Augustowskie emisje tresviri aere argento auro flando feriundo Między republiką i cesarstwem – propaganda rodowa czy cesarska?

Résumé

IIIviri monetales, którzy nadzorowali proces bicia monet za rządów Augusta i sygnowali je swoimi imionami, nie zawsze umieszczali na nich treści związane tylko z princepsem. W artykule przeanalizowano kilka wybranych emisji z lat 22–12 p.n.e. pod kątem tematyki najbliższej triumwirom monetarnym, tj. rodowej. Pytanie, które przyświecało niniejszym rozważaniom, dotyczyło istnienia, bądź nie, ewentualnej swobody monetarnych triumwirów augustowskich w zakresie doboru treści monetarnych (legendy, ikonografia). Czy w trakcie formowania się pryncypatu młodzi przedstawiciele rodów arystokratycznych Rzymu mogli jeszcze akcentować swoje rodowe pochodzenie, czy też musieli się dostosować do zasady, by każdy obraz kojarzył się z nowym państwem i jego przywódcą? Przeprowadzona analiza wykazała, że IIIviri z jednej strony kontynuowali tradycje republikańskie w zakresie nawiązywania do tematyki prywatnej (rodowej) na monetach (przypominali o sukcesach politycznych poprzedników, o regionach, grupach etnicznych, z których się wywodzili, wzorowali się na monetarnych typach monet rodowych, budowali genealogię rodu na monetach), z drugiej – poprzez lokowanie na awersach lub rewersach podpisanych wizerunków Augusta, bądź wizualnych odzwierciedleń rozmaitych aspektów jego polityki lub ideologii, uwzględniali odgórne wytyczne ideologii oficjalnej. Istnieją zatem przesłanki, by twierdzić, że w początkach pryncypatu owi młodzi przedstawiciele rodów arystokratycznych Rzymu mogli swobodnie wykorzystywać stare formy przekazu i narzędzia do przedstawiania siebie samych jako reprezentantów starych gentes, jednak zawsze uwzględniając i promując przy tym osobę i pozycję princepsa. Omawiane emisje świadczą o swoistym kompromisie nowego ze starym, swego rodzaju współbrzmieniu na płaszczyźnie idei, co przecież dokonywało się w wielu dziedzinach ówczesnej rzeczywistości