Skip to main content Skip to main navigation menu Skip to site footer
  • Register
  • Login
  • Language
    • Čeština
    • Deutsch
    • English
    • Français (France)
    • Język Polski
  • Menu
  • Home
  • Current
  • Archives
  • Announcements
  • About
    • About the Journal
    • Submissions
    • Editorial Team
    • Privacy Statement
    • Contact
  • Register
  • Login
  • Language:
  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Français (France)
  • Język Polski

Klio. CPDPiP

Nieznane fakty z życia i działalności artystycznej rzeźbiarza Sebastiana Sali w kontekście inwentarza pośmiertnego z r. 1652
  • Home
  • /
  • Nieznane fakty z życia i działalności artystycznej rzeźbiarza Sebastiana Sali w kontekście inwentarza pośmiertnego z r. 1652
  1. Home /
  2. Archives /
  3. Vol. 56 No. 4 (2020) /
  4. Artykuły

Nieznane fakty z życia i działalności artystycznej rzeźbiarza Sebastiana Sali w kontekście inwentarza pośmiertnego z r. 1652

Authors

  • Piotr Józef Janowski Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego https://orcid.org/0000-0002-2327-996X

DOI:

https://doi.org/10.12775/KLIO.2020.059

Keywords

rzeźbiarz Sebastian Sala, nagrobek Jerzego I Rakoczego w Alba Iulia, epidemia dżumy w Krakowie w 1652 r., inwentarz pośmiertny

Abstract

Streszczenie: W artykule zostały przedstawione okoliczności wykonania przez rzeźbiarza Sebastiana Salę w latach 1649–1652 marmurowo-alabastrowego nagrobka dla księcia Jerzego I Rakoczego z przeznaczeniem do katedry w Gyulafehérvárze (Alba Iulia). Na podstawie inwentarza pośmiertnego majątku artysty uzupełniono wiedzę o jego życiu i działalności, określono status materialny, a także sprecyzowano datę i okoliczności śmierci rzeźbiarza. Wskazano również miejsce zamieszkania Sebastiana Sali i jego rodziny oraz wyposażenie zajmowanej przez nich kamienicy przy ul. Sławkowskiej w Krakowie. W aneksie umieszczono tekst wspomnianego inwentarza oraz listu Sebastiana Sali do Zygmunta Rakoczego.

 

Abstract: During the period of 1649–1652 sculptor Sebastiano Sala created a marble-alabaster tombstone for prince George I Rákóczi to be placed in Gyulafehérvár’s (Alba Iulia) cathedral. This paper aims to present the circumstances of its creation. Based on the posthumous inventory of the artist’s belongings it describes the life and artistic activity of Sala. The document allowed to define precisely the artist’s material status as well as the date and the circumstances of his death. The paper describes the tenement house located on Sławkowska street in Kraków, owned by the artist, where he lived with his family. The appendix includes the above-mentioned inventory, as well as Sebastiano Sala’s letter, addressed to Sigismundus Rákóczi.

Author Biography

Piotr Józef Janowski, Uniwersytet Papieski Jana Pawła II w Krakowie, Wydział Historii i Dziedzictwa Kulturowego

Piotr Józef Janowski – historyk sztuki, absolwent Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie oraz doktorant tejże uczelni. Autor artykułów o oprawie artystyczno-ideowej pogrzebów królów: Zygmunta I Starego i Stefana Batorego. Publikował na temat werdiur z kolekcji Zygmunta II Augusta oraz o historii i architekturze pałacu królewskiego w Łobzowie za czasów Wazów.

References

Źródła rękopiśmienne:

Archiwum Narodowe w Krakowie, Akta Miasta Krakowa:

Controversiae, Acta controversiarum, t. 520

Inventaria, Acta inventariorum, t. 256

Węgierskie Archiwum Narodowe w Budapeszcie, OL E 190 – Missiles – nr 5627, 5541, 8559

Źródła drukowane:

Prawa, przywileje i statuta miasta Krakowa (1507–1795), wyd. F. Piekosiński, t. 2, Kraków 1890

Radziwiłł A., Pamiętnik o dziejach w Polsce, t. 3, 1647–1656, wyd. A. Przyboś, R. Żelewski, Warszawa 1980

Opracowania:

Augustyniak U., Inwentarze mienia radziwiłłowskiego z XVI-XVII wieku jako źródło do historii mentalności i życia codziennego – możliwości badań, „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej”, LI, 2003, nr 2, s. 231–248

Bartkiewicz M., Odzieżi wnętrza domów mieszczańskich w drugiej połowie XVI i w XVII wieku, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1974

Bieniarzówna J., Stulecie upadku [w:] Dzieje Krakowa. Kraków w wiekach XVI-XVIII, t. 2, red. J. Bieniarzówna, J. M. Małecki, Kraków 1984

Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Kraków 1927

Chmiel A., Domy krakowskie: ulica Sławkowska. Cz. 2, (Liczby or. parzyste 2-32), Kraków 1932

Chmiel A., Szkice krakowskie, Kraków 1939–1947, Biblioteka Krakowska, t. 100

Détshy M., A gyulafehérvári Rákóczi-síremlékek, „Művészettörténeti értesítő”, 15 (1966), nr 1, s. 26–30

Détshy M., Nagrobki Rakoczych w Gyulafehérvár (Alba Iulia) zamówione w Krakowie w połowie XVII wieku, „Biuletyn Historii Sztuki”, 50 (1988), nr 1–2, s. 105–111

Gadocha M., Testamenty i inwentarz Jadwigi i Marcina Mitkiewiczów – przyczynek do dziejów mieszczaństwa krakowskiego, „Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego”, 3, 2011, s. 98–121

Janowski P. J., Inwentarz pośmiertny ruchomości architekta królewskiego Jana Trevana z roku 1642 (tekst złożony do druku)

Karpiński A., W walce z niewidzialnym wrogiem: epidemie chorób zakaźnych w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku i ich następstwa demograficzne, społeczno-ekonomiczne i polityczne, Warszawa 2000

Karpowicz M., Andrea e Antonio Castello. Milano, Cracovia, Vilna e Alba Julia, „Arte Lombarda”, 137 (2003) nr 1, s. 42–58

Karpowicz M., Andrea i Antonio Castello: rzeźbiarze krakowscy XVII w., Warszawa 2002

Karpowicz M., Artyści włosko-szwajcarscy w Polsce I połowy XVII wieku, Warszawa 2013

Katalog zabytków sztuki w Polsce, t. 4, Miasto Kraków, cz. 11, Śródmieście: ulica Sławkowska, oprac. P. Dettloff, Warszawa 2012

Katedra Gnieźnieńska, red. A. Świechowska, t. 1, Poznań–Warszawa–Lublin 1970

Kopania I., Sala Sebastian [w:] Słownik artystów polskich i obcych w Polsce działających. Malarze, rzeźbiarze, graficy, t. X (2016)

Kovács A., „Cursumconsumavi...” Haller István tanácsúr kerelőszentpáli síremlékéről [w:] Művészet és mesterség. Tisztelgő kötet R. Várkonyi Ágnes emlékére, red. I. Horn i in., Budapest 2016

Kovács A., A gyulafehérvári székesegyház átváltozásai (1565–1715) [w:] Catholice reformare. A katolikus egyház a fejedelemség korában, red. D. Diósi, J. Marton, Budapest–Kolozsvár, 2018

Kracik J., Pokonać czarną śmierć: staropolskie postawy wobec zarazy, Kraków 2020

Kuczman K., Sala Sebastian [w:] „Polski Słownik Biograficzny”, t. XXXIV (1992–1993)

Lepszy K., Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI w. do poł. XIX w., Warszawa 1953

Mączyński R., Nowożytne konfesje polskie. Artystyczne formy gloryfikacji grobów świętych i błogosławionych w dawnej Rzeczypospolitej, Toruń 2003

Namaczyńska S., Kronika klęsk elementarnych w Polsce i w krajach sąsiednich w latach 1648–1696. t. 1 Zjawiska meteorologiczne i pomory, cz. 2, Kronika klęsk elementarnych 1648–1696, Lwów 1937

Osiecka-Samsonowicz H., Costante Tencalla [w:] Słownik architektów i budowniczych środowiska warszawskiego XV–XVIII wieku, red. P. Migasiewicz, H. Osiecka-Samsonowicz, J. Sito, Warszawa 2016

Oszczanowski P., Nagrobek Georga III von Oppersdorff w kościele parafialnym pw. św. Bartłomieja w Głogówku – próba nowego spojrzenia [w:] W blasku Luksemburgów, Habsburgów i Wazów. Studia nad mecenatem artystycznym panów Głogówka w XIV–XVIII wieku, red. P. Oszczanowski, Głogówek–Wrocław 2008, s. 99–149

Pośpiech A., Pułapka oczywistości. Pośmiertne spisy ruchomości szlachty wielkopolskiej z XVII wieku, Warszawa 1992

Rożek M., Mecenat artystyczny mieszczaństwa krakowskiego w XVII wieku, Kraków 1977, Biblioteka Krakowska, t. 118

Rządzić i olśniewać. Klejnoty i jubilerstwo w Polsce w XVI i XVII wieku, red. D. Nowacki, M. Piwocka, D. Szewczyk-Prokurat, Warszawa 2019

