Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Français (Canada)
    • Hrvatski
    • Italiano
    • Język Polski
    • Srpski
    • Українська
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

German non-materialistic medicine in 1797–1848 as seen in historiography from 1811–2014
  • Home
  • /
  • German non-materialistic medicine in 1797–1848 as seen in historiography from 1811–2014
  1. Home /
  2. Archives /
  3. No. 8 (2016) /
  4. Artykuły

German non-materialistic medicine in 1797–1848 as seen in historiography from 1811–2014

Authors

  • Bożena Płonka-Syroka Zakład Humanistycznych Nauk Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

DOI:

https://doi.org/10.12775/KlioPL.2016.10

Keywords

German romantic medicine, romantic standard in medicine, the historiography of German medicine

Abstract

German non-materialistic medicine arose in opposition to the main modernisation trends in European medicine, known for drawing their inspiration from the philosophy of the Enlightenment. The model of this non-materialistic medicine, referred to in historiography as a ‘romantic’ one, owed its existence to the efforts of the Prussian authorities who created it in 1797, relying on the assistance of local doctors and philosophers. It was introduced by the administrative order to the medical departments at German universities both in Prussia and in the rest of Protestant Germany. Because the model was at variance with the dominant European standards, its introduction into the University curricula met with opposition from many German doctors – those affiliated with universities and ordinary physicians. However, this opposition failed to affect the position held by the authorities who did not shy away from imposing the norms of scientific rationality on German universities. It was not until the Spring of Nations that this romantic model was removed from German academia. From 1849 onwards the clinical training remained in line with European standards. As the German romantic model – so far removed from the one prevalent at that time in Europe – received so severe a criticism from medical circles, the history of medicine showed no interest in it until the latter half of the twentieth century. Texts devoted to this appeared almost exclusively in German. The purpose of this article is to characterise the phases the historiography of German romantic medicine has undergone since 1811, i.e. since the inception of the professional historiography of German romantic medicine. The author’s aim is to highlight the principles that underlay each of the medical models presented in the article and to show the dependence of the way in which the models were evaluated in historiography on the existing medical knowledge.

Author Biography

Bożena Płonka-Syroka, Zakład Humanistycznych Nauk Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Bożena Płonka-Syroka – dr hab., historyk nauki i kultury, a także historiografii nauki. Kierownik Zakładu Humanistycznych Nauk Wydziału Farmaceutycznego Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu. Członek Rady Naukowej Instytutu Historii Nauki PAN w Warszawie, a w latach 1992–2015 (z przerwą) pracownik tego Instytutu. Autor 4 książek, redaktor naukowy 10 serii wydawniczych, w ramach których ukazało się ponad 70 tomów, a także autor ok. 200 artykułów i rozdziałów w książkach z zakresu historii medycyny, antropologii medycyny, historii kultury i historii historiografii.

References

P. Badyna, Bóg i przyroda w XVIII-wiecznym piśmiennictwie przyrodoznawczym jako konstrukt kulturowy, w: Obrazy świata jako konstrukty świata kultury. Analiza historyczno-porównawcza, red. B. Płonka-Syroka, A. Syroka, Wrocław 2012 (Studia z Dziejów Kultury Medycznej, 12), s. 15–34

M. Boas-Hall, Promoting Experimental Learning. Experiment and the Royal Society (1660–1727), New York 1991

F.T. Brechka, Gerhard van Swieten and his World 1700–1772, Hague 1970

F.C. Breiser, Enlightenment, Revolution und Romanticism. The Genesis of Modern German Political Thought 1790–1800, Cambridge (Mass.) 1992

G. Buchholz, Die Medizintheorie Claude Bernard’s: ihr philosophischer und wissenschaftlicher Hintergrund, Murken 1985

P. Chaunu, Cywilizacja wieku Oświecenia, tłum. E. Bąkowska, Warszawa 1993

F. Cohen, Die zweite Erschaffung der Welt. Wie die moderne Naturwissenschaft entstand, Frankfurt–New York 2010

A. Croce-Birch, The Problem of Method in Newton’s Natural Philosophy, w: Nature and Scientific Method, red. D.D. Dahlstrom, Washington 1991, s. 253–270

A. Cunningham, R. French, The Medical Enlightenment of the Eighteenth Century, Cambridge 1990

D. von Engelhardt, Zu einer Sozialgeschichte der romantischen Naturforschung, „Sudhoff ’s Archiv für Geschichte der Medizin” 63, 1981, z. 3, s. 209–225

D. Golz, Naturmystik und Naturwissenschaft in der Medizin um 1600, „Sudhoff ’s Archiv für Geschichte der Medizin und der Naturwissenschaften” 60, 1976, z. 1, s. 54–65

M. Hahn, H.J. Sandkühler, Die Teilung der Vernunft. Philosophie und empirisches Wissen im 18. und 19. Jahrhundert, Köln 1982

Henry Ernst Sigerist (1891–1957). Begründer einer modernen Sozialgeschichte der Medizin. Ausgewählte Texte, red. A. Thom, K.-H. Karbe, Leipzig 1981

V. Hess, Von der semiotischen zur diagnostischen Medizin. Die Entstehung der klinischen Methode zwischen 1750 und 1850, Husum 1993

C. Huercamp, Der Aufstieg der Ärzte im 19. Jahrhundert. Vom gelehrten Stand zum professionellen Experten. Das Beispiel Preussen, Göttingen 1985

R. Jütte, Sozialgeschichte der Medizin: zakres – metody – cele, tłum. T. Srogosz, „Medycyna Nowożytna. Studia nad Kulturą Medyczną” 7, 2000, z. 1, s. 25–42

L.S. King, The Medical World of the Eighteenth Century, Chicago 1958

L.S. King, The Philosophy of Medicine. The Early Eighteenth Century, Cambridge (Mass.)–London 1978

H. Koelbing, Die ärztliche Therapie. Grundlage ihrer Geschichte, Darmstadt 1985

Z. Kuderowicz, Filozofia nowożytnej Europy, Warszawa 1980

E. Lesky, Wien und die Weltmedizin, Wien–Köln 1974

Medical Theory and Therapeutic Practice in the Eighteenth Century. A Transatlantic Perspective, red. J. Helm, R. Wilson, Stuttgart 2008

Medicine and the Reformation, red. O.P. Grell, London 1993

L. Miodoński, Całość jako paradygmat rozumienia świata w myśli niemieckiej przełomu romantycznego. Analiza wybranych problemów, Wrocław 2001

Paracelsus. Mikrokosmos und Makrokosmos: okkulte Schriften, red. H. Werner, München 1989

K. Pfeifer, Medizin der Goethezeit. Christoph Wilhelm Hufeland und die Heilkunst des 18. Jahrhunderts, Köln–Weimar–Wien 2000

B. Płonka-Syroka, Imputacje kulturowe w standardzie niemieckiej medycyny romantycznej, w: Antropologia medycyny i farmacji w kontekście kulturowym, społecznym i historycznym, red.

B. Płonka-Syroka, Wrocław 2008 (Studia Humanistyczne Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej we Wrocławiu, 1), s. 313–331

B. Płonka-Syroka, Koncepcja podmiotowości człowieka wobec podstawowych pojęć medycyny teoretycznej i praktycznej, „Kwartalnik Historii Nauki i Techniki” 43, 1998, nr 2, s. 65–76

B. Płonka-Syroka, Medycyna czasów Restauracji (1815–1848) na przykładzie medycyny akademickiej we Francji i Prusach, w: Medycyna i religia, t. 2, red. B. Płonka-Syroka, M. Dąsal (w przyg. do druku)

B. Płonka-Syroka, Medycyna kliniczna i alternatywna – próba charakterystyki porównawczej, w: Gra możliwości. Studia z historii medycyny i farmacji XIX i XX wieku, red. B. Płonka-Syroka, Wrocław 2011 (Studia Humanistyczne Wydziału Farmaceutycznego Akademii Medycznej we Wrocławiu, 4), s. 23–42

B. Płonka-Syroka, Medycyna niemiecka nurtu niematerialistycznego 1797–1848 i polska recepcja jej teorii i doktryn w dziewiętnastym stuleciu, Warszawa 1999

