Kategorie pedagogiczne w perspektywie gerontologiczno-biograficznej (refleksje z badań)

Monika Sulik

doi:10.12775/ED.2023.013

Autor(i)

Monika Sulik Uniwersytet Śląski w Katowicach https://orcid.org/0000-0003-0000-5744

DOI:

https://doi.org/10.12775/ED.2023.013

Ključne riječi

kategorie pedagogiczne, doświadczenia biograficzne, seniorki/seniorzy, relacje międzypokoleniowe, dialog, obecność, uznanie

Sažetak

W artykule podjęta została próba ukazania kategorii pedagogicznych z perspektywy wiedzy i doświadczeń biograficznych osób w wieku senioralnym. Pod uwagę zostały wzięte opisane przez Józefa Górniewicza w interdyscyplinarny i usystematyzowany sposób: podmiotowość, odpowiedzialność, samorealizacja, tolerancja, twórczość, wyobraźnia oraz wyobraźnia moralna. Kategorie te w obli- czu dojmujących zmian, przeobrażeń i kryzysów społecznych obecnie w sposób szczególny wymagają redefinicji i aktualizacji jako kategorie znaczące. Co więcej, można dostrzec bardzo silne ich zakotwiczenie w obecnie wyjątkowo mocno wybrzmiewających w przestrzeni społecznej i pedagogicznej metakategoriach, którymi w moim przekonaniu są: obecność i uznanie. W artykule została ukazana również wartość i znaczenie dialogu międzypokoleniowego w poszukiwaniu wiedzy o sobie, świecie i o innych.

References

Frejusz, K. (2021). Obecność jako metakategoria pedagogiczna. W: B. Majerek, A. Domagała-Kręcioch (red), Kategorie (nie)obecne w edukacji. Wychowanie – kształcenie – rozwój. Kraków: Wydawnictwo Impuls.

Gadacz, T. (2009). Historia filozofii XX wieku, t. 2. Kraków: Wydawnictwo Znak. Górniewicz, J. (2001). Kategorie pedagogiczne. Olsztyn: Wydawnictwo Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego.

Homplewicz, J. (2003). Dawna wiedza o starości i wiedza nam współczesna. W: J. Homplewicz (red.), Pedagogika jesieni. Problemy wychowawcze ludzi starych. Rzeszów:

Wydawnictwo Instytut Teologiczno-Pastoralny im. bł. bp. Józefa Sebastiana Pelczara. Kategorie (Nie)obecne w edukacji. Wychowanie – kształcenie – rozwój. Red. B. Majerek

i A. Domagała-Kręcioch (2021). Kraków: Wydawnictwo Impuls.

Legut-Golonka, J. (2019). Edukacyjny potencjał indywidualnego doświadczenia życiowego. Wrocław: Oficyna Wydawnicza Atut.

Nowak-Dziemianowicz, M. (2016). Walka o uