Corpus Mysticum versus Corpora Terrestria. Kościół rzymskokatolicki wobec Mikołaja Kopernika XV-XXI wiek.
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2024.027Keywords
Mikołaj Kopernik, Kościół rzymskokatolicki, teoria heliocentryczna, relacje pomiędzy wiarą/teologią a naukąAbstract
Corpus Mysticum versus Corpora Terrestria. Roman catholic Church on Nicolas Copernicus: 15th-21st Century
Nicolaus Copernicus was a man of the Church. His views on the structure of the cosmos aroused resistance from the Church as early as the 16th century. Criticism and rejection combined with inclusion in the Index of Forbidden Books occurred in 1616 in connection with the issue of Galileo Galilei's views. The Church's condemnation of Copernicus' theory subsided in the course of the eighteenth century. Finally, his book De revolutionibus (1543) was taken off the Index in 1822. The question of the Church's relationship to Copernicus' theory was part of a broader problem: the relationship between the Church and science, which had been particularly alive since the Enlightenment and in the nineteenth century. On the part of the Church, an important step in this discussion is the Encyclical Fides et Ratio (1998). The dispute between the representatives of science and the teaching of the Church in the 20th-21st centuries takes on new forms, although it does not die down.
References
Aaboe Asger, Matematyka w starożytności, przełożył Roald Ramer, Warszawa, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1968.
Beduelle Guy, Kościół w dziejach, tłumaczyła Aldona Fabiś, Poznań, Pallotinum, 1994, s. 145
Biblia Tysiąclecia, Poznań – Warszawa, Wydawnictwo Pallotinum, 1971, wydanie drugie zmienione.
Birkenmajer Ludwik Antoni, Mikołaj Kopernik. Cz. 1: Studya nad pracami Kopernika oraz materiały biograficzne, Kraków, Akademia Umiejętności, 1900
Borawska Teresa, przy współudziale Henryka Rietza, Mikołaj Kopernik i jego świat. Środowisko, przyjaciele, echa wielkiego odkrycia, Toruń, Towarzystwo Naukowe, 2014.
Camporeale Salvatore I., Lorenzo Valla I jego traktat o donacji Konstantyna. Retoryka, wolność i eklezjologia w XV wieku, przełożyła Anna Dudzińska-Facca, Warszawa, Polska Akademia Nauk Instytut Filozofii i Socjologii, 1997
Chachaj Marian, Mikołaj Kopernik. Czasy studenckie. Kraków, Bolonia, Rzym, Padwa, Ferrara (1491 – 1503). Miejsca – ludzie – książki, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2023
Crombie A.C., Nauka średniowieczna i początki nauki nowożytnej, t. 2: Nauka w późnym średniowieczu i na początku czasów nowożytnych w okresie XIII – XVII w., przełożył
Czesław Łypacewicz, Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX, 1960.
Feldhay Rivka, Copernicus, Galileo and Inquisition [rec. :Mayaud P.-N,, La condamnation…], “Journal for the History of Astronomy”, vol. 33, part 3, no 112, s. 280-284.
Galileusz, Dialog o dwu najważniejszych układach świata: Ptolomeuszowym i Kopernikowym, przekład Edward Ligocki, Warszawa, DeAgostini, Altaya, 2004
Gingerich Owen, God’s Planet, Cambridge Mass, London, Harvard University Press, 2014
Gingerich Owen, Książka, której nikt nie przeczytał, tłumaczenie Jarosław Włodarczyk, Kraków, Copernicus Center Press, 2023.Goddu André, Copernicus and the Aristotelian Tradition. Education, Reading, and Philosophy in Copernicus’s Path to Heliocentrism, Leiden – Boston, Brill, 2010.
Gutowski Piotr, Czym jest „nowy ateizm”? w: Nauki przyrodnicze a nowy ateizm, pod redakcją Marka Słomki, Lublin, Wydawnictwo KUL, 2012, s. 7-45.
Gutowski Piotr, Józefa Życińskiego koncepcja relacji między religią a nauką, „Przegląd Filozoficzny – Nowa Seria”, R. 22 (2013) nr 1 (85), s. 15 – 30.
Finocchiaro Maurice A., Defending Copernicus and Galiteo. Critical Reasoning in the Two Affairs, Dordrecht – Heildelberg – London – New York, Springer, 2010.
Heller Michał, Bóg i geometria. Gdy przestrzeń była Bogiem, Kraków, Copernicus Center Press, 2021, wydanie IV
Heller Michał, Granice nauki, Kraków, Copernicus Center Press, 2018, wydanie II
Jan Paweł II, Fides et ratio. Do biskupów Kościoła katolickiego o relacjach między wiarą i rozumem, Tarnów, Wydawnictwo Diecezji Tarnowskiej Biblos, 1998
Kempfi Andrzej, Tolosani versus Copernicus on Certain Appendix to the Treatise on the Truth of Holy Scripture from the Forties of the 16th Century, “Organon”, 16/17 (1980-1981), s. 239-254
Kijewska Agnieszka, Mikołaj Kuzańczyk, Kraków, Wydawnictwo WAM, 2009
Koestler Arthur, Lunatycy. Historia zmiennych poglądów na wszechświat, wstęp Herbert Butterfield,, przekład Tomasz Bieroń, Poznań, Zysk i S-ka. Wydawnictwo, 2002 (pierwsze wydanie w 1959).
