Działa, proch i dziura w murze. Listy polskie króla Zygmunta Augusta do wielkorządcy krakowskiego Macieja Błeszyńskiego z lat 1563–1564
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2015.006Abstrakt
Przedmiotem artykułu jest edycja pięciu nieznanych listów króla Zygmunta II Augusta do wielkorządcy krakowskiego Macieja Błeszyńskiego pochodzących z lat 1563–1564 wraz z obszernym komentarzem. Wielkorządca zarządzał nieruchomościami będącymi własnością królewską na terenie Małopolski w tym również Wawelem, krakowską rezydencją królów Polski. Wykonywał również polecenia królewskie nie związane z administracją gospodarczą. Edytowane listy powstały w okresie po utracie twierdzy Połock (1563) i dotyczą przede wszystkim prac nad rozbudową artylerii (odlewanie armat, zatrudnianie ludwisarzy, zakup prochu i surowców) na potrzeby wojny inflanckiej.
Bibliografia
- Aleksandrov Dmitrij, Volodichin Dmitrij. 1994. Bor'ba za Polock meždu Litvoj i Rus'ju v XII-XVI vekach. Moskva
- Baronas Darius. 1997. „Apie Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės karinį potencialą artilerijos požiūriu (XVI a. vidurys) ”. Lietuvos istorijos metraštis : 51-75
- Baronas Darius. 1998. „Lietuvos Didžiosios Kunigaikštystės puškoriai Žygimanto Augusto laikais (1548–1572)”. Karo Archyvas 15: 24-50
- Brensztejn Michał. 1924. Zarys dziejów ludwisarstwa w Wielkim Księstwie Litewskim. Wilno: Księgarnia Stowarzyszenia Nauczycielstwa Polskiego
- Chmiel Adam. 1911. Źródła do historii sztuki i cywilizacji w Polsce t. I. Kraków: Akademia Umiejętności
- Chorążyczewski Waldemar. 2011. Czego wciąż nie wiemy o kancelariach centralnych dawnej Rzeczypospolitej. W Belliculum diplomaticum IV Thorunense. Dyplomatyka staropolska - stan obecny i perspektywy badań, 47-74. Wydawnictwo Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
- Daszyńska-Odolińska Zofia. 1906. Uście Solne przyczynki historyczno-statystyczne do dziejów nadwiślańskiego miasteczka. Studium archiwalne. Kraków: Księgarnia Spółki Wydawniczej Polskiej
- Dembińska Anna. 1939-1946 Walenty Dembiński. W Polski Słownik Biograficzny t. 5, 78-79
- Dziekoński Tadeusz. 1963. Metalurgia miedzi. ołowiu i srebra w Europie środkowej od XV do końca XVIII w. Wrocław: Zakład narodowy imienia Ossolińskich
- Ferenc Marek. 2005. „Uwagi o funkcjonowaniu dworu królów polskich w XVI wieku”. Barok 12(2): 13-40
- Ferenc Marek. 2009. „Listy polskie króla Zygmunta Augusta do Mikołaja Radziwiłła Rudego z lat 1548-1556", "Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego Prace Historyczne 1304 (136): 149-150
- Ferenc Marek. 2009. Mikołaj Radziwiłł „Rudy” (ok. 1515-1584). Działalność polityczna i wojskowa. Kraków: Towarzystwo Wydawnicze "Historia Iagellonica"
- Ferenc Marek. 2014. Dwór Zygmunta Augusta. Organizacja i ludzie. Oświęcim: Napoleon V
- Filjuškin Aleksander I. , 2005. „Pričiny «Polockogo vzjatija» 1563 g. glazami sovremennikov i potomkov”, Vestnik Sankt-Peterburgskogo universiteta ser 2 (Istorija) 3: 20-31
- Franaszek Antoni. 1981. Działalność wielkorządców krakowskich w XVI wieku. [Biblioteka Wawelska. 5]. Kraków: Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu
- Gąsiorowski Antoni. 1973. „Itineraria ostatnich dwóch Jagiellonów”, Studia Historyczne 16, (2) : 249 - 275
- Gąsiorowski Antoni. 1973. „Podróże panującego w średniowiecznej Polsce”, Czasopismo Prawno-Historyczne 25 (2): 41-68
- Gąsiorowski Antoni. 1992. Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV-XVIII w.. Kórnik: Biblioteka Kórnicka
- Gładysz Andrzej. 2010. Wojskowe osiągnięcia Zygmunta Augusta. Próba oceny. W Sigismundus Augustus Rex. Studia i szkice z dziejów panowania ostatniego Jagiellona [Praedara strips Jagiellonica, t.2], 149-166. Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia
- Gładysz Andrzej. 2011. Wojskowi ulubieńcy Zygmunta Augusta, czyli o królewskich puszkarzach, ich jadłospisie i tajemniczej „skrzynce”. W Servitium et Amicitia. Studia z dziejów kariery i awansu w Polsce Jagiellonów [Praedara strips Jagiellonica, t. 3], 119-143. Wydawnictwo Diecezjalne i Drukarnia
- Górski Karol. 1902. Historia artylerii polskiej. Warszawa: Skład Główny w Księgarni E. Wende i S-ka
- Grodzicka Maria. 1960. „Zabytkowe działa spiżowe w zbiorach polskich”, Studia i Materiały do Dziejów Wojskowości 6 (2): 358-414
- Grodziski Stanisław, Dwornicka Irena, Uruszczak Wacław. 2005. Volumina Constitutionum, t II 1550-1609 vol I 1550-1585. Warszawa: Wydawnictwo Sejmowe
- Hajdukiewicz Leszek, Kowalska Halina. 1977. Myszkowski Piotr, W Polski Słownik Biograficzny t. 22, 382-390
- Halecki Oskar. 1920. Dzieje unii jagiellońskiej. t. II: W XVI wieku. Kraków: Fundusz Nestora Bucewicza
- Hebda-Małocha Anna, Małocha Michał. 2007 „Gospodarcza rola Młynówki Królewskiej w Krakowie jej wpływ na obecne zagospodarowanie miasta”. Czasopismo Techniczne. Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej 2-Ś: 123-134.
- Janicki Marek. 2005. Górnicki, Kochanowski, Nidecki – wspólne lektury, wzajemne inspiracje? Kilka uwag o środowisku humanistycznym kancelarii Zygmunta Augusta w Wilnie. W Łukasz Górnicki i jego włoskie inspiracje. Materiały z sesji zorganizowanej przez Komisję Dziejów Odrodzenia i Reformacji przy Komitecie Nauk Historycznych PAN (Warszawa, 28-29 listopada 2003), 65-84. Semper
- Janicki Marek. 2006. Tłumaczenie listu Iwana Groźnego do Zygmunta Augusta i jego rola w agitacji przed sejmem warszawskim 1563 r.. W Kancelaria królewska. Między władzą a społeczeństwem, część druga. Materiały konferencji naukowej, Kraków 14 kwietnia 2004, 73-86. Wydawnictwo DiG
- Januškevič Aleksandr. 2005. „Zahon Polacka moskoŭskim vojskam 1563 g.”. Commentarii Polocenses Historii. Polackija gistaryčnyja zapiski 2: 5-12
- Januškevič Aleksandr. 2007. Vjalikae Knjastva Litoŭskae i Infljanckaja vojna 1558—1570 hh.. Minsk: Manahrafija
- Jaworski Rafał. 2001.„Nieznana korespondencja króla Zygmunta Augusta z Mikołajem Radziwiłłem Rudym i Ostafim Wołłowiczem z lat 1550-1571 ze zbiorów Biblioteki Czartoryskich”, Studia Źródłoznawcze 41: 91-108
- Kaniewska Irena. 1999. Listy króla Zygmunta Augusta do Radziwiłłów. Kraków: Wydawnictwo Literackie
- Konopczyński Władysław. 1948. Chronologia sejmów polskich 1493-1793. Kraków: Akademia Umiejętności
- Kotarski Henryk. 1970. „Wojsko polsko-litewskie podczas wojny inflanckiej 1578-1582 Cz 1”. Studia i Materiały do Dziejów Wojskowości 16 (2): 63–123
- Kutrzeba Stanisław. 1906. „Dawny zarząd Wawelu”, Rocznik Krakowski 8: 69-102
- Lepszy Kazimierz. 1953. Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI do połowy XIX wieku. Wrocław: Zakład imienia Ossolińskich
- Leśniak Franciszek. 1996. Wielkorządcy krakowscy XVI-XVIII wieku. Gospodarze zamku wawelskiego i majątku wielkorządowego [Biblioteka Wawelska. 10]. Kraków: Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu
- Lulewicz Henryk. 2002. Gniewów o unię ciąg dalszy. Stosunki polsko-litewskie w latach 1569-1588. Warszawa: Neriton
- Łopatecki Karol. 2007. Ideowa wymowa ozdób armatnich z przełomu XVI i XVII wieku. W Nad społeczeństwem staropolskim: Kultura, instytucje, gospodarka w XVI – XVIII wieku, t. I, 249-270. Ośrodek Badań Europy-Wschodniej Uniwersytet w Białymstoku. Instytut Historii. Zakład Historii Nowożytnej
