Wyobrażenia na pieczęciach władz i urzędów miejskich w Księstwie Warszawskim. Kilka uwag na temat jednego faktu
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2020.061Słowa kluczowe
pieczęć, Księstwo Warszawskie, Marian GumowskiAbstrakt
M. Gumowski w 1960 r. w swoich publikacjach przywołał rozporządzenie rządu Księstwa Warszawskiego z 28 IV 1811 r., na mocy którego pieczęcie władz i urzędów miejskich miały otrzymać wyobrażenie składające się z herbu Księstwa. Po upływie 60 lat od opublikowania informacji o rozporządzeniu z kwietnia 1811 r. zostały przeprowadzone badania, których wyniki kwestionują twierdzenie M. Gumowskiego.
Decyzję w sprawie wyobrażeń pieczęci władz i urzędów w miastach podjął w 1809 r. Minister Spraw Wewnętrznych Księstwa i – odwołując się do obowiązującego prawa o samorządzie gminnym – uznał, że prezydenci i burmistrzowie powinni mieć pieczęcie z herbem Księstwa, a rady miejskie – pieczęcie z herbem miasta.Bibliografia
Bibliografia:
Źródła:
AA w Gnieźnie, Akta wizytacji kanonicznych dawnej archidiecezji gnieźnieńskiej, sygn. AAG 44.
AD we Włocławku, Akta wizytacji kanonicznych dawnej archidiecezji gnieźnieńskiej, sygn. AAG 134.
AGAD w Warszawie, Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych i Policji, sygn. 6278, „Akta tyczące się używania pieczęci urzędowej”, vol. 1 (1811-1832).
AP w Kutnie, Akta miasta Kutna, sygn. 42 „Zaświadczenia różne wydawane osiedlającym się rzemieślnikom” (1810-1816).
AP w Poznaniu. Oddział w Koninie, Akta miasta Turku, sygn. 11 „W przedmiocie pieczęci urzędowych” (1809-1842).
„Dziennik Tygodniowy Departamentu Bydgoskiego” 1811, nr 9 z 28 V 1811 r.
Pieczęcie Księstwa Warszawskiego (z zasobu Archiwum Państwowego w Siedlcach), wyb. i oprac. A. Rogalski [prezentacja] – www.siedlce.ap.gov.pl
Rozkaz dzienny gen. Stanisława Fiszera, Szefa Sztabu Generalnego, Puławy, 2 VII 1809 r. [w sprawie m.in. opanowania Galicji i wprowadzania na jej terenie orłów Napoleona I w miejsce zdjętych austriackich znaków państwowych], Biblioteka Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk – dostęp z Wielkopolskiej Biblioteki Cyfrowej – www.wbc.poznan.pl
Ustawa Konstytucyjna Xięstwa Warszawskiego, „Dziennik Praw” (Warszawa) 1810, nr 1-12.
Wybranowski A., W dzień zawieszenia orłów złotych w kraju nazywanym Galicyą [w:] Pieśni z muzyką, marsze Wojska Polskiego z końca 18 i początku 19 wieku, zeszyt 1. Słowa, zebrał i wydał J. Horoszkiewicz, Kraków [po] 1889.
Wyiątek z Regulaminu pocztowego. O taxie pocztowey, o obowiązkach płacenia portorium, o jazdach extrapocztowych i furmanach z dołączeniem tabelli wszystkich kursów poczty w Księ-stwie Warszawskiem, [Warszawa] 1808.
Wypis z protokółu Sekretariatu Stanu. W Pałacu Naszym w Warszawie d[nia] 23. miesiąca lutego 1809 r., „Dziennik Praw” (Warszawa) 1810, nr 1-12.
Zbiór tłoków i stempli pieczętnych w zasobie Archiwum Państwowego w Poznaniu, pod red. P. Pokory i M. Hlebionka, Poznań 2015.
Opracowania:
Adamczewski M., Pieczęcie urzędowe władz lokalnych z obszaru Polski centralnej, Część 3 Pieczęcie władz miejskich do roku 1950, Zgierz 2010.
Adamczewski M., Sfragistyka państwowa i samorządowa II Rzeczypospolitej Polskiej. Geneza niektórych rozwiązań prawnych, Warszawa 2019.
Cichoń P., Wpływy francuskie w administracji Księstwa Warszawskiego, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”. Prace Historyczne 140, r. 2013, z. 1.
Dorcz K., Herb miasta Końskie w okresie zaborów (1795-1918), [w:] Herby miast polskich w okresie zaborów (1772-1918), Materiały sesji naukowej, Włocławek 5-6 grudnia 1996 r., red. S. K. Kuczyński, Włocławek 1999.
Dorcz K., Pieczęcie miejskie i gminne oraz wykonawcy pieczęci w Księstwie Warszawskim i Królestwie Polskim (do 1830 r.), „Rocznik Polskiego Towarzystwa Heraldycznego” 2003, t. 6 (17).
Gumowski M., Herby miast polskich, Warszawa 1960.
Hlebionek M., Pieczęcie miast Obwodu Nadnoteckiego (Netze Distrikt) w latach 1772-1806, ArchNet. Naukowy Portal Archiwalny – www.archiwa.net
Kallas M., Samorząd miejski w dobie porozbiorowej, [w:] Herby miast polskich w okresie za-borów (1772-1918). Materiały sesji naukowej. Włocławek 5-6 grudnia 1996 r., red. S. K. Ku-czyński, Włocławek 1999.
Kuczyński S. K., Herby urzędowe na ziemiach polskich w okresie pozaborowym, [w:] Herby miast polskich w okresie zaborów (1772-1918), Materiały sesji naukowej, Włocławek 5-6 grudnia 1996 r., red. S. K. Kuczyński, Włocławek 1999.
Kuczyński S. K., Herb Warszawy, Warszawa 1977.
Kuczyński S. K., Polskie herby ziemskie. Geneza, treści, funkcje, Warszawa 1993.
Moszczeńska W, Metodologii historii zarys krytyczny, Warszawa 1977.
Sfragistyka, oprac. M. Gumowski, M. Haisig, S. Mikucki, Warszawa 1960.
Szymański J., Nauki pomocnicze historii, Warszawa 1983.
Topolski J., Metodologia historii, Warszawa 1973.
Trafalski G., „Marian Gumowski (1881-1974). Biografia naukowa”, Łódź 2020, maszynopis pracy doktorskiej.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Marek Andrzej Adamczewski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 451
Liczba cytowań: 0