Dzieci niczyje?
Podopieczni szpitala Dzieciątka Jezus w Wilnie w latach 1814-1825 Nobody's children? Wards of the Infant Jesus Hospital in Vilnius between 1814 and 1825
DOI :
https://doi.org/10.12775/KLIO.2024.004Mots-clés
dobroczynność, dziecko w XIX wieku, Wilno, szpitale, zakłady opiekuńczeRésumé
Artykuł skupia uwagę na pensjonariuszach wileńskiego przytułku – Szpitala Dzieciątka Jezus w Wilnie. Szpital został założony w 1791 r. Pełnił funkcję przytułku dla dzieci przez cały wiek XIX. Do zakładu trafiały dzieci osierocone i porzucone, dzieci więźniów i zesłańców i pozostawały w nim do 15 roku życia. Był to jedyny tego typu zakład w Wilnie, który przyjmował niemowlęta. Artykuł prezentuje próbę określenia pochodzenia podrzutków i ustalenia przyczyn ich porzucania. Rzuca również światło na rodziców (głównie matki) dzieci trafiających do przytułku. Podstawą analiz jest rękopiśmienny „Dziennik dla wpisywania niemowląt” z lat 1814-1825.
Références
Źródła rękopiśmienne
Lietuvos Mokslu Akademijos Vrublevskis Biblioteka f. 318-17180, Dziennik dla wpisywania niemowląt.
Lietuvos Valstybės Istorijos Archyvo, f. 390, op. 3-4, Zarząd Wileńskiej Opieki Społecznej.
Źródła drukowane
Baliński Michał, Opisanie statystyczne miasta Wilna, Wilno 1835, s. 59.
Otwarcie Szpitala Dzieciątka Jezus w Wilnie, „Dzieje Dobroczynności Krajowej i Zagranicznej” 1821, s. 398.
Bartoszewicz Julian, Historya Szpitala Dzieciątka Jezus w Warszawie, Warszawa 1870.
Paprocki Ludwik, Opieka nad dziećmi opuszczonemi i dom podrzutków w Warszawie, Warszawa 1871.
Potwierdzenie szpitala pod tytułem Dzieciątka Jezus w mieście Wilnie dane na sejmie warszawskim dn. 3 grudnia 1790 roku, „Dzieje Dobroczynności Krajowej i Zagranicznej” 1821, s. 399-400.
Wiadomość o przychodzie, wydatkach i czynnościach Instytutu Macierzyństwa Wileńskiego od dnia 7 listopada 1809 roku, epoki ustanowienia jego, do dnia 31 grudnia 1810 roku, „Dzieje Dobroczynności Krajowej i Zagranicznej” 1820, s. 139–141.
Opracowania
Bartkowiak Edyta, Z historii opieki. Szpitale i zakłady zakonne dla dzieci w tradycji polskiej, „Relacje. Studia z Nauk Społecznych” 2016, nr 2, s. 41-42.
Bartoszewicz Kazimierz, Tadeusz Ogiński i jego pamiętnik, „Przegląd Historyczny” 1914, nr 18/1, s. 61.
Bołdyrew Aneta adem, Żłobki i stacje „Kropla Mleka” jako placówki wspierające ubogie rodziny w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, „Wychowanie w Rodzinie” 2016, nr 2, s. 103-119
Bołdyrew Aneta, Dzieciobójstwo i porzucenia dzieci w Królestwie Polskim jako przejaw patologii życia społecznego. Zarys problemu w świetle publicystyki przełomu XIX i XX w., „Studia z Historii Społeczno-Gospodarczej XIX i XX wieku” 2008, s. 278–299
Bołdyrew Aneta, Społeczeństwo Królestwa Polskiego wobec patologii społecznych w latach 1864-1914, Łódź 2016
Bołdyrew Aneta, Społeczno-obyczajowe uwarunkowania porzucania dzieci i dzieciobójstwa
w Królestwie Polskim na przełomie XIX i XX wieku, „Biuletyn Historii Wychowania” 2019, s. 35-51;
Domańska Joanna, Dobroczynność względem sierot na ziemiach polskich do 1918 roku, „Biuletyn Historii Wychowania” 2011, nr 27, s. 19-31
Jakubiak Krzysztof, Nawrot-Borkowska Monika, Przegląd nowszych badań nad dziejami dziecka i dzieciństwa na ziemiach polskich (ze szczególnym uwzględnieniem lat 1795-1939) [w:] Rodzina i dziecko w zmieniającym się świecie: perspektywa historyczna i pedagogiczna, Toruń 2021, s. 11-54.
Kępski Czesław, Towarzystwa dobroczynności w Królestwie Polskim (1815–1914), Lublin 1993
Klimka Libertas, Rodzina w litewskiej etnopedagogice, „Wychowanie w Rodzinie” 2012, t. 5, s. 33-55.