Kokowski Michał, Dlaczego nadal interesuje nas Mikołaj Kopernik (1473 – 1543)? 550-lecie urodzin Mikołaja Kopernika i 150-lecie pierwszego publicznego posiedzenia Akademii Umiejętności w Krakowie, „Studia Historiae Scientiarum”, 22 (2023), s. 71-147.
La Théologie. Une anthologie, sous la direction de Bernard Lauret, t. 3 : Renaissance et Réformés, volume dirigé par Nicole Lemaitre et Marc Lienhard, Paris, Les Éditions du Cerf, 2010, s. 499-501.
Lemaitre Nicole, Saint Pie V, Paris, Fayard, 1994.
Libral Florent, « Par-delà la seule science : les arguments exégétiques et esthétiques des savants catholiques en faveur de l’héliocentrisme (xvie-xviiie siècles) », Nacelles [Online], 13 | 2022, Online since 01 juin 2023, connection on 19 mars 2024. URL : http://interfas.univ-tlse2.fr/nacelles/1758
Lubac Henri de Corpus Mysticum: Essai sur l’Eucharistie et l’Église au moyen âge, Paris 1944
Mayaud Pierre-Noël, La condamnation des livres coperniciens et sa révocation à la lumière de documents inédits des Congregations de l’Index et de l’Inquisition, Roma, Editrice Pontificia Università Gregoriana, 1997 (dalej : Mayaud P.-N., La condamnation…)
Mayaud Pierre- Noël, Le conflit entre l’Astronomie Nouvelle et l’Écriture Sainte aux XVIe et XVIIe siècles. Un moment de l’histoire des idées autour de l’affaire Galilée, Paris, Honoré de Champion, 2005 (dalej : Mayaud P.-N., Le conflit…).Mikołaj Kopernik, O obrotach ciał niebieskich i inne pisma, przekład, wstęp i opracowanie Ludwik Antoni Birkenmajer, Warszawa, De Agostini, Altaya, 2001 (przedruk wydania Ossolineum z 1926 roku).
Mikołaja Kopernika O obrotach księga pierwsza, tłumaczył z łaciny Mieczysław Brożek, przedmową i posłowiem opatrzył Jerzy Dobrzycki, Wrocław, Kraków, Gdańsk, Łódź, Zakład Narodowy imienia Ossolińskich. Wydawnictwo, 1987.
Mikulski Krzysztof, Mikołaj Kopernik. Środowisko społeczne, pochodzenie i młodość, Toruń, Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2015.
ks. Pawluk Tadeusz. Na marginesie klauzuli kościelnego urzędu cenzorskiego dotyczącego dzieła Mikołaja Kopernika, „Studia Warmińskie”, IX (1972), s. 231-259.
Pottier Bernard SJ, [rec. : Mayaud P.-N., Le conflit…) « Nouvelle Revue Theologique », 130 (2008) 2, s. 284 – 287.
Radzimiński Andrzej, Mikołaj Kopernik, Duchowny w czasach przełomu, „Zapiski Historyczne”, 82(2017) z. 2, s. 51 – 74.
Redondi Pietro, Gallilée hérétique, traduit de l’italien par Monique Aymard, Paris, Gallimard, 1985
Sierotowicz Tadeusz, Galileusz, Kraków, Wydawnictwo Apostolstwa Modlitwy, 2003
Sołtysiak ks. Marek, De revolutionibus Mikołaja Kopernika a doktryna podwójnej prawdy „Humaniora. Czasopismo Internetowe” Nr 1(33)/2021, s. 33-47 https://presto.amu.edu.pl/index.php/h/article/download/28059/25414 dostęp dnia 20 listopada 2023.
Sprawa Galileusza, pod red. Józefa Życińskiego, Kraków, Znak, 1991
Teizm, ateizm, religia. Najnowsze spory w anglosaskiej filozofii analitycznej, redakcja naukowa Piotr Gutowski i Marcin Iwanicki, Lublin, Wydawnictwo KUL, 2019
Wardęska Zofia, Teoria heliocentryczna w interpretacji teologów XVI wieku, Warszawa – Wrocław, Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo Polskiej Akademii Nauk, 1975.
Westman Robert S., The Copernican Question. Prognostication, Skepticism, and Celestial Order, Berkley, Los Angeles, London, University of California Press, 2011.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2024 Hubert Łaszkiewicz
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 International License.
Stats
Number of views and downloads: 19
Number of citations: 0