„Niemcy bronili się uporczywie i trzeba przyznać – dzielnie”. Obraz przeciwnika spod Monte Cassino w pobitewnych sprawozdaniach 5. Kresowej Dywizji Piechoty

Abstract

Tematem artykułu jest przedstawienie obrazu przeciwnika żołnierzy 5. Kresowej Dywizji Piechoty 2. Korpusu gen. Władysława Andersa w toku majowej bitwy o Monte Cassino z 1944 r., jaki wyłaniał się z pobitewnych sprawozdań, ze szczególnym uwzględnieniem dokumentów wytworzonych na szczeblu batalionu. Sięgnięto też do wybranych dokumentów dowództwa 2. Korpusu oraz przetłumaczonych na język polski zdobyczny dokumentów niemieckich. Pisząc tekst, autor korzystał z cyfrowych kopii materiałów źródłowych 5. KDP przechowywanych w Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej w Warszawie, które trafiły tam na mocy umowy o współpracy, jaką IPN podpisał z Papieskim Instytutem Studiów Kościelnych w Rzymie w 2016 r. Analizie poddane zostały następujące kwestie: przygotowanie przez Niemców pozycji obronnych w rejonie Monte Cassino, taktyka piechoty stosowana w trakcie odpierania natarć Polaków, użyte wobec niedoświadczonych żołnierzy 2. Korpusu podstępy wojenne, morale przeciwnika i przykłady indywidualnych interakcji między żołnierzami obu stron. Dzięki temu możliwe stało się pełniejsze nakreślenie warunków, w jakich toczyły się z walki, co kolei pozwoliło na optymalną ocenę skali polskiego wysiłku, poprzez wykazanie z jak dobrze przygotowanym i jak bardzo zdeterminowanym wrogiem trzeba było się bić. W artykule zrezygnowano z choćby syntetycznego opisu kolejnych stadiów bitwy, gdyż istnieje na ten temat bogata literatura przedmiotu. Skupiono się na wybranych problemach, aczkolwiek posiłkując się przy tym odwołaniem do szczegółowych opisów wydarzeń.