Pierwszy na świecie łaciński przekład rozprawki Pseudo-Arystotelesa Peri\ tw=n a)retw=n kai\ kakiw=n Szymona Grynaeusa, profesora Uniwersytetu w Bazylei, ze zbiorów Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu

Autoři

DOI:

https://doi.org/10.12775/FT.2021.009

Klíčová slova

filologia klasyczna, neolatynistyka, historia nauki, filozofia starożytna, Szymon Grynaeus, Pseudo-Arystoteles, Wojewódzka Biblioteka Publiczna – Książnica Kopernikańska w Toruniu

Abstrakt

Opracowanie dotyczy pierwszego na świecie łacińskiego przekładu zachowanej pod imieniem Arystotelesa rozprawki O cnotach i wadach, którego w 1539 r. dokonał Szymon Grynaeus, wówczas profesor Uniwersytetu w Bazylei. Poza informacjami na temat autora translacji oraz uwagami o charakterze językowym wspomniane opracowanie zawiera również poprawioną pod kątem ortograficznym, interpunkcyjnym oraz redakcyjnym wersję tłumaczenia Grynaeusa, przygotowaną na podstawie wydania, które ukazało się drukiem w 1593 r. we Frankfurcie, a znajduje się w zbiorach Wojewódzkiej Biblioteki Publicznej – Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu.

Biografie autora

Tomasz Dreikopel, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski w Olsztynie. Instytut Filozofii

Dr Tomasz Dreikopel pracuje na stanowisku adiunkta dydaktycznego w Instytucie Filozofii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie. W 1999 r. uzyskał magisterium na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu (dalej: UMK), a w roku 2008 doktorat na Wydziale Filologicznym UMK. Jego zainteresowania badawcze dotyczą m.in. filozofii starożytnej oraz jej szeroko pojętej recepcji, zwłaszcza w gimnazjach akademickich Gdańska i Torunia na przełomie XVI i XVII w. Jest autorem kilkudziesięciu publikacji, zamieszczonych m.in. na łamach „Nowego Filomaty”, „Rocznika Toruńskiego”, „Szkiców Humanistycznych”, „Folia Toruniensia”, „Humanistyki i Przyrodoznawstwa” oraz w kilku monografiach zbiorowych. Z publikacji tego autora należy wymienić: Wizerunek Protagorasa z Abdery w Platońskim dialogu Protagoras (309a-348a), [w:] W kręgu Platona i jego dialogów, red. W. Wróblewski, Toruń 2005, s. 103-105; Recepcja poglądów etycznych Arystotelesa w Isagoge ethica i Aristotelis de virtutibus libellus Franciszka Tidicaeusa, Olsztyn 2010; Szczodrość jako wartość moralna w Etykach Arystotelesa, [w:] Idee i wartości w języku i kulturze, red. I. Matusiak-Kempa, A. Naruszewicz-Duchlińska, Olsztyn 2015, s. 44-51; Łaciński przekład rozprawki Pseudo-Arystotelesa Peri\ tw=n a)retw=n kai\ kakiw=n Franciszka Tidicaeusa, profesora Gimnazjum Akademickiego w Toruniu, Folia Toruniensia, t. 19: 2019, s. 155-162.

Reference

Aristoteles. 1529. Oi ton areton kai kakion horoi, ed. J. Chéradame, Paris: P. Vidoué.

Aristoteles. 1538. De virtutibus libellus, ed. A. Chamaillard, Paris: Ch. Wechel.

Aristoteles. 1548. Operum Aristotelis tomus tertius, moralem philosophiam continens, una cum Rhetoricis, ac Poetica. Item quae spuria sunt aut quae extra ordinem librorum auscultatoriorum habentur. Appositi quoque hic sunt Metaphysicorum libri XIIII. Adiecta insuper est de hoc ipso autore commentatio doctissima Philippi Melanchthonis. Basileae: Ex officina Ioannis Oporini.

Aristoteles. 1590. Operum Aristotelis Stagiritae Philosophorum omnium longe principis nova editio, Graece et Latine, adscriptis ad oram libri et interpretum veterum recentiorumque et aliorum doctorum virorum emendationibus, in quibus plurimae nunc primum in lucem prodeunt, ex bibliotheca Isaaci Casauboni. Latinae interpretationes adiectae sunt, quae Graeco contextui melius responderent, partim recentiorum, partim veterum interpretum, in quibus et ipsis multa nunc emendatius quam antehac eduntur. Lugduni: Apud Guillelmum Laemarium.

Aristotelis II tomus ethicus, in quo Ethicorum magnorum lib[er] I, Ethicorum ad Eudemum lib[ri] VII, De virtutibus et vitiis lib[er] I. 1593. Francofurtii: Apud Andreae Wecheli heredes.

Aristotelis Stagiritae. 1538. Opera quae quidem extant omnia, latinitate vel iam olim, vel nunc recens a viris doctissimis donata, & graecum ad exemplar diligentissime recognita. Basel: Johannes Bebel.

Aristotelous hapanta. 1531. Aristotelis summi semper viri, et in quem unum vim suam universam contulisse natura rerum videtur, opera, quaecunque impressa hactenus extiterunt omnia, summa cum vigilantia excusa. Basel: Johannes Bebel.

Aristotelous hapanta. 1592. Aristotelis summi semper viri, et in quem unum vim suam universam contulisse natura rerum videtur, opera, quaecunque impressa hactenus extiterunt omnia, summa cum vigilantia excusa. Basel: Johannes Bebel.

Aristotle. 1992. The Athenian constitution, The eudemian ethics, On virtues and vices with an English translation by H. Rackham. London: Harvard University Press.

Bartol, Krystyna. 2005. „Poezja schyłku V i IV wieku“. In Literatura Grecji starożytnej, hrsg. H. Podbielski, 485-496. Lublin: TN KUL.

Bursian, Conrad. 1879. „Grynaeus Simon.“ IN Allgemeine Deutsche Biographie. 10, 72-73. Leipzig: Duncker & Humbolt.

Dreikopel, Tomasz. 2010. Recepcja poglądów etycznych Arystotelesa w Isagoge ethica i Aristotelis de virtutibus libellus Franciszka Tidicaeusa. Olsztyn: LITTERA.

Grynaeus, Simon. 1539. Aristotelis de virtutibus libellus plane aureus, nuper quidem Graece inventus, iam vero primum per Simonem Grynaeum Latinitate donatus. Basileae: In officina R. Winter.

Pettegree, Andrew, and Malcolm Walsby, edited by 2012. French Books III & IV. Books published in France before 1601 in Latin and Languages other than French. Leiden-Boston: Brill.

[Pseudo-]Arystoteles. 2002. „O cnotach i wadach, przełożył i komentarzem opatrzył L. Regner“. W Arystoteles, Dzieła wszystkie, 5. Warszawa: PWN.

Reitzenstein, Richard. 1907. „Euenos.“ In Paulys Realencyclopädie der classischen Altertumswissenschaft. 1(11), bearb. von G. Wissowa, Stuttgart: J. B. Metzler.

Universitätsbibliothek Basel. 1992. „Griechiescher Gesit aus Basler Pressen.“ Accessed August 23, 2021. https://ub.unibas.ch/cmsdata/spezialkataloge/gg/images/gg0125_001_tit.jpg.

Folia Toruniensia

Stahování

Publikováno

2021-11-24

Jak citovat

Dreikopel, T. (2021). Pierwszy na świecie łaciński przekład rozprawki Pseudo-Arystotelesa Peri\ tw=n a)retw=n kai\ kakiw=n Szymona Grynaeusa, profesora Uniwersytetu w Bazylei, ze zbiorów Książnicy Kopernikańskiej w Toruniu. Folia Toruniensia, 21, 185–201. https://doi.org/10.12775/FT.2021.009

Číslo

Vol 21 (2021)

Sekce

Sources and materials

Licence

Copyright (c) 2021 the Provincial Public Library - the Copernicus Library in Torun

Creative Commons License

Tato práce je licencována pod Mezinárodní licencí Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0.

Authors sign the license agreement, where authors have copyright but license exclusive rights in their article to the publisher. In this case authors have a range of rights, including:

  • The right to share or reuse their article in the same ways permitted to third parties under the Creative Commons Attribution-NoDerivatives 4.0 (CC BY-ND 4.0) license. Following it, the author can "copy and redistribute the material in any medium or format for any purpose, even commercially. The licensor cannot revoke these freedoms as long as you follow the license terms."
  • Authors retain patent, trademark and other intellectual property rights (including research data).
  • Authors receive proper attribution and credit for the published work.
 

Stats

Number of views and downloads: 626
Number of citations: 0