Właściwości odżywcze owsa i jego przetworów
DOI:
https://doi.org/10.12775/HERB.2024.011Słowa kluczowe
owies, skład chemiczny ziarna, walory zdrowotne, płatki owsianeAbstrakt
W pracy przedstawiono właściwości prozdrowotne owsa oraz jego przetworów, przede wszystkim wyrobów spożywczych, a szczególnie płatków owsianych. Omówiono skład chemiczny ziarna owsa i według danych Głównego Urzędu Statystycznego przedstawiono powierzchnię, plony i zbiory Avena sativa L. Liczne badania wykazały, że produkty owsiane stanowią żywność funkcjonalną. Doniesienia naukowe wskazują, że artykuły spożywcze z dodatkiem owsa mają wyjątkowe właściwości prozdrowotne i należy je uwzględniać w codziennej diecie.
Bibliografia
Grochowicz J., Fabisiak A., Żywność funkcjonalna – aspekty prawne i znaczenie wybranych składników bioaktywnych, Zeszyty Naukowe Uczelni Vistula, 2018, 60(3), s. 143–153.
Godula K., Czerniejeska-Surma B., Dmytrów I., Plust D., Surma O., Możliwości zastosowania błonnika pokarmowego do żywności funkcjonalnej, Żywność – Nauka – Technologia – Jakość, 2019, 2(119), s. 5–17.
Kawka A., Achremowicz B., Owies – roślina XXI wieku. Wykorzystanie żywieniowe i przemysłowe, Nauka Przyroda Technologie, 2014, 8(3), s. 32–41.
Kudełka W., Łobaza D., Charakterystyka żywności funkcjonalnej, Zeszyty Naukowe Akademii Ekonomicznej w Krakowie, 2007, 743, s. 91–120.
Szwejkowska B., Zębek E., Stan i trendy rozwoju w zakresie produkcji i wykorzystania żywności funkcjonalnej w kontekście prawnym, Studia Prawnoustrojowe, 2014, 24, s. 207–220.
Ullrich S.E., Barley: production, improvement, and uses, Wiley-Blackwell, Chichester, West Sussex, 2011, s. 656.
Zarzecka K., Gugała M., Mystkowska I., Baranowska A., Zarzecka M., Falkowska K., Owies siewny – wartość odżywcza i prozdrowotna oraz wykorzystanie przemysłowe, Medycyna Rodzinna, 2015, 4, s. 20–24.
Prażak R., Romanowicz A., Wykorzystanie postępu biologicznego w uprawie owsa w Polsce, Polish Journal of Agronomy, 2014, 17, s. 30–37.
Kłopotek E., Brzóska F., Produkcja, skład chemiczny i wartość pokarmowa ziarna owsa w żywieniu gęsi rzeźnych, Wiadomości Zootechniczne, 2018, 4, s. 178–187.
Witkowicz R., Pisulewska E., Kidacka A., Mickowska B., Skład aminokwasowy oraz jakość białka ziarna żółto-brązowoplewkowych form owsa siewnego (Avena sativa L.), Żywność – Nauka – Technologia – Jakość, 2016, 4(107), s. 125–140.
Perczyńska A., Marciniak-Łukasiak K., Żbikowska A., Rola β-glukanu w przeciwdziałaniu chorobom cywilizacyjny, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, 2017, 3(316), s. 379–388.
Gibiński M., β-glukany owsa jako składnik żywności funkcjonalnej, Żywność – Nauka – Technologia – Jakość, 2008, 2(57), s. 15–29.
Boeck T., D’Amico S., Zechner E., Jaeger H., Schoenlechner R., Nutrtitional properties of various oat and naked oat cultivars, Journal of Land Management, Food and Environment, 2018, 69(4), s. 216–226.
Witkowicz R., Pisulewska E., Leszczyńska T., Piątkowska E., Kidacka A., Podstawowy skład chemiczny oraz aktywność przeciwrodnikowa ziela wybranych genotypów owsa siewnego (Avena sativa), Żywność – Nauka – Technologia – Jakość, 2015,
(101), s. 176–187.
Główny Urząd Statystyczny. Produkcja upraw polowych i ogrodniczych w 2022 r., https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rolnictwo-lesnictwo/uprawy-rolne-i-ogrodnicze/produkcja-upraw-rolnych-i-ogrodniczych-w-2022-roku,9,21.html (dostęp 13.06.2023).
