Dyspozycje Ludwiki Marii z Rzewuskich Chodkiewiczowej dotyczące dzieci
DOI:
https://doi.org/10.12775/KLIO.2022.027Słowa kluczowe
wskazówki macierzyńskie, wychowanie, dziecko, dzieciństwo, epoka staropolskaAbstrakt
Artykuł omawia wskazówki dotyczące opieki, edukacji i bezpieczeństwa dzieci napisane przez Ludwikę Marię z Rzewskich Chodkiewiczową. Kierując się macierzyńską troską, oddalona od dzieci spisywała swoje uwagi i zalecenia dla ich opiekunów. Były to wskazówki na czas podróży synów i córki Chodkiewiczowej (1781) dotyczące sposobu i prędkości podróżowania, noclegów, wyżywienia, opieki. Kolejne to zalecenia moralno-obyczajowe (1784) dla pierworodnego syna Wacława, który powrócił do domu po kilkuletnim pobycie na pensji w Warszawie i wreszcie dyspozycje związane z wyjazdem najmłodszego syna, Aleksandra, do Warszawy. Omawiane zalecenia znajdują się w Archiwum Młynowskim Chodkiewiczów.
Bibliografia
Źródła archiwalne:
Archiwum Narodowe w Krakowie, Archiwum Młynowskie Chodkiewiczów, sygn. 455, 457, 474, 479, 512, 785, 787.
Źródła drukowane:
„Gazeta Warszawska” 1785, nr 19.
„Wiadomości Warszawskie” 1766, nr 5.
Borysławski Mikołaj, Kazanie na summie pogrzebowey przed złożeniem do grobu ciała ś. p. JW. Jana Mikołaja Hrabi Chodkiewicza generalnego starosty Xięstwa Żmudzkiego, generała leutnanta woysk rossyyskich... fundatora i kollatora Opactwa Supraslskiego miane..., Supraśl 1781.
Chodkiewicz Aleksander, Dzieje znakomitych wypadków życia mojego przeze mnie samego, ręką własną spisane, wraz z niektórymi aneksami mogącymi służyć do historii polskiej, od 1777 roku do 28 grudnia 1891 roku, w: M. Nalepa, „Płyną godziny pomiędzy nadzieją i bojaźnią czułą”. Polityczne i egzystencjalne rany Polaków epoki porozbiorowej. Studia i teksty, Rzeszów 2010
Chodkiewiczowa z Rzewuskich Ludwika Maria, Napomnienia dla serdecznie kochanego syna (1784), w: Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (XVIII w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły M.E. Kowalczyk i D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017, s. 357-367.
Leśniewski Franciszek Michał, Carmen nuptiale illustrissimis excellentissimisque sponsis Joanni Chodkiewicz, senatorio Samogitiae praefecto... et Ludovicae Rzewuska, lectissimae palatini Cracoviensis, campestris copiarum Regni ductoris filiae, przekład na j. pol. G. Piramowicz, Podhorce 1766.
Kronika Podhorecka, ułożył L. hr. Rzewuski, Kraków 1860.
Monografie historyczno-genealogiczne niektórych rodzin polskich przez S. Kazimierza Kossakowskiego z przypisami J. Błaszczyńskiego, t. I, Warszawa 1859.
Naruszewicz Adam, In nuptiis Com. Joannis Nicolai Chodkiewicz cum Ludovica Rzewuska epithalamium oblatum ab A[damo] S[tanislao] N[arusevicio]. E[loquentiae] S[ocietatis] I[esu] S[cholastico], b.m. 1756.
Przestrogi i nauki dla dzieci. Instrukcje rodzicielskie (XVIII w.), wstępem i objaśnieniami opatrzyły M.E. Kowalczyk i D. Żołądź-Strzelczyk, Wrocław 2017.
Literatura:
Kowalczyk Małgorzata Ewa, Matki jako autorki instrukcji dla synów wyjeżdżających w podróż edukacyjną w czasach staropolskich, w: Źródła do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych, red. D. Żołądź-Strzelczyk i M.E. Kowalczyk, Wrocław 2017, s. 91-104.
Kowalczyk Małgorzata Ewa, Zagraniczne podróże Polek w epoce oświecenia, Łomianki 2019.
Kucharski Adam, Epidemie i choroby w doniesieniach polskiej prasy rękopiśmiennej z drugiej połowy XVIII w., „Wiek Oświecenia” 2021, 37, s. 11-41.
Kucharski Adam, Instrukcje podróżne Wacława Rzewuskiego dla synów z połowy XVIII wieku, w: Źródła do dziejów staropolskich podróży edukacyjnych, red. D. Żołądź-Strzelczyk, M.E. Kowalczyk, Wrocław 2017, s. 63-79.
Mikocka-Rachubowa Katarzyna, Rzeźby ogrodowe w Młynowie na Wołyniu i ich twórca Grzegorz Czaykowski, „Biuletyn Historii Sztuki” 2005, 67, nr 3-4, s. 251-258.
Paduch Katarzyna, Wytyczne hetmana Wacława Rzewuskiego (1706-1779) dla służby pałacowej. Przyczynek do funkcjonowania rezydencji Podhoreckiej w połowie XVIII wieku, „Saeculum Christianum” 2018, nr 25, s. 249-262.
Stamm Edward, Staropolskie miary, Warszawa 1938.
Żoładź-Strzelczyk Dorota, Rodzinne tradycje pisania instrukcji rodzicielskich w epoce nowożytnej, „Horyzonty Wychowania” 2019, 18, nr 46, s. 53-68.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2022 Dorota Żołądź-Strzelczyk, Małgorzata Ewa Kowalczyk
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 921
Liczba cytowań: 0
