Szlacheckie aspiracje. Opieka finansowa nad obiektami sakralnymi świetle testamentów kobiet ze średniej szlachty, oblatowanych w krakowskich księgach grodzkich z XVIII wieku
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2018.005Słowa kluczowe
szlachta, patronat, testamenty, czasy saskie, kościółAbstrakt
W oparciu o zapisy testamentowe możliwe jest przybliżenie zakresu dyspozycji finansowych kobiet pochodzących z kręgu średniej szlachty. W artykule scharakteryzowano kulturowy kontekst tego rodzaju zapisów i określono skalę ich oddziaływania, ze szczególnym uwzględnieniem wsparcia dla zakonów i parafii. Badania oparte zostały na zapisach z ksiąg grodzkich z terenu województwa krakowskiego z XVIII wieku.Bibliografia
Aleksandrowicz-Szmulikowska M., Radziwiłłówny w świetle swoich testamentów. Przyczynek do badań mentalności magnackiej XVI-XVII wieku, Warszawa 1995;
Follprecht K., Zmiany własności nieruchomości w Krakowie związane z kasatami klasztorów przełomu XVIII i XIX wieku, Hereditas Monasteriorum, vol. 5, r. 2014, s. 27-41.
Górecka K., Pobożne matrony i cnotliwe panny. Epitafia jako źródło wiedzy o kobiecie w epoce nowożytnej, Warszawa 2006, s. 102-113.
Hickson S. A., Women, Art and Architectural Patronage in Renaissance Mantua: Matrons, Mystics and Monasteries. Women and Gender in the Early Modern World, Farnham–Burlington 2012
Jakuboszczak A., Panny i wdowy- w poszukiwaniu własnej przestrzeni. Losy osiemnastowiecznych szlachcianek z kręgu rodzin Działyńskich [w:] Kobieta i mężczyzna, jedna przestrzeń-dwa światy, red. B. Popiołek, A. Chłosta-Sikorska, M. Gadocha, Kraków 2015.
Kettering S., The Historical Development of Political Clientelism, „Journal of Interdisciplinary History” 1988, nr 18/3, s. 419–447.
Kicińska U., Rola wdowy w rodzinie i społeczeństwie staropolskim na podstawie polskich drukowanych oracji pogrzebowych XVII wieku, „Sensus Historiae”, vol. XII, r. 2013/2014, s. 135-148.
Kizik E., Zabezpieczenie finansowe wdów w Gdańsku w XVII- XVIII wieku, KHKM, r. 2010, nr 58, s. 87-100.
Kuchta J., Pozycja majątkowa wdów z rodów szlacheckich w XVII-XVIII wieku, [w:] Rodzina i gospodarstwo domowe na ziemiach polskich w XV-XX wieku. Struktury demograficzne, społeczne i gospodarcze, pod red. C. Kukli, Warszawa 2008, s. 261-269.
Lesiak A., Kobiety z rodu Radziwiłłów w świetle inwentarzy i testamentów (XVI-XVIII w.), [w:] Administracja i życie codzienne w dobrach Radziwiłłów XVI-XVIII wieku, pod red. U. Augustyniak, Warszawa 2009, s. 113-194.
Makiłło D., „Dwór” i „patronat”. Dwa historyczno-socjologiczne pojęcia w histo¬ryczno-prawnym naświetleniu [w:] Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej w XVI–XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Warszawa 2006, s. 179–186.
Maliszewski K., Relacja poczmistrza toruńskiego Jakuba Kazimierza Rubinkowskiego z „królową bez korony i pierwszą damą Rzeczypospolitej” Elżbietą Sieniawską w latach 1716–1728 [w:] Gospodarka, społeczeństwo, kultura w dziejach nowożytnych. Studia ofiarowane Pani Profesor Marii Boguckiej, red. A. Karpiński, E. Opaliński, T. Wiślicz, Warszawa 2010, s. 122–127
Mikuła M., Zakres przedmiotowy spadkobrania testamentowego w statutach litewskich, „Krakowskie Studia z Historii Państwa i Prawa”, t. 3, r. 2011, s. 131-143.
Pakoca M., Zapisy i zalecenia wobec żon w testamentach Pawła Karola Sanguszki (1680-1750) i jego syna Hieronima Janusza (1743-1812), Saeculum Christianum, t. XXI, r. 2014, s. 179-192.
Pielas J., Wdowa-matka a kwestie majątkowe w rodzinach szlachty koronnej w XVII wieku, [w:] Społeczeństwo staropolskie. Seria Nova, t. 3, red. A. Karpiński, Warszawa 2011, s. 171-193.
Popiołek B., Na ratunek duszy mojej – pobożne fundacje w świetle testamentów staropolskich XVII– –XVIII w. [w:] Fundator i mecenas. Magnateria Rzeczypospolitej XVI–XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Białystok 2011, s. 43–60.
Popiołek B., „Za wszelkie świadczone mnie łaski i dobroczynności”. Testament Katarzyny Drużbackiej z 1772 roku, „Annales Universitatis Paedagogicae Cracoviensis” 2009, Studia Historica VIII, s. 209–218.
Popiołek B., Dobrodziejki i klienci. O patronacie kobiecym w XVIII w. [w:] Patron i dwór. Magnateria Rzeczypospolitej XVI–XVIII w., red. E. Dubas-Urwanowicz, J. Urwanowicz, Warszawa 2006, s. 385–395 .
Popiołek B., Kobiecy świat w czasach Augusta II. Studia nad mentalnością kobiet z kręgów szlacheckich, Kraków 2003.
Popiołek B., Marianna z Bremerów Ossolińska (zm. 1688),chorążyna nurska, jako testatorka, „Rocznik Lubelskiego Towarzystwa Genealogicznego”, t. V, r. 2013 (2014), s. 231-265.
Popiołek B., Przyjaciel domowy, Żona moja najmilsza…” – wizerunek kobiety w świetle staropolskich testamentów z XVII i XVIII wieku, [w:] Kobieta epok dawnych w literaturze, kulturze i społeczeństwie, red. I. Maciejowska, K. Stasiewicz, Olsztyn 2008, s. 282-293.
Popiołek B., Woli mojej ostatniej testament ten… Testamenty staropolskie jako źródło do historii mentalności XVII-XVIII wieku, Kraków 2009
Słaby A., Rządzicha oleszycka. Dwór Elżbiety z Lubomirskich Sieniawskiej jako przykład patronatu kobiecego w czasach saskich, Kraków 2014
Sowina U., Wdowy i sieroty w świetle prawa w miastach Korony w późnym średniowieczu i wczesnej nowożytności, [w:] Od narodzin do wieku dojrzałego. Dzieci i młodzież w Polsce, część 1. od średniowiecza do wieku XVIII, pod red. M. Dąbrowskiej i A. Klondera, Warszawa 2002, s. 15-28.
Stephenson B. M., The Power and Patronage of Marguerite De Navarre. Women and Gender in the Early Modern World, Aldershot–Burlington 2004
Testamenty z ksiąg grodzkich wielkopolskich z lat 1631–1655, wyd. P. Klint, „Źródła Dziejowe”, t. 27, red. M. Górny, Wrocław 2008
Testamenty z ksiąg grodzkich wielkopolskich z lat 1657– 1680, wyd. P. Klint, „Źródła Dziejowe”, t. 28, red. M. Górny, Wrocław 2011
Wilczek-Karczewska M., Konflikty rodzinne na tle majątkowym w świetle wielkopolskich inwentarzy i testamentów z XVII wieku. Zarys problematyki, [w:] Społeczeństwo staropolskie. Seria nowa, t. 3, red. A. Karpiński, Warszawa 2011, s. 149-169
Women and Art in Early Modern Europe: Patrons, Collectors, and Connoisseurs, edt. by C. Lawrence, Pennsylvania 1997.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2018 Anna Penkała
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 659
Liczba cytowań: 0