Saar-Kozłowska A., Nagrobek Piotra Opalińskiego w Sierakowie: środki artystyczne a treść pomnika [w:] Artyści znad jezior lombardzkich w nowożytnej Europie: prace dedykowane pamięci profesora Mariusza Karpowicza, red. R. Sulewska, M. Smoliński, Warszawa 2015, s. 313–323

Sierba M., Morowe powietrze w Orli, na Podlasiu i w Rzeczpospolitej w listach urzędników podlaskich Krzysztofa II Radziwiłła – Macieja Berzeńskiego i Stanisława Kurosza, „Studia Podlaskie, XXIV (2016), s. 41–59

Skibiński F., Willem van den Blocke. Niderlandzki rzeźbiarz nad Bałtykiem w XVI i na początku XVII w., Toruń 2015

Stankiewicz A., Architektura kaplicy książąt Zbaraskich przy kościele OO. Dominikanów w Krakowie, „Rocznik Krakowski”, 84 (2018), s. 79–99

Starczynowska K., „Pomiędzy nadzieją a trwogą”. Życie codzienne w czasie ucieczek przed epidemiami w Rzeczypospolitej od połowy XVI do XVIII wieku, [w:] Wśród córek Eskulapa. Szkice z dziejów medycyny i higieny w Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, cz. 2, red. A. Karpiński, Warszawa 2015, s. 9–92, „Fasciculi Historici Novi”, t. XV

Szilágyi S., Felsö-vadászi Rákóczy Zsigmond (1622–1652) [w:] „Magyar Történelmi Tár”, Budapeszt 1886, s. 165

Szilágyi S., Hg. Rákóczi Zsigmond levelezése (1642-1652), [w:] „Magyar Történelmi Tár”, Budapeszt 1887

Świechowska A., Świechowski Z., Konfesje św. Wojciecha [w:] Katedra Gnieźnieńska, red. A. Świechowska, t. 1, Poznań–Warszawa–Lublin 1970, s. 126–134

Targosz K., Kaplica biskupa Jakuba Zadzika w katedrze na Wawelu i jej architekt Sebastian Sala, „Studia do Dziejów Wawelu”, 5 (1991), s. 237–308

Tomkowicz S., Przyczynki do historii kultury Krakowa w pierwszej połowie XVII w., Lwów 1912

Turnau I., Słownik ubiorów: tkaniny, wyroby pozatkackie, skóry, broń i klejnoty oraz barwy znane w Polsce od średniowiecza do początku XIX w., Warszawa 1999

Wardzyński M., Artifices chencinenses. Miejsce i rola warsztatów chęcińskich w produkcji kamieniarsko-rzeźbiarskiej w Rzeczypospolitej (koniec XVI–1. poł. XVII w.), [w:] Franciszka z Krasińskich Wettyn. Księżna Kurlandii i Semigalii, prababka dynastii królów włoskich. Dziedzictwo rodziny Krasińskich w regionie świętokrzyskim, red. D. Kalina, R. Kubicki, M. Wardzyński, Kielce–Lisów 2012, s. 151–183

Wardzyński M., Marmur i alabaster w rzeźbie i małej architekturze Rzeczypospolitej. Studium historyczno-materiałoznawcze przemian tradycji artystycznych od XVI do początku XVIII wieku, Warszawa 2015

Wiliński S., Rzeźby Sebastiana Sali dla Krzysztofa Opalińskiego, „Biuletyn Historii Sztuki” 18 (1956), s. 55–83.

Klio. CPDPiP

Downloads

  • PDF (Język Polski)

Published

2020-11-26

How to Cite

1.
JANOWSKI, Piotr Józef. Nieznane fakty z życia i działalności artystycznej rzeźbiarza Sebastiana Sali w kontekście inwentarza pośmiertnego z r. 1652. Klio. CPDPiP. Online. 26 November 2020. Vol. 56, no. 4, pp. 17-40. [Accessed 5 July 2025]. DOI 10.12775/KLIO.2020.059.
  • ISO 690
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Download Citation
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Issue

Vol. 56 No. 4 (2020)

Section

Artykuły

License

Copyright (c) 2021 Klio. CPDPiP

Creative Commons License

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.

Stats

Number of views and downloads: 981
Number of citations: 0

Search

Search

Browse

  • Browse Author Index
  • Issue archive

User

User

Current Issue

  • Atom logo
  • RSS2 logo
  • RSS1 logo

Information

  • For Readers
  • For Authors
  • For Librarians

Newsletter

Subscribe Unsubscribe

Language

  • Čeština
  • Deutsch
  • English
  • Français (France)
  • Język Polski

Tags

Search using one of provided tags:

rzeźbiarz Sebastian Sala, nagrobek Jerzego I Rakoczego w Alba Iulia, epidemia dżumy w Krakowie w 1652 r., inwentarz pośmiertny
Up

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partners

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Nicolaus Copernicus University Accessibility statement Shop