? O schemacie kryminalnym w twórczości Patricka Modiano

Abstrakt

Schematyczność, rozumiana jako powtorzenie, jest jednym z podstawowych kryteriow podziału literatury na popularną i wysokoartystyczną. Fascynująca wydaje się zatem tworczość pisarza – noblisty, ktora opiera się na obsesyjnie powtarzanych motywach, figurach i wątkach. W tworczości Patricka Modiano nieustannie powracają bowiem schematy powieści kryminalnej oraz klisze przejęte z tradycji literackiej, przede wszystkim francuskiej. Artykuł jest probą odpowiedzi na pytanie: dlaczego i w jaki sposob Patrick Modiano wykorzystuje schemat kryminalny? Wybrane utwory autora (Ulica ciemnych sklepikow, Zagubiona dzielnica, Dora Bruder, Żebyś nie zgubił się w dzielnicy) zostały poddane analizie w kontekście strategii charakterystycznych dla konwencji kryminalnej. Pozwoliła ona wskazać trzy najważniejsze funkcje kryminału w tworczości Modiano; użycie schematu kryminalnego jako: odzwierciedlenia mechanizmow pamięci, skonwencjonalizowanej formy literackiej komunikacji oraz przedstawienia przymusu powtarzania. Przykład tworczości francuskiego noblisty pokazuje, jak kryminał przekracza granice literatury popularnej, co prowadzi nas do pytania, czy tradycyjne kategorie literackie są dziś jeszcze użytecznym narzędziem badawczym.