Uwagi na temat chciwości (aneleutheria, illiberalitas) jako wady moralnej w Aristotelis de virtutibus libellus Franciszka Tidicaeusa

Autoři

DOI:

https://doi.org/10.12775/FT.2022.006

Klíčová slova

Arystoteles, Pseudo-Arystoteles, Franciszek Tidicaeus, etyka starożytna, Książnica Kopernikańska

Abstrakt

Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie rozważań na temat chciwości jako wady moralnej, które znalazły się w opublikowanym w roku 1609 w Lipsku Aristotelis de virtutibus libellus Franciszka Tidicaeusa, ówczesnego profesora Gimnazjum Akademickiego w Toruniu. Dzieło toruńskiego uczonego zawiera wnikliwą i pełną erudycji egzegezę zachowanej pod imieniem Arystotelesa rozprawki O cnotach i wadach. Porównanie interesującej nas partii komentarza z materiałem zawartym w trzech traktatach etycznych Arystotelesa nie pozostawia wątpliwości, że uwagi Tidicaeusa na temat wspomnianej wady odzwierciedlają naukę moralną greckiego poprzednika, stanowiąc punkt wyjścia, a zarazem zasadniczy cel prowadzonych przezeń wywodów.

Biografie autora

Tomasz Dreikopel, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Instytut Filozofii, Polska

Dr Tomasz Dreikopel pracuje na stanowisku adiunkta dydaktycznego w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. W 1999 r. uzyskał magisterium na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (dalej: UMK), a w roku 2008 obronił ­­doktorat na Wydziale Filologicznym UMK. Jego zainteresowania badawcze dotyczą m.in. filozofii starożytnej oraz jej szeroko pojętej recepcji, zwłaszcza w gimnazjach akademickich Gdańska i Torunia na przełomie XVI i XVII w. Jest autorem kilkudziesięciu publikacji, zamieszczonych m.in. na łamach „Nowego Filomaty”, „Rocznika Toruńskiego”, „Szkiców Humanistycznych”, „Folia Toruniensia”, „Humanistyki i Przyrodoznawstwa” oraz w kilku monografiach zbiorowych. Z publikacji tego autora należy wymienić: (2005). Wizerunek Protagorasa z Abdery w Platońskim dialogu Protagoras (309a-348a). W W. Wróblewski (Red.), W kręgu Platona i jego dialogów (s. 103-105); (2010). Recepcja poglądów etycznych Arystotelesa w Isagoge ethica i Aristotelis de virtutibus libellus Franciszka Tidicaeusa. (2015). Szczodrość jako wartość moralna w Etykach Arystotelesa. W I. Matusiak-Kempa & A. Naruszewicz-Duchlińska (Red.), Idee i wartości w języku i kulturze (s. 44-51); (2019). Łaciński przekład rozprawki Pseudo-Arystotelesa Peri\ tw=n a)retw=n kai\ kakiw=n Franciszka Tidicaeusa, profesora Gimnazjum Akademickiego w Toruniu. Folia Toruniensia 19, 155–162.

Reference

Aristoteles. (1960). Opera, ex recognitione I. Bekkeri, O. Gigon (hrsg.), Apud W. de Gruyter et Socios.

Arystoteles. (2002a). Etyka nikomachejska, D. Gromska (hrsg.), In: Arystoteles, Dzieła wszystkie, Bd. 5. PWN.

Arystoteles. (2002b). Etyka wielka, W. Wróblewski (hrsg.), In: Arystoteles, Dzieła wszystkie, Bd. 5. PWN.

Arystoteles. (2002c). Etyka eudemejska, W. Wróblewski (hrsg.), In: Arystoteles, Dzieła wszystkie, Bd. 5. PWN.

Dreikopel, T. (2010). Recepcja poglądów etycznych Arystotelesa w Isagoge ethica i Aristotelis de virtutibus libellus Franciszka Tidicaeusa. Verlag: Littera.

Dreikopel, T. (2015). Szczodrość jako wartość moralna w Etykach Arystotelesa. In: I. Matusiak-Kempa, A. Naruszewicz-Duchlińska (hrsg.), Idee i wartości w języku i kulturze (S. 44-51). Instytut Filologii Polskiej UWM.

Dreikopel, T. (2019). Łaciński przekład rozprawki Pseudo-Arystotelesa Peri tw=n a)retw=n kai kakiw=n Franciszka Tidicaeusa, profesora Gimnazjum Akademickiego w Toruniu. Folia Toruniensia 19, 155-162. https://doi.org/10.12775/FT.2019.008.

Dreikopel, T. (2021). Tidicaeus Franciszek (1554-1617). Polski Słownik Biograficzny 53/4(219), 545-547.

Menander. (1959). Menandri quae supersunt. Pars altera, Reliquiae apud veteres scriptores servatae, A. Körte (Ed.). In aedibus B. G. Teubneri.

Nauck, A. (hrsg.). (1869). Tragicorum Graecorum fragmenta. In aedibus B. G. Teubneri.

Pseudo-Arystoteles. (2002). O cnotach i wadach, L. Regner (hrsg.). In: Arystoteles, Dzieła wszystkie, Bd. 5. PWN.

Salmonowicz, S. (1978). Nauczanie filozofii w Toruńskim Gimnazjum Akademickim (1568–1793). In: L. Szczucki (hrsg.), Nauczanie filozofii w Polsce w XV–XVIII wieku (S. 161-165). Zakład Narodowy im. Ossolińskich.

Stobaei, I. (1958). Anthologium. C. Wachsmuth et O. Hence (hrsg.). Apud Weidmannos.

Tidicaeus, F. (1609). Aristotelis de virtutibus libellus Graece et Latine, versione in Latinum nova et accurata, Graeco textui ad unguem respondente et commentariis eruditis atque iucundis in singula capitula illustratus. Impensis H. Grosii.

Folia Toruniensia

Stahování

Publikováno

2022-11-09

Jak citovat

Dreikopel, T. (2022). Uwagi na temat chciwości (aneleutheria, illiberalitas) jako wady moralnej w Aristotelis de virtutibus libellus Franciszka Tidicaeusa. Folia Toruniensia, 22, 113–126. https://doi.org/10.12775/FT.2022.006

Číslo

Vol 22 (2022)

Sekce

Sources and materials

Licence

Copyright (c) 2022 the Provincial Public Library - the Copernicus Library in Torun

Creative Commons License

Tato práce je licencována pod Mezinárodní licencí Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0.

Authors sign the license agreement, where authors have copyright but license exclusive rights in their article to the publisher. In this case authors have a range of rights, including:

  • The right to share or reuse their article in the same ways permitted to third parties under the Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 (CC BY-ND 4.0) license. Following it, the author can "copy and redistribute the material in any medium or format for any purpose, even commercially. The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms."
  • Authors retain patent, trademark and other intellectual property rights (including research data).
  • Authors receive proper attribution and credit for the published work.
 

Stats

Number of views and downloads: 282
Number of citations: 0