B. Płonka-Syroka, Medycyna w historii i kulturze, wyd. 2 rozsz., Warszawa 2016

B. Płonka-Syroka, Mesmeryzm. Od astrologii do bioenergoterapii, wyd. 3 rozsz., Wrocław 2007

B. Płonka-Syroka, Metodologia Ludwika Flecka w kontekście standardu teoretycznego medycyny klinicznej (1750–1850), w: Ludwik Fleck: tradycje, interpretacje, inspiracje, red. B. Płonka-Syroka, P. Jarnicki, B. Balicki, Wrocław 2015, s. 10–40

B. Płonka-Syroka, Niemiecka medycyna romantyczna (1797–1848) w opiniach przedstawicieli polskiego środowiska naukowego do 1863 r., „Wiek XIX. Rocznik Towarzystwa Literackiego im. Adama Mickiewicza” 8(50), 2015, s. 101–119

B. Płonka-Syroka, Niemiecka medycyna romantyczna, Warszawa 2007

B. Płonka-Syroka, Spór o model medycyny klinicznej w Europie (1750–1850): Francja, Austria i Prusy – odmienne warianty modernizacji, w: Zatargi, waśnie, konflikty. W perspektywie historycznej i kulturowej, red. K. Łeńska-Bąk, Opole 2015 (Stromata Anthropologica, 10), s. 163–176

B. Płonka-Syroka, System policji lekarskiej Johanna Petera Franka jako przykład realizacji oświeceniowej idei prawa do zdrowia, w: Czystość i brud. Higiena nowożytna (XV–XVIII w.), red. W. Korpalska, W. Ślusarczyk, Bydgoszcz 2015, s. 307–328

B. Płonka-Syroka, Wpływ czynników społeczno-politycznych na kształtowanie się systemu medycyny publicznej w Prusach i zjednoczonych Niemczech do 1914 r., w: Czystość i brud. Higiena w XIX wieku. Wokół przełomu bakteriologicznego, red. W. Korpalska, W. Ślusarczyk, Bydgoszcz 2016 (w druku)

Ch. Probst, Der Weg des ärztlichen Erkennens am Krankenbett. Hermann Boerhaave und die Altere Wiener Medizinische Schule (1701–1787), Wiesbaden 1973

Proces modernizacji nauk przyrodniczych w historii i historiografii nauki, red. B. Płonka-Syroka, Wrocław 2003 (Studia z Dziejów Kultury Medycznej, 7)

Revolution und Gegenrevolution 1798–1830: zur geistigen Auseinandersetzung in Frankreich und Deutschland, red. R. Dufraisse, München 1991

U. Schäfer, Physikalische Heilmethoden in den Ersten Wiener Medizinische Schule, Baltimore 1967

M. Stolberg, Therapeutic Pluralism and Conflicting Medical Opinions in the Eighteenth Century. The Patient’s View, w: Medical Theory and Therapeutic Practice in the Eighteenth Century. A Transatlantic Perspective, red. J. Helm, R. Wilson, Stuttgart 2008, s. 95–112

M. Tsouyopoulos, Der Einfluss des Neoplatonismus auf die Wissenschaft der Renaissance, „Sudhoff ’s Archiv für Geschichte der Medizin und der Naturwissenschaften” 60, 1976, z. 1, s. 33–44

E. Weiss, Deutschland und Frankreich um 1800. Aufklärung – Gegenrevolution – Reform, München 1990

William Cullen and the Eighteenth Century Medical World, red. A. Doig, Edinburg 1991

Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2016-12-01

How to Cite

1.
PŁONKA-SYROKA, Bożena. German non-materialistic medicine in 1797–1848 as seen in historiography from 1811–2014. Klio Polska. Studia i Materiały z Dziejów Historiografii Polskiej. Online. 1 December 2016. No. 8, pp. 145-174. [Accessed 5 July 2025]. DOI 10.12775/KlioPL.2016.10.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

No. 8 (2016)

Section

Artykuły

Stats

Number of views and downloads: 571
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Français (Canada)
  • Hrvatski
  • Italiano
  • Język Polski
  • Srpski
  • Українська

Tags

Search using one of provided tags:

German romantic medicine, romantic standard in medicine, the historiography of German medicine
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop