Maria Kazimiera d’Arquien Sobieska w życiu publicznym Wiecznego Miasta w świetle awiz i gazet drukowanych
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2022.034Słowa kluczowe
awizy, gazety, Rzym, Sobiescy, propagandaAbstrakt
W 1698 r. Maria Kazimiera d’Arquien Sobieska opuściła Rzeczpospolitą, by udać się w długą drogę do Rzymu, który do 1714 r. stanowił jej rezydencję. Pobyt wdowy po Janie III w Wiecznym Mieście i jej publiczny wizerunek były przedmiotami relacji zwartych w wydawnictwach periodycznych.
W pracy odwołano się do wybranych materiałów źródłowych, aby ukazać niektóre aspekty funkcjonowania polskiej królowej w światowym centrum chrześcijaństwa. W tekście poruszone zostały kolejno sprawy ceremoniału towarzyszącego wjazdowi królowej, kwestia jej rezydencji i statusu w hierarchii społecznej, kontakty z papieżami Innocentym XII i Klemensem XI, kardynałami tworzącymi krąg Kurii Rzymskiej oraz arystokracją.
Bibliografia
Źródła archiwalne
Archivio Apostolico Vaticano, Fondo Albani 193-195
Archivio di Stato di Pesaro, Avvisi e dispacci politici documentazione concernante il Cardinale Annibale Albani di Pesaro, t.1-14 (1704-1715).
British Library, Ms. Add. 8526
Biblioteca Casantense, Avvisi italiani ordinarii e straordinarii dell’anno 1699 (1699).
Biblioteca Casantense w Rzymie, Foglio di Foligno 1699-1714.
Biblioteca Nazionale Centrale Vittorio Emanuele w Rzymie, Avvisi Marescotti, vol. III (1695-1700), sygn. 789.
Biblioteca Nazionale Centrale Vittorio Emanuele w Rzymie, Avvisi Marescotti, vol. IV (1701-1707), sygn. 790.
Biblioteka Kórnicka Polskiej Akademii Nauk w Kórniku, Gazetki pisane 1697-1792, sygn. 1577/1.
Biblioteka Uniwersytetu Warszawskiego, Archiwum Sobieskich, sygn. 75.
Nacyanalny Gistaryčny Archiŭ Belarusi w Mińsku, Korespondencja Marii Kazimiery d’Arquien Sobieskiej z lat 1702-1704, f. 695, op. 1, nr 258.
Nacyanalny Gistaryčny Archiŭ Belarusi w Mińsku, Korespondencja Marii Kazimiery d’Arquien Sobieskiej z lat 1702-1704, f. 695, op. 1, nr 272.
Źródła drukowane
- Listy Marii Kazimiery z Archiwum Sobieskich z Oławy, t. 1: Listy do synów z lat 1699–1704, red. A. Leyk, J.J. Sowa, Warszawa 2020.
- Listy Marii Kazimiery z archiwum Sobieskich w Oławie, t. 2: Listy do synów z lat 1697-1704, red. A. Czarniecka, R. Zaborowski, Warszawa 2021.
- Valesio F., Diario di Roma, a cura di G. Scano, G. Gaglia, t. I-II, Roma 1972.
Literatura
- Andretta S., Cerimoniale e diplomazia pontifica nell XVII secolo, w: Cérémonial et rituel à Rome (XVIe-XIXe siècle), Rome 1997, ed. M.A. Visceglia, C. Brice, s. 201-222.
- Armando D., Aristocrazia e vita culturale a Roma alla fine dell Settecento: il caso degli Odescalchi, [w:] Alfieri a Roma. Atti di convegno nazionale, Roma 27-29 novembre 2003, a cura di B. Alfonzetti, N. Belluci, Roma 2006, s. 71-105.
- Bandmann G., Baldachin, Ciborium, w: Lexikon der Christlichen Ikonographie, Herausgegeben, von E. Kirschbaum i in., Freiburg im Breisgau 1970, t. 1, szp. 239240.
- Barberi F., Gli avvisi a stampa nella Roma del Cinquecento, „Strenna dei Romanisti”, 1995, vol. 15, s. 277-281.
- Bellini P., Sede Apostolica e realtà politiche fra l’Evo Medio e l’Epoca Moderna, Torino 2015.
- Bertone Pannini A., Bulgarelli S., Mazzola L., Il giornalismo romano delle origini (sec. XVI-XVII), Roma 1979.
- Boccolini A., Viaggio Politico, viaggio materiale. Monsignor Galeazzo Marescotti nunzio a Varsavia, Viterbo 2015.
- Boiteux M., Le lieux de la fêtes à Roma au XVIIe siècle, w: Les lieux du spectacle dans l’Europe du XVIIe siècle, Tübingen 2006, s. 219-240.
- Boratyński L., Don Livio Odescalchi kadydatem do korony polskiej, „Przegląd Polski”, 1908, t. 42, s. 484-497.
- Bösch F., Media a przemiany historyczne. Od druku do Internetu, tłum. I. Drozdowska-Broering, Warszawa 2021.
- Bullgari T., Gli avvisi a stampa in Roma nel Cinquecento, Roma 1967.
- Burke P., Early Modern Venice as a Center of Information and Communication, w: Venice Reconsidered. The History and Civilization of an Italian City-State (1297-1797), eds. J. Martin, D. Romano, Baltimore 2000, s. 389-419.
- Burke P., Rome as Center of the Information and Communication for the Catholic World 1550-1650, w: From Rome to Eternity: Catholicism and the Arts in Italy, ca. 1550-1650, ed. P.M. Jones, T. Worcester, Boston 2002, s. 253-269.
- Calcaterra F., Corti e cortegiani nella Roma barocca, Roma 2005.
- Caprio F. de, L’accoglienza di Maria Kazimiera Sobieska a Roma e il precedente di Cristina di Svezia, „Eatsern European History Review”, 2020, vol. 3, s. 127-153.
- Caprio F. de, La corte di Maria Casimira fa turista, w: Viaggio e paesaggio, a cura di N. Boccara, G. Platania, Viterbo 2005, s. 195-212.
- Caprio F. de, Maria Casimira Sobieska e una guida antiquaria di Roma, „Studi Romani”, 2013, t. 49, s. 244-269.
- Carandini S., Roma ‘Gran Teatro del Mondo’. Festa e società nel XVII secolo, w: Il Seicento. Documenti e interpretazioni, Roma 1976, s. 5-39.
- Chirico T., L’inedita serenata alla regina Maria Casimira di Polonia: Pietro Ottoboni committente di cantate e serenate (1689-1709), w: La serenata tra Seicento e Settecento. Musica, poesia, scenotecnica. Atti del Convegno Internazionale di studi, Reggio Calabria, 16-17 maggio 2003, a cura di N. Maccavino, vol. 2, Laruffa 2007, s. 397-449.
- Crifò F., L’editoria popolare nella Roma del XVI secolo. Storia e lingua degli avvisi a stampa di Bernardino Beccari alla Minerva, w: Mehrsprachigkeit und Ökonomie, hrsg. T. Ambrosch-Baroua, A. Kropp, J. Müller-Lancé, München 2017, s. 151-160.
- Czarniecka A., Zabiegi Marii Kazimiery o tron dla królewicza Jakuba w czasie Wielkiej Wojny Północnej w świetle korespondencji z Narodowego Archiwum Historycznego Białorusi w Mińsku (1701-1704), „Studia Wilanowskie”, 2020, t. 27, s. 61-89.
- Doni Garfagnini M., Marcuri e stampa nel Seicento europeo, w: Strumenti e strategie della comunicazione scritta in Europa fra Medioevo ed Età Moderna, a cura di M. Doni Garfagnini, Firenze 2017, s. 123-159.
- Dooley B., International News Flows in the Seventeenth Century: Problems and Prospects, w: News Networks in Early Modern Europe, eds. J. Raymond, N. Moxham, Leiden 2022, s. 158-178.
- Droste H., How Public was the News in Early Modern Times?, w: Handwritten Newspapers. an Alternative Medium during the Early Modern Times amd Modern Period, ed. H. Droste, K. Salmi-Niklander, Helsinki 2019, s. 29-45.
- Etitinghausen H., International Relations: Spanish, Italian, French, English and German Printed Single Event Newsletters Prior to Renaudot’s Gazette, w: Cultural Exchange in Early Modern Europe, eds. F. Bethencourt, F. Egmond, vol. III, Cambridge 2007, s. 261-280.
- Fokciński H., „Avvisi” come fonte di notizie sul contributo dei Polacchci nell liberazione di Vienna nel diario di Carlo Cartari „EstEuropeo”, 1986, t. 2, s. 197-205
- Gialdroni T., Spigolature romane: la musica a Roma attraverso avvisi e dispacci del Fondo Albani dell'Archivio di Stato di Pesaro (1711), „Analecta musicologica”, 2005, t. 36, s. 371-401.
- Gierowski J.A., Kandydatura Sobieskich do tronu polskiego w czasie wielkiej wojny północnej, „Śląski Kwartalnik Historyczny. Sobótka”, 1980, R. 35, z. 2, s. 369-382.
- Griffin T., The Avvisi di Roma in Munich as a source of Music History, https://www.academia.edu/10443331/The_Avvisi_di_Roma_in_Munich_as_a_source_for_Music_History [dostęp: 27.02.2022].
- Haffemayer, S. L’information dans la France du XVIIe siècle. La Gazette de Renaudot de 1647 à 1663, Paris 2002.
- Hibbert Ch., Rome. The Biography of a City, London 1985.
- Hillgärtner J., Newspapers and Authorities in Seventeenth-Century Germany, w: Print and Power in Early Modern Europe (1500–1800), eds. N. Lamal, J. Cumby, H.J. Helmers, Leiden 2021, s. 134-147.
- Holmes W.C., La Statira by Pitero Ottoboni and Alessandro Scarlatti: Te Textual Sources with the Documnetary Postscript, New York 1983.
- Hunt J.M., The Ceremonial Possession of a City: Ambassadors and their Carriages in Early Modern Rome, „Royal Studies Journal”, 2016, t. 3, nr 2, s. 69-88.
- I Sobieski a Roma. La famiglia reale polacca nella Città Eterna, red. J.A. Chrościcki, Z. Flisowska, P. Migasiewicz, Varsavia 2018.
- Infelise M., From Merchants’ Letters to Handwritten Political Avvisi: Notes on the Origins of Public Information, w: Cultural Exchange in Early Modern Europe, eds. F. Bethencourt, F. Egmond, vol. III, Cambridge 2007, s. 33-52.
- Infelise M., Le guerra, le nuove, i curiosi. I giornali militari negli anni della lega contra il Turco (1683-1690), w: I Farnese. Corti, guerra e nobilità in Antico Regime, ed. A. Bilotto, P. del Negro, C. Mozzarelli, Roma 1977, s. 321-348.
- Infelise M., News Networks Between Italy and Europe, w: The Dissemination of News and the Emergence of Contemporaneity in Early Modern Europe, ed. B. Dooley, Farnham 2010, s. 51-67.
- Infelise M., Prima dei giornali. Alle orgini della publica, Bari 2002.
- Infelise M., Roman Avvisi: Information and Politics in the Seventeenth Century, w: Court and Politics in Papal Rome, 1492-1700, ed. G. Signorotto, M.A. Visceglia, Cambridge 2002, s. 212-228.
- Keenan Ch.R., English News in Papal Rome: Cross-Confessional Information Exchange in Reformation Europe, „Journal of Early Modern History”, 2019, vol. 23, s. 350-366.
- Kieven E., Schlimme H., Der Palazzo Zuccari: Bau, Geschichte, Funktionen, w: 100. Jahre Biblioteca Hertziana, vol. 2, Der Palazzo Zuccari und die Institutsgebäude 1590-2013, a cura di E. Kieven, München 2013, s. 72-137.
- Kieven E., La regina Maria Casimira Sobieska e il Palazzo Zuccari, w: I Sobieski a Roma. La famiglia reale
- Kodzik J., Ceremoniał a precedencja. Miejsce Rzeczpospolitej wśród mocarstw europejskich według „Europäisches Hof-Ceremoniel” autorstwa Gottfrieda Stieve, w: Ab Occidente referunt...Zachód doby nowożytnej w badaniach historyków polskich, red. M. Markiewicz, K. Kuras, R. Niedziela, Kraków 2018, s. 73-87.
- Kodzik J., Ceremoniał polskiego dworu królewskiego w XVII wieku z perspektywy niemieckich uczonych, Warszawa 2015.
- Komaszyński M., Die Beziehungen zwischen den Höfen der Wittelsbacher und dem von Sobieski in der zweiten Hälfte des XVII. Jahrhunderts. „Zeitschrift für bayerische Landesgeschichte“,1983, Bd. 46, H. 2, s. 313-327.
- Komaszyński M., Die politische Rolle der bayerischen Kurfürstin Theresia Kunigunde, „Zeitschrift für bayerische Landesgeschichte“,1982, Bd. 45, H. 3, s. 555-573.
- Komaszyński M., Il viaggio trionfale di una regina di Polonia in Italia, w: Viaggiatori polacchi in Italia, red. E. Kanceff, R. Lewanski, Genève 1988, s. 153-163.
- Komaszyński M., Maria Kazimiera d’Arquien Sobieska królowa Polski (1641-1716), Kraków 1983.
- Komaszyński M., Teresa Kunegunda Sobieska, Warszawa 1982.
- Kopiec J., Dyplomacja papieska wobec sporu o tron polski w latach 1704-1709, „Nasza Przeszłość”, 1997, t. 88, s. 203-225.
- Kopiec J., J. Kopiec, Geopolityczna wizja Europy papieża Klemensa XI (1700–1721), w: Sztuka roztropności. Dyplomacja Stolicy Apostolskiej wobec Rzeczypospolitej, Europy i świata w epoce nowożytnej i XX wieku, red. K. Ożóg, R. Skowron, Kraków 2020, s. 163-175
- Kopiec J., Między Altransztadem a Połtawą. Stolica Apostolska wobec obsady tronu polskiego w latach 1706-1709, Opole 1997.
- Kowalczyk M.E., Zainteresowanie osobą papieża w polskim piśmiennictwie podróżniczym XVIII wieku, w: Między Lwowem a Wrocławiem. Księga jubileuszowa Profesora Krystyna Matwijowskiego , red. B. Rok, J. Maroń, Toruń 2006, s. 449-462.
- Kucharski A., Gazetowy serwis informacyjny Elżbiety i Adama Sieniawskich: treści i twórcy, [w:] Działalność Elżbiety Sieniawskiej: polityka, gospodarka, kultura, red. B. Popiołek, Warszawa 2020, s. 257-278;
- Kucharski A., Życie prywatne magnaterii polskiej w przekazach gazet rękopiśmiennych z epoki stanisławowskiej (1764-1795): typologia doniesień prasowych, [w:] Honestas et turpitudo: magnateria Rzeczypospolitej w XVI-XVIII wieku, red. E. Dubas-Urwanowicz, M. Kupczewska, K. Łopatecki, J. Urwanowicz, Białystok 2019, s. 665-684.
- La Festa a Roma. Dal Rinasicimento al 1870, a cura di M. Fagiolo, t. I, Roma 1997.
- Lankau J., Prasa staropolska na tle rozwoju prasy w Europie 1513-1729, Kraków 1960.
- Laving I., The Baldacchino. Borromini vs Bernini: Did Borromini forget himself, [w:] Visible spirit. The art of Gianlorenzo Bernini, vol. II, London 2009, s. 1336-1385.
- Libiszowska Z., Ród Sobieskich w Europie, „Śląski Kwartalnik Historyczny. Sobótka”, 1980, R. 35, z. 2, s. 356-357.
- Loret M., Życie polskie w Rzymie w XVIII wieku, Roma 1930.
- Łojek J., Początki prasy periodycznej w Polsce, [w:] Prasa polska w latach 1661-1864, red. J. Łojek, Warszawa 1976.
- Markuszewska A., Festa i muzyka na dworze Marii Kazimiery Sobieskiej w Rzymie (1699-1714), Warszawa 2012.
- Markuszewska A., Muzyka ku chwale Jana III na rzymskim dworze Marii Kazimiery Sobieskiej, w: Primus inter pares. Pierwszy pośród równych czyli opowieść o królu Janie III Sobieskim, red. D. Walawender-Musz, Warszawa 2013, s. 187-191.
- Markuszewska A., Rzym i teatr operowy królowej Marii Kazimiery Sobieskiej (1699–1714), „Barok. Historia–Literatura–Sztuka”, 2003, t. 10(20), nr 2, s. 121-140.
- Markuszewska A., Z repertuaru prywatnego teatru królowej Marysieńki w rzymskim Palazzo Zuccari: dramma per musica „Tolomeo et Alessandro” Domenica Scarlattiego (1685–1757), „Muzyka” 2005, nr 3, s. 29-55.
- Martyn G., Divine Legitimation of Judical Power and Its Iconographical impact in Western Culture, „Humanities and Rights Global Network Journal”, 2019, vol. 1, nr 1, s. 230-271.
- Maliszewski K., Agencja informacyjna Jana Jakuba Rubinkowskiego. Ze studiów nad dziejami komunikacji społecznej w XVIII wieku, “Zapiski Historyczne”, 1983, t. 48, s. 49-69
- Maliszewski K., Obraz świata i Rzeczypospolitej w polskich gazetach rękopiśmiennych z okresu późnego baroku. Studium z dziejów kształtowania się i rozpowszechniania sarmackich stereotypów wiedzy i informacji o „Theatrum mundi”, Toruń 1990.
- Maliszewski K., Komunikacja społeczna w kulturze staropolskiej. Studia z dziejów kształtowania się form i treści społecznego przekazu w Rzeczypospolitej szlacheckiej, Toruń 2001.
- Migasiewicz P., La regina di Polonia, signora di vita essemplare «der romaufenthalt der Königinwitwe Marie Casimire Sobieska (1699–1714) und seine künstlerischen Folgen, w: Frauen und Päpste. Zur zur Konstruktion von Weiblichkeit in Kunst und urbanistik des römischen seicento, hrsg. E. Leuschner, I. Wenderholm, Hamburg 2017, s. 221-239.
- Nussdorfer L., Print and Pageantry in Baroque Rome, „The Sixteenth Century Journal”, 1998, vol. 29, nr 2, s. 439-464.
- Osiecka-Samsonowicz H., Polskie uroczystości w barokowym Rzymie 1587-1696, Warszawa 2012.
- Pellegrini M., Corte di Roma e aristocrazie italiane in età moderna. Per una lettura storico-sociale detta curia romana, „Rivista di storia e letteratura religiosa”, 1994, t. 30, nr 3, s. 543-602.
- Petitjean J., The Papal Network: How the Roman Curia Was Informed about South-Eastern Europe, the Ottoman Empire and the Mediterranean (1645–1669), [w:] News Networks in Early Modern Europe, eds. J. Raymond, N. Moxham, Leiden 2022, s. 178-193.
- Petrucci A., Marescotti Galeazzo, [w:] Dizionario biografico degli italiani, 2008, vol. 70.
- Pietrzak J., L’ingresso di Maria Casimira d’Arquien Sobieska a Roma nel 1699 e la sua cornice cerimoniale, w: I Sobieski a Roma. La famiglia reale polacca nella Città Eterna, red. J.A. Chrościcki, Z. Flisowska, P. Migasiewicz, Varsavia 2018, s. 70-88.
- Pirożyński J., Z dziejów obiegu informacji w Europie XVI wieku. Nowiny z Polski w kolekcji Jana Jakuba Wicka w Zurychu z lat 1560-1578, Kraków 1995.
- Pizzo M., Italia e Europa nelle carte Odescalchi: una ipotesi di percorso, w: L’Europa di Giovanni Sobieski. Cultura, Politica, Mercatura e Società, a cura di G. Platania, Viterbo 2005, s. 37-55.
- Platania G., Corrispondenza di Maria Kazimiera Sobieska regina di Polonia, con Carlo Barberini prottetore del regno (1681-1699) e ile soggiorno romano di una famiglia polacca in esilio, Viterbo 2016.
- Platania G., Gli ultimi Sobieski e Roma. Fasti e miserie di una famiglia reale polacca tra Sei e Settecento (1699-1715), Roma 1989.
- Platania G., Il Baltico attraverso gli inediti Avvisi Marescotti di Polonia conservati in Vaticano (1700-1704), Roma 1992.
- Platania G., Il viaggio politico di Maria Casimira Sobieska, w: Donne in viaggio, a cura di M.L. Silvestre, A. Valerio, Bari 1999, s. 130-142.
- Platania G., L’inedita corrispondenza di Jan III Sobieski e Carlo Barberini, cardinale protettore di regno, „Studia Wilanowskie”, 2015, t. 22, s. 99-119.
- Platania G., La candidatura di Livio Odescalchi al. trono di Polonia e „l’acquisito” del Ducato di Sirmio, w: Scritti minori. Saggi di storia sobiesciana, Viterbo 2022, s. 285-323.
- Platania G., Le donne di Casa Sobieski nella Roma del Sei-Settecento, w: Donne al potere, donne di potere, Viterbo 2009, s. 147-218.
- Platania G., Maria Casimira Sobieska a Roma. Alcuni episodi dell soggiorno romano di una regina di Polonia, w: Effeto Roma. Il viaggio, a cura di V. de Caprio, Roma 1997, s. 8-48.
- Platania G., Polonia e curia romana. Corrispondenza tra Giovanni III Sobieski, re di Polonia con Carlo Barberini protettore del regno (1681-1696), Viterbo 2011.
- Platania G., Una pagina inedita del soggiorno romano di Maria Casimira Sobieska, “Studia Italo-Polonica. Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego”, 1987, z. 3, s. 81-113.
- Platania G., Viaggiatrici e cerimoniale pontificio. Regine in viaggio negli Stati del Papa, w: Immagini di donne in viaggio per l'Italia, a cura di F. De Caprio, Viterbo 2011, s. 49-97.
- Platania G., Viaggio a Roma sede d’esilio. Sovrane alla conquista di Roma, (secoli XVII-XVIII), Roma 2002.
- Platania G., Viaggio ed esilio delle donne di casa Sobieski nella Roma del Sei-Settecento, „Studia Italo-Polonica”, 2000, t. 6, s. 103-132.
- Platania G., Viaggio in Italia di una dama polacca: Maria Casimira Sobieska, w: Viaggiatori polacchi in Italia, red. E. Kanceff, R. Lewanski, Genève 1988, s. 165-181.
- Popiołek B., Między prawdą a plotką. Prasa rękopiśmienna epoki saskiej jako źródło do historii mentalności, w: Sic erat in fatis. Studia i szkice historyczne dedykowane Profesorowi Bogdanowi Rokowi, red. E. Kościk, R. Żerlik, F. Wolański, t. 2, Toruń 2012, s. 295-309.
- Popiołek B., Teatr wojenny w gazetach czasów saskich, „Rocznik Historii Prasy Polskiej”, 2014, t. 17, z. 3, s. 6-20.
- Popiołek B., Tematyka węgierska w polskich gazetach rękopiśmiennych z przełomu XVII i XVIII wieku, „Annales Academiae Pedagogicae Cracoviensis”. Studia Historica, 2001, z. 1, s. 19-32.
- Popiołek B., Z kraju i ze świata. Krakowskie nowiny rękopiśmienne z 1729 r. jako źródło do historii mentalności społeczeństwa w czasach saskich, „Rocznik Historii Prasy Polskiej”, 2012, t. 15, z. 1, s. 23-39.
- Power and Religion Baroqie Rome. Barberini Cultural Policies, by P. Rietbergen, Leiden-Boston 2006.
- Prodi P., La sovrano pontifice, Bologna 1982.
- Prodi P., Lo sviluppo dell’assolutismo nello Stato Pontifico, Bologna 1968.
- Rawson R.R., Suffering and Supplication as Emblems of Power in Music Relating to the 1683 Ottoman Siege of Vienna, w: Music and Power in the Baroque Era, ed. R. Rusch, Turnhout 2018, s. 221-236.
- Roszkowska W., Maria Casimira Sobieska a Roma, w: Polonia e Italia. Rapporti, storici, scientifici e culturali, Roma 1977, s. 43-46.
- Roszkowska W., Polskie dzieje Palazzo Zuccari i Villa Torres-Malta w Rzymie, „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki: teoria i historia”, 1964, t. 9, nr 2, s. 139-153.
- Sartori O., Notizie di interesse musicale in un antico periodico a stampa: il „Foglio di Foligno”, „Esercizi, Musica e Spettacolo”, 1997-1998, t. VII-VIII, s. 87-119.
- Scano G., Visite, incontri e cortesi tra una pontefice e una regina, „Strenna dei Romanisti”, 1964, t. 25, s. 451-455.
- Schatz K., Prymat papieski od początków do współczesności, tłum. E. Marszał, J. Zakrzewski, Kraków 2004.
- Serafini I., La Memoria di Maria Casimira Sobieski nei Musei Capitolini. Una storia lunga due secoli, „Atti dell’Accademia Polacca”, 2020, vol. 8, s. 117-189.
- Sileoni M.L., Lettere italiane e latine di Jan III Sobieski a Carlo Barberini, cardinale protettore del regno, w: La cultura latina, italiana, francese nell’Europa centro-orientale, a cura di G. Platania, Viterbo 2004, s. 299-317
- Skrzypietz A., Jakub Sobieski, Poznań 2015.
- Skrzypietz A., Królewicz Jakub Sobieski i jego kontakty z dworami europejskimi do wybuchu wielkiej wojny północnej, „Wieki Stare Nowe”, 2012, t. 4 s. 20-43.
- Skrzypietz A., Królewscy synowie – Jakub, Aleksander i Konstanty Sobiescy, Katowice 2011.
- Skrzypietz A., Propagandowe wykorzystanie wiktorii wiedeńskiej w polityce dynastycznej Sobieskich, w: Między Barokiem a Oświeceniem: wielkie bitwy, red. S. Achremczyk, Olsztyn 2010, s. 189-209.
- Sofri G., Albani Annibale, [w:] Dizionario Biografico degli Italiani, 1960, vol. 1.
- Spangnoletti A., Principi romani e Spagnia nell’età barocca, Milano 1996.
- Staffieri G., Colligate Fragmente. La vita musicale romana negli Avvisi Marescotti (1683-1707), Roma 1990.
- Staszewski J., Stosunki Augusta II z Kurią Rzymską w latach 1704–1706 (Misja rzymska), Toruń 1965.
- Śladowska M., Polityka Augusta II wobec Kościoła katolickiego w Polsce oraz relacje z Kurią Rzymską w świetle korespondencji króla z kardynałem Annibalem Albanim w latach 1716–1723, „Kronika Zamkowa” 2009, t. 1-2 (57-58), s. 109-142.
- Tozzi S., Feste barocche per inciso: immagini della festa a Roma nelle stampe del Seicento, Roma 2015.
- Tusor P., Gli agenti dei prelati ungheresi a Roma nel Seicento, „Quellen und Forschungen aus Italianischen archiven und Bibliotheken”, 2012, vol. 92, s. 359-380.
- Verneret H., Marie de La Grange d'Arquien (1641-1716). Une nivernaise règne sur Varsovie et Rome, Paris 1997.
- Vincenti G., The Exiled Queen Maria Casimira Sobieska in Rome, w: Gender, Culture and Politics. Advances in Gender and Cultural Research in Business and Economics, publ. P. Paolini, R. Lombardi, Rome, 2018, s. 3-11.
- Visceglia M.A., Factions in the Sacred College in the sixteenth and seventeenth centuries, [w:] Pope and politics..., s. 99-132.
- Visceglia M.A., The International Policy of Papacy, w: Papato e politica internazionale nella prima età moderna, a cura di M.A. Visceglia, Roma 2013, s. 17-62.
- Vivien R., Les lits de Louis XIII à Versailles. Entre sobriété et majesté: manifeste d’un dessein royal, „In Situ. Revue des patrimoines”, 2019, vol. 40, s. [1-23].
- Wolert W., Szkice z dziejów prasy światowej, tłum. S. Dziki, Kraków 2005.
- Zannini M., Ludovico G., Stampatori e librai a Roma nella seconda metà del Cinquecento. Documenti inediti, Roma 1980.
- Zawadzki K., Początki prasy polskiej. Gazety ulotne i seryjne XVI–XVIII wieku, Warszawa 2002.
- Ziober A., Rzym i Stolica Apostolska w świetle diariusza podróży do Włoch z opatem tynieckim Jerzym Lubomirskim, w: Staropolski ogląd świata. Nulla dies sine linea. Księga jubileuszowa dedykowana Profesorowi Bogdanowi Rokowi w 70. rocznicę urodzin, red. E. Kościk, F. Wolański, R. Żerelik, Toruń 2017, s. 65-75.
- Żuchowski T.J., Pałac papieski na Watykanie od końca V do początku XVI wieku, Poznań 1999.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 Jaroslaw Pietrzak
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 474
Liczba cytowań: 0