Kolankiewicz Maria, Zapiski o instytucjonalnej opiece nad dziećmi, „ Dziecko Krzywdzone. Historia, Badania, Praktyka” 2006, z. 17, s. 6-35.
Koralewski Kazimierz, Opieka społeczna (dobroczynność publiczna), Warszawa 1918.
Korybut-Marciniak Maria, Dobroczynne Wilno. Pomoc ubogim i potrzebującym w Wilnie w pierwszej połowie XIX wieku, Olsztyn 2012
Korybut-Marciniak Maria, Działalność dobroczynna zakonów i zgromadzeń zakonnych w Wilnie w końcu XVIII i pierwszej połowie XIX wieku, „Echa Przeszłości” 2010, t. XI, s. 125-143.
Kuklo Cezary, Dzieci nieślubne i podrzutki w warszawskiej parafii Św. Krzyża w XVIII w., „Roczniki Humanistyczne”, 1987, t. 35, z. 2, s. 305-315.
Kuklo Cezary, O porzucaniu dzieci w osiemnastowiecznej Warszawie, [w:] Ars historiae - historia artis. Prace ofiarowane profesorowi Andrzejowi Wyrobiszowi, red. Dubas-Urwanowicz i J. Maroszek, Białystok 2012, s. 235-253.
Kultura pracy. Z dziejów służby domowej XIX i XX wieku, red. A. Napierała, M. Michalski, Poznań 2021.
Marek Anna, Dziecięce szpitale w Europie 1802-1908, „Medycyna Nowożytna” 2006, 13/1-2, s. 79-92.
Markiewicz Hanna, Profesor Józef Frank – społecznik i popularyzator nauki, „Forum Pedagogiczne” 2021, t, 11, nr 2, s. 257-265.
Markiewiczowa Hanna, Działalność opiekuńczo-wychowawcza Warszawskiego Towarzystwa Dobroczynności 1814-1914, Warszawa 2002
Markiewiczowa Hanna, Działalność opiekuńczo-wychowawcza Wileńskiego Towarzystwa Dobroczynności 1807-1830, Warszawa 2010
Moszczyński Julian, Zakłady dobroczynne w Wilnie w czasach przeszłych i dzisiejszych, w: Praktyczne postrzeżenia niektórych lekarzy, Wilno 1862, s. 170-188.
Natanson Ludwik, O podrzutkach we Francji, „Tygodnik Lekarski” 1850, nr 52, s. 409-411.
Podgórska-Klawe Zofia, Od hospicjum do współczesnego szpitala. Rozwój historyczny problematyki szpitalnej w Polsce do końca XIX wieku, Wrocław 1981.
Podgórska-Klawe Zofia, Szpitale warszawskie 1388-1945, Warszawa 1975.
Podgórska-Klawe Zofia, Warszawski Dom Podrzutków (1731-1901), „Rocznik Warszawski” 1975, nr 12, s. 111-145.
Podgórska-Klawe Zofia, Warszawski dom podrzutków, "Rocznik Warszawski" 1974, t. 12,
Poniat Radosław, Służba domowa w miastach na ziemiach polskich od połowy XVIII do końca XIX wieku, Warszawa 2014.
Rosiak Stefan, Prowincja litewska sióstr miłosierdzia. Szkic z dziejów martyrologii kościoła katolickiego pod zaborem rosyjskim, Wilno 1933.
Rosiak Stefan, Zakład Dzieciątka Jezus w Wilnie, Wilno 1934.
Sikorska-Kulesza Jolanta, Deklasacja drobnej szlachty na Litwie i Białorusi w XIX wieku, Warszawa 1995.
Surdacki Marian, Losy dzieci porzuconych w społeczeństwie europejskim do XX wieku, w: Dziecko w rodziniei społeczeństwie. Dzieje nowożytne, red. K. Jakubiak, W. Jamrożek, Bydgoszcz 2002, s. 155–156
Wołoszyński Ryszard, Siestrzeńcewicz (Bohusz-Siestrzeńcewicz, Siestrzeńcewicz-Bohusz) Stanisław Jan, [w:] PSB, t. 37, Warszawa-Kraków 1996–1997, s. 375–380.
Zahorski Władysław, Z dziejów dobroczynności wileńskiej, w: Z nad Wilii i Niemna. Pamięci Adama Mickiewicza i Tomasz Zana w 50 rocznicę ich zgonu, Wilno 1906, s. 68-79.
Téléchargements
Publiée
Comment citer
Numéro
Rubrique
Licence
(c) Tous droits réservés Maria Korybut-Marciniak 2024
![Creative Commons License](http://i.creativecommons.org/l/by-nd/4.0/88x31.png)
Ce travail est disponible sous licence Creative Commons Attribution - Pas de Modification 4.0 International.
Stats
Number of views and downloads: 53
Number of citations: 0