- Malinowski Mikołaj. 1864. Stanisława Łaskiego Wojewody Sieradzkiego prace naukowe i dyplomatyczne wyd. z rękopisów Muzeum Wileńskiego z przedmową oraz dodatkiem dzieł Jana Tarnowskiego z jedynego egzemplarza Biblioteki Kórnickiej. Wilno: nakładem i drukiem Józefa Zawadzkiego
- Molenda Danuta. 1989. „Eksploatacja rud miedzi i handel miedzią w Polsce w późnym średniowieczu i w początkach nowożytności (do 1795 r.)”. Przegląd Historyczny 80 (4): 801 - 814
- Menckenius Joannes Burchardus. 1703. Sigismundi Augusti (…) epistolae, legationes et response (…). Lipsiae
- Nagielski Mirosław. 2012. Przebieg granicy wschodniej Wielkiego Księstwa Litewskiego z Moskwą w XVI-XVII wieku ze szczególnym uwzględnieniem znaczenia strategicznego Bramy Smoleńskiej. W Od armii komputowej do narodowej 4, 27-64. Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika
- Nowak Tadeusz M. 1955. Polska sztuka wojenna w czasach Odrodzenia. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej
- Nowak Tadeusz M. 1976. „Rysunki dział zdobytych przez Szwedów w Polsce w XVII i na początku XVIII w.”. Studia i Materiały do Dziejów Wojskowości 20: 285-333
- Nowak Tadeusz M. 1981. „Wpływ rozwoju nauki i techniki na wojskowość polską XVI-XVII w.”. Kwartalnik Historii Nauki i Techniki. 26 (1): 39-56
- Nowak Tadeusz M. 1984. „Problematyka dziejów i główne etapy rozwoju dawnej artylerii polskiej”, Studia i Materiały do Dziejów Wojskowości 27: 225-254
- Nowak Tadeusz M. 1993. Zagadnienie produkcji dział w Polsce w XVI-XVIII wieku jako problem badawczy. W Pax et bellum, 155-156. Wydawnictwo Naukowe UAM
- Nowak-Dłużewski Jan. 1969. Okolicznościowa poezja polityczna w Polsce. Pierwsi królowie elekcyjni. Warszawa: Wydawnictwo Pax
- Pianowski Zbigniew. 1991. Wawel obronny. Zarys przemian fortyfikacji grodu i zamku krakowskiego w IX-XIX [Biblioteka Wawelska. 8]. Kraków: Państwowe Zbiory Sztuki na Wawelu
- Piaskowski Jerzy. 1981. Technologia dawnych odlewów artystycznych. Kraków: Wydawnictwo WIO
- Piech Zenon. 2003. Monety, pieczęcie i herby w systemie symboli władzy Jagiellonów, Warszawa: Wydawnictwo DiG
- Plewczyński Marek. 2005. „Koalicje antymoskiewskie Jagiellonów w XVI w. ”. Wschodni Rocznik Humanistyczny 2: 83-94
- Plewczyński Marek. 2012. Wojny i wojskowość polska w XVI w. t2 Lata 1549-1575. Zabrze: Wydawnictwo Inforteditions
-Pociecha Władysław. 1939-1946. Decjusz Jost Ludwik. W Polski Słownik Biograficzny t. 5, 45-46
- redakcja. 1984-1985. Praÿetfuess Hiob W Polski Słownik Biograficzny t. 28, s. 367-368
- Stefańska Zofia. 1959. „Próba ustalenia typów i nazw dział artylerii polskiej XVI i XVII wieku”. Muzealnictwo wojskowe 1: 215-237
- Szymański Józef . 2001. Nauki pomocnicze historii. Warszawa: PWN
- Tomczak Andrzej. 1963. Walenty Dembiński, kanclerz egzekucji, ok. 1504-1584. Toruń: PWN
- Urban Wacław. 1976. Stanisława Morski z Morska, W Polski Słownik Biograficzny t. 21, 789-791
- Wrede Marek. 1989.”Badania Kazimierza Skórkiewicza nad przebudową jagiellońską Zamku Królewskiego”. Kronika Zamkowa 2(20): 3-21
- Wrede Marek. 1991. „Chronologia budowy Nowego Domu Królewskiego”. Kronika Zamkowa 1(23): 70-79
- Wrede Marek. 1993. „Jurek Szwarc, nadworny stolarz Zygmunta Augusta i jego prace”. Rocznik Warszawski 23: 211-229
- Vitkauskienė Rūta Birutė. 2006. „Ogrody barokowe Kiszków i Radziwiłłów w Wilnie na Puszkarni” Barok 13 (1): 133-154
- Żelewski Roman. 1959-1960. Górecki Maciej. W Polski Słownik Biograficzny t. 8, 399
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 671
Liczba cytowań: 0