Główny Urząd Statystyczny. Wynikowy szacunek głównych ziemiopłodów rolnych i ogrodniczych w 2022 r., https://stat.gov.pl/flles/gfx/portalinformacyjny/pl/defaul-taktualnosci/5509//2/1/wynikowy_szacunek_glownych_ziemioplodow_rolnych_i_
ogrodniczych_w_2022_r.pdf (dostęp 10.01.2024).
Różewicz M., Produkcja i kierunki zagospodarowania krajowego ziarna owsa, https://sigma-not.pl/publikacja-132054-produkcja-i-kierunki-zagospodarowania-krajowego-ziarna-owsa-przeglad-zbozowo-mlynarski-2021-3.html (dostęp 14.06.2023).
Lista odmian roślin rolniczych wpisanych do krajowego rejestru w Polsce, wyd. Centralny Ośrodek Badania Odmian Roślin Uprawnych, Słupia Wielka 2022.
Danielewicz J., Korbasa M., Mrówczyński M., Metodyka integrowanej ochrony i produkcji owsa dla doradców, wyd. Instytut Ochrony Roślin – Państwowy Instytut Badawczy, Poznań 2016.
Aklimatyzacja owsa zimowego w Polsce. Instytut Hodowli i Aklimatyzacji Roślin w Radzikowie, http://pw.ihar.edu.pl/blog/2016/01/14/aklimatyzacja-owsa-zimowego-w-polsce (dostęp 21.06.2023).
Owies ozimy, https://milde.pl/owies-ozimy/ (dostęp 11.01.2024).
Brzóska F., Szymczyk B., Szołkowska A., Śliwiński B., Pietras M., Skład aminokwasowy, profil kwasów tłuszczowych i wartość pokarmowa odmian i rodów ziarna owsa, Roczniki Naukowe Zootechniki, 2017, 44(2), s. 247–264.
Mielczarek A., Osek M., Wpływ wysokiego udziału owsa nieoplewionego w mieszance na efekty tuczu, wartość rzeźną i jakość mięsa świń, Acta Scientarium Polonorum Zootechnica, 2009, 8(3), s. 27–38.
Sykut-Domańska E., Charakterystyka wybranych cech fizycznych ziarna owsa nagiego i zwyczajnego (Avena sativa L.), Acta Agrophysica, 2012, 19(4), s. 845–856.
Wołoch R., Zdolność eliminowania wolnych rodników przez ekstrakty uzyskane z frakcji młynarskich ziarna nieoplewionych i oplewionych form jęczmienia i owsa, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2003, 229, s. 263–270.
Tobiasz-Salach R., Krochmal-Marczak B., Możliwości wykorzystania ziarna owsa w diecie człowieka, Herbalism, 2016, 1(2), s. 138–145.
Domagała K., Owies – niezwykle cenny dla zdrowia. Świętokrzyski Ośrodek Doradztwa Rolniczego w Modliszewicach, https://www.sodr.pl/swietokrzyski-portal-rolny/kulinaria/Owies-niezwykle-cenny-dla-zdrowia/idn:1918 (dostęp 13.06.2023).
Biel W., Petkov K., Maciorowski R., Nita Z., Jaskowska I., Ocena jakości różnych form owsa na podstawie składu chemicznego, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2006, 239, s. 205–211.
Kinsner M., Kazimierska A., Programowanie metaboliczne, Postępy Nauk o Zdrowiu, 2018, 2, s. 5–18.
Barczak B., Nowak K., Contenct of macroelemnts and their ionic ratios in oat grain depending on the sulphur form and dose, Journal of Central European Agriculture, 2013, 14(1), s. 114–123.
Sroczyńska M., Luchowska A., Żaczek A., Zinc for the common cold. It is worth o try?, Journal of Education, Health and Sport, 2023, 13(3), s. 74–78.
Milanovic B., Witamina E – co kryje świat tokoferoli?, Świat Przemysłu Farmaceutycznego, 2016, 3, s. 112–116.
Zielińska A., Nowak I., Tokoferole i tokotrienole jako witamina E, Chemik, 2014, 68(7), s. 585–591.
Haszczyńska A., Owies nie tylko dla koni, czyli 9 właściwości zdrowotnych produktów z owsa, o których mało kto wie, http://rbe.waw.pl/owies-dla-koni-czyli-9-wlasciwosci-zdrowotnych-produktow-owsa-o-ktorych-malo-wie/ (dostęp 14.06.2023).
Barnasz N., Dobosz A., Witaminy w pigułce. Witamina B3. Instytut Jakości, https://www.jagiellonskiecentruminnowacji.pl/wp-content/uploads/2019/01/witamina_b3.pdf (dostęp 14.06.2023).
