Mediolańskie zakupy tekstyliów na uroczystości weselne Zygmunta III Wazy i Anny Habsburżanki w 1592 r.
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2025.018Słowa kluczowe
tekstylia, wesele królewskie, Zygmunt III Waza, Mediolan, KrakówAbstrakt
Jednym z etapów przygotowań do uroczystości weselnych Zygmunta III Wazy i Anny Habsburżanki w 1592 r. było sprowadzenie z Mediolanu do Krakowa znacznej ilości tekstyliów, w tym uszytych dla króla przez włoskich krawców kompletnych ubiorów. W artykule wskazano na sposób realizacji oraz transportu monarszego zamówienia, podkreślając udział w tym przedsięwzięciu rodziny krakowskich finansistów Montelupich. Omówiono także sposób wykorzystania tekstyliów podczas uroczystości weselnych oraz zwrócono uwagę na konieczność dalszych badań nad relacjami handlowymi i artystycznymi między Rzecząpospolitą a północną Italią w ostatniej dekadzie XVI w.
Bibliografia
Źródła archiwalne/Archival Sources
Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie, Archiwum Skarbu Koronnego:
Rachunki Królewskie, sygn. 344, 380-381-382.
Rachunki Nadworne, sygn. 3.
Źródła drukowane/Printed Sources
Grabowski A., Ojczyste spominki [], t. 1, Kraków 1845.
Heberer M., Aegyptiaca Servitus [], Heidelberg 1610.
Heidenstein R., Dzieje Polski od śmierci Zygmunta Augusta do roku 1594, przekł. M. Gliszczyński, t. 2, Petersburg 1857.
Königliche Heimführung in Polen [], (b. m. dr., po 31 maja 1592 r.).
Kronika Marcina Bielskiego, tom III (Księga VI. wraz z kontynuacją), wyd. J. Turowski, Sanok 1856.
Kronika mieszczanina krakowskiego z lat 1575–1595, („Biblioteka Krakowska”, nr 70) wyd. H. Barycz, Kraków 1930.
Kronika Pawła Piaseckiego biskupa przemyślskiego, przekł. J. Bartoszewicz, Kraków 1870.
Morlupino R., Il successo delle nozze di Sigismundo III, re di Polonia, con la principessa Anna, Udine 1592.
Rosetti G., Plictho de Larte de tentori che insegna tenger pani telle banbasi et sede si per larthe magiore come per la commune, Wenecja 1540.
Literatura/Literature
„Libro delli Dinari”. Viaggi e affari di Giovanni Domenico Lucchese mastro stuccatore da Melide all’Europa 1648–1670, ed. J. Zapletalovà, M. Viganò, Bellinzona 2021.
Augustyniak U., Wazowie i „królowie rodacy”, Warszawa 1999.
Barwicka-Makula A., Od wrogości do przyjaźni: Habsburgowie austriaccy wobec Polski w latach 1587–1592, Katowice 2019.
Barwicka-Makula A., Stół królewski podczas uroczystości weselnych Zygmunta III Wazy i Anny Austriaczki w 1592 roku, w: Historia naturalna jedzenia: między antykiem a XIX wiekiem, red. B. Możejko, Gdańsk 2012, s. 173–179.
Barwicka-Makula A., Wjazd Anny Habsburżanki do Krakowa w 1592 roku, w: Rzeczpospolita, Europa i świat. Interakcje dyplomatyczne i dworskie w epoce nowożytnej (XVI–XVIII w.), red. A. Barwicka-Makula, P. Duda, D. Gregorowicz, O.J. Rojewski, Katowice 2024, s. 27–44.
Bender A., Czarna moda w Hiszpanii, w: Sztuka doby El Greca, red. A. Witko, Kraków 2018, s. 193–211.
Bertelli S., Cardini F., Garbero Zorzi E., Italian Renaissance Courts, Londyn 1986.
Białostocki J., Weneckie zamówienia Zygmunta III, „Biuletyn Historii Sztuki” 1954, t. 16, nr 1, s. 162–164.
Collier Frick C., Dressing Renaissance Florence: Families, Fortunes, and Fine Clothing, Londyn 2005.
Falniowska-Gradowska A., Leitsch W., Gonitwa w maszkarach na Rynku Krakowskim (7 czerwca 1592 r.), „Rocznik Krakowski” 1985, t. 51, s. 31–56.
Filipczak-Kocur A., Wesele Zygmunta III i Anny w 1592 r. oraz koronacja królowej w relacjach niemieckojęzycznych gazet ulotnych, w: Wesela, chrzciny i pogrzeby w XVI–XVIII wieku. Kultura życia i śmierci, red. H. Suchojad, Warszawa 2001, s. 91–104.
Gałuszka J., Jak Kraków witał arcyksiężniczkę? Uroczystości ślubne i koronacyjne Anny Habsburżanki i Zygmunta III Wazy w 1592 roku, „Przegląd Nauk Humanistycznych” 2018, t. 17, nr 2, s. 225–251.
Gruszecki A., Apartamenty królewskie pałacu Stefana Batorego, w: Architektura dawna a współczesność, red. W. Puget, Warszawa 1982, s. 59–63.
Instrukcja wydawnicza dla źródeł historycznych od XVI w. do poł. XIX w., red. K. Lepszy, Warszawa 1953.
Janowski P.J., Trevano Jan, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 55, Warszawa–Kraków 2023, s. 97–102.
Kadzik D., Utrzymanie królewskiej teściowej. Wizyta Marii Bawarskiej podczas wesela Zygmunta III Wazy z Anną Habsburg (23 maja–16 czerwca 1592 r.), Kraków 2017.
Krupa N., Tkaniny z XV i XVI wieku, w: Tkaniny zabytkowe z okresu od XV do XVII wieku ze zbiorów krakowskich kościołów i klasztorów, t. 1: XV i XVI wiek, red. N. Krupa, Kraków 2021, s. 37–48.
Kuczman K., Przełom wawelski, w: Sztuka XVII wieku w Polsce. Sztuka XVII wieku w Polsce, red. T. Hrankowska, Warszawa 1994, s. 163–176.
Leitsch W., Das Leben am Hof König Sigismunds III. von Polen, t. 1–4, Wiedeń–Kraków 2009.
Lepszy K., Anna Austrjaczka, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 1, Kraków 1935, s. 132–133.
Leśniak F., Wielkorządcy krakowscy XVI–XVIII wieku, Kraków 1996.
Montelupi, w: Encyklopedia Krakowa, red. A.H. Stachowski, Warszawa–Kraków 2000, s. 626–627.
Ordynacja dworu Zygmunta III z 1589 roku, oprac. K. Chłapowski, Warszawa 2004.
Quirini-Popławska D., Działalność Sebastiana Montelupiego w Krakowie w drugiej połowie XVI wieku, Kraków 1980.
Quirini-Popławska D., Montelupi Sebastian, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 21, Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk 1976, s. 668–670.
Quirini-Popławska D., Montelupi Walerian, w: Polski Słownik Biograficzny, t. 21, s. 670–671.
Ronchi De Michelis L., Montelupi Sebastiano, w: Dizionario Biografico degli Italiani, t. 76, ed. R. Romanelli, Rzym 2012, s. 96–99.
Rożek M., Uroczystości w barokowym Krakowie, Kraków 1976.
Skowron R., Entradas, bodas y coronaciones de las princesas de la Casa de Austria en Cracovia (1592–1605), „Libros de la Corte” 2013, no. 6, s. 58–75.
Szmydki R., Artystyczno-dyplomatyczne kontakty Zygmunta III Wazy z Niderlandami Południowymi, Lublin 2008.
Szmydki R., Janowski P.J., Ze studiów nad zakupami tekstyliów dla króla Zygmunta Augusta po roku 1560, w: Zygmunt II August i kultura jego czasów. W pięćsetlecie urodzin ostatniego Jagiellona na polsko-litewskim tronie, red. R. Rusnak, Warszawa 2022, s. 154–171.
Szweykowska A., Widowiska baletowe na dworze Zygmunta III (4 czerwca 1592, 13 oraz 18 grudnia 1605), „Muzyka” 1966, t. 11, nr 1 (40), s. 27–36.
Tandecki J., Kopiński K., Edytorstwo źródeł historycznych, Warszawa 2014.
Targosz K., Królewskie uroczystości weselne w Krakowie i na Wawelu w 1512–1605, Kraków 2007.
Targosz K., Oprawa artystyczno-ideowa wjazdów weselnych trzech sióstr Habsburżanek (Kraków 1592 i 1605, Florencja 1608), w: Theatrum ceremoniale na dworze książąt i królów polskich, red. M. Markiewicz, R. Skowron, Kraków 1999, s. 207–244.
Targosz-Kretowa K., Teatr dworski Władysława IV (1635–1648), Kraków 1965.
Tomkiewicz W., Z dziejów polskiego mecenatu artystycznego w wieku XVII, Wrocław 1952.
Urzędnicy centralni i nadworni Polski XIV–XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1992.
Urzędnicy województwa krakowskiego XVI–XVIII wieku. Spisy, red. A. Gąsiorowski, Kórnik 1990.
Warr C., Belief, w: A Cultural History of Dress and Fashion in the Renaissance, ed. E. Currie, Londyn 2018, s. 75–94.
Wisner H., Dyplomacja polska w latach 1572–1648, w: Historia dyplomacji polskiej, t. 2: 1572–1795, red. Z. Wójcik, Warszawa 1982, s. 5–161.
Wrede M., Itinerarium króla Zygmunta III 1587–1632, Warszawa 2019.
Zapletalová J., Swiss artists in Alpine passes… How artists travelled from the Lombard-Ticino lakes to Central Europe, „Quart” 2020, t. 56, nr 2, s. 3–16.
Zawadzki K., Gazety ulotne polskie i Polski dotyczące XVI–XVIII wieku. Bibliografia, t. 1: 1514–1661, Wrocław 1977.
Zawadzki K., Prasa ulotna za Zygmunta III, Warszawa 1997.
Zawadzki K., Szesnastowieczne gazety ulotne polskie i Polski dotyczące: rys historyczny, „Rocznik Historii Czasopiśmiennictwa Polskiego” 1972, t. 11, nr 2, s. 165–221.
Żmudziński J., Wenecja–Polska–Dolabella, w: Dolabella. Wenecki malarz Wazów, red. M. Białonowska, Warszawa 2020 [katalog wystawy].
Żukowski J., Pompa Vestimentis. Organizacja służb szatniarskich na dworze wazowskim 1587–1648, „Kronika Zamkowa” 2011, t. 61–62, nr 1–2, s. 51–74.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2025 Piotr Józef Janowski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 154
Liczba cytowań: 0
