"Vita et mores Gregorii Sanocei" von Callimachus – eine anekdotische Biografie aus der Renaissancezeit
DOI:
https://doi.org/10.12775/FT.2019.001Parole chiave
Kallimach (Filippo Buonaccorsi), Grzegorz z Sanoka, biografia, anegdota, retoryka, panegirykAbstract
Cel: Celem artykułu jest przyjrzenie się pierwszej napisanej na ziemiach polskich biografii renesansowej – Żywotowi Kallimacha z Sanoka autorstwa Filippa Kallimacha.
Metoda badawcza: Przeprowadzono analizę kompozycyjną i wskazano występujące w dziele anegdoty. Anegdoty są jednym z kluczowych elementów biografii antycznej, do której wzorów Kallimach bezpośrednio nawiązywał.
Wyniki/Wnioski: Tak dokonana analiza nie tylko pokazuje renesansową recepcję antycznych wzorców, ale też samego wykorzystania anegdoty, które nie zmieniło się od czasów antycznych. Dzieło Kallimacha ma strukturę dwuczęściową – część pierwsza nawiązuje do tradycji biografii Plutarchowej, chronologicznej; druga natomiast do biografii Swetoniuszowej, tematycznej. Anegdoty występujące w dziele pełnią wszystkie funkcje, które pełniły w dziełach antycznych – z powodzeniem realizują swoje zadania w nowych okolicznościach i z nowym bohaterem – piętnastowiecznym polskim magnatem.
Riferimenti bibliografici
Arighetti, Graziano. 2003. „L’aneddoto, biografia e Aristotele”. Studi Classici e Orientali 49: 29-42.
Call. Greg. Sanoc. = Kallimach, Filip. 1963. Vita et mores Gregorii Sanocei, ed., koment. i przeł. I. Lichońska, Warszawa: PWN.
Cic. De inventione = Cicero, Marcus Tullius Cicero 2013. O inwencji retorycznej = de inventione, przeł. K. Ekes, wstęp i przyp. B. Awianowicz. Warszawa: IBL PAN.
Chudzik, Przemysław. 2014. „Najważniejsze funkcje i gatunkowe wyznaczniki anegdoty w biografii antycznej”. Symbolae Philologorum Posnaniensium 24(1): 203-226.
Chudzik, Przemysław. 2014. „Rola i znaczenie anegdot w antycznej biografii politycznej na przykładzie Żywotów Cezarów Swetoniusza”. Szkice o antyku, red. A. Kucz i P. Matusiak, 83-90. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Chudzik, Przemysław. 2015. „Mit ajtiologiczny jako anegdota wyjaśniająca”. W Epika antyczna i jej kontynuacje do XVIII wieku, red. A. Witczak, 47-56. Gdańsk: Wydawnictwo UG.
Chudzik, Przemysław. 2017. „Niezwykłe czyny niezwykłych mężów – antyczne paradoksy i paradoksalne anegdoty w biografii antycznej”. W Paradoksologia w starożytności i średniowieczu, red. M. Wolny, M. Chudziakowska-Wołoszyn, 41-52. Olsztyn: Instytut Historii i Stosunków Międzynarodowych UWM.
Chudzik, Przemysław. 2018. „O łamaniu zasad – anegdota jako zjawisko karnawalizacyjne”. W Wzory kultury antycznej, red. J. Doroszewska, M. Job, T. Sapota, 49-58. Katowice: Wydawnictwo UŚ.
Diog. Laert. = Laertios, Diogenes, Laertios. 2004. Żywoty i poglądy słynnych filozofów, przeł. O. Korońska, K. Leśniak, W. Olszewski. Warszawa: PWN.
Domański, Jan. 1961. „Ze studiów nad Kallimachem”. Odrodzenie i reformacja w Polsce 6.
Dziechcińska, Hanna. 1971. Biografistyka staropolska w latach 1476-1627. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Lausberg, Heinrich. 2002. Retoryka literacka, przeł. A. Gorzkowski. Bydgoszcz: Homini.
Obremski, Krzysztof. 2003. Panegirystyczna sztuka postaciowania: August II Mocny. Toruń: Wydawnictwo UMK.
Prisc. = Pryscjan. 1820. „Praexercitamenta”. Prisciani Caesarensis Grammatici opera omnia, oprac. A. Krehl, t. II, Lipsk: B.G. Teubner.
Sokr. Schol. = Scholastyk, Sokrates. 1986. Historia Kościoła, przeł. S. J. Kazikowski, koment. A. Ziółkowski, wstęp. E. Wipszycka. Warszawa: Pax.
Suet. Caes. = Swetoniusz. 1987. Żywoty Cezarów, przekł., wstęp i koment. J. Niemirska-Pliszczyńska, przedm. J. Wolski, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich.
Ziomek, Jerzy. 2002. Renesans. Warszawa: PWN.
Downloads
Pubblicato
Come citare
Fascicolo
Sezione
Licenza
Authors sign the license agreement, where authors have copyright but license exclusive rights in their article to the publisher. In this case authors have a range of rights, including:
- The right to share or reuse their article in the same ways permitted to third parties under the Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 (CC BY-ND 4.0) license. Following it, the author can "copy and redistribute the material in any medium or format for any purpose, even commercially. The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms."
- Authors retain patent, trademark and other intellectual property rights (including research data).
- Authors receive proper attribution and credit for the published work.
Stats
Number of views and downloads: 343
Number of citations: 0