Pisulewska E., Owies – hodowla, uprawa i wykorzystanie, Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, 2006, 239, s. 5.
Zieliński H., Achremowicz B., Przygodzka M., Przeciwutleniacze ziarniaków zbóż, Żywność – Nauka – Technologia – Jakość, 2012, 80(1), s. 5–26.
Harasym J., Olędzki R., Pietkiewicz J., Substancje o działaniu przeciwutleniającym obecne w ziarnach owsa, Nauki Inżynierskie i Technologiczne, 2011, 3, s. 71–89.
Zarzecka K., Gugała M., Mystkowska I., Baranowska A., Sikorska A., Zarzecka M., Odżywcze i prozdrowotne właściwości ziarna owsa i przetworów owsianych, Kosmos. Problemy Nauk Biologicznych, 2018, 67(2), s. 409–414.
Lange E., Produkty owsiane jako żywność funkcjonalna, Żywność – Nauka – Technologia – Jakość, 2010, 3(70), s. 7–24.
Piątkowska E., Witkowicz R., Pisulewska E., Podstawowy skład chemiczny wybranych odmian owsa siewnego, Żywność – Nauka – Technologia – Jakość, 2010, 3(70), s. 88–99.
Korzeniowska-Ginter R., Kamińska A., Wiedza konsumentów na temat właściwości prozdrowotnych owsa oraz wykorzystanie przetworów owsianych w żywieniu, Zeszyty Naukowe Akademii Morskiej w Gdyni, 2014, 86, s. 124–132.
Tyburcy A., Miazek J., Właściwości wybranych koncentratów β-glukanu jako potencjalnych składników przetworów mięsnych, Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 2014, 576, s. 185–193.
Kołodziejczyk P., Michniewicz J., Ziarno zbóż i produkty zbożowe jako źródło błonnika pokarmowego, Żywność – Nauka – Technologia – Jakość, 2018, 3(116), s. 5–22.
Kale M., Hamaker B., Bordenave N., Oat β-glucans; physicochemistry and nutritional properties, [w:] Oats nutrition and technology, (red.) Y.F. Chu, Hoboken, New Jersey 2013.
Gibiński M., Gumul D., Korus J., Prozdrowotne właściwości owsa i produktów owsianych, Żywność – Nauka – Technologia – Jakość, 2005, 4(45), s. 49–60.
Zdrojewicz Z., Lubańska A., Wyderkowska A., Wpływ spożywania płatków owsianych na organizm człowieka, Medycyna Rodzinna, 2017, 2, s. 118–123.
Harasym J., Owies – zastosowanie inne niż spożywcze, http://www.e-biotechnologia.pl/artykuly/owies (dostęp 20.06.2023).
Majka Z., Podolec K., Krajewska-Wojtyś A., Smola-Męciwoda P., Surowce kosmetyczne pochodzenia naturalnego o działaniu przeciwtrądzikowym, Kosmetologia Estetyczna, 2009, 8(1), s. 39–41.
Harasym J., Owies jako źródło beta-glukanu dla zastosowań kosmetycznych, http://www.biovelim.pl/index.php/baza-wiedzy/aktualna-wiedza/42-kluczowe-skladniki-aktywne-5 (dostęp 20.06.2023).
Hu X.-Z., Zheng J.-M., Li X., Xu C., Zhao Q., Chemical composition and sensory characteristics of oat flakes: A comparative study of naked oat flakes from China and hulled oat flakes from western countries, Journal of Cereal Science, 2014, 60(2), s. 297–301.
Achremowicz B., Haber T., Kaszuba J., Puchalski C., Wiśniewski R., Płatki zbożowe – ocena porównawcza, część I – porównanie składu chemicznego i mineralnego, Postępy Techniki Przetwórstwa Spożywczego, 2016, 2, s. 97–102.
Kołodziejczyk P., Michniewicz J., Ziarno zbóż i produkty zbożowe jako źródło błonnika pokarmowego, Żywność – Nauka – Technologia – Jakość, 2018, 3(116), s. 5–22.
Goderska K., Nikrandt G., Wybrane substancje bioaktywne pochodzenia roślinnego i ich rola w zapobieganiu nowotworom, Żywność – Nauka – Technologia – Jakość, 2022, 4(133), s. 5–26.
Rzedzicki Z., Badania składu chemicznego wybranych błyskawicznych zbóż śniadaniowych, Bromatologia i Chemia Toksykologiczna, 2005, 37, s. 141–146.
Pobrania
Sklep wydawnictwa:
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 570
Liczba cytowań: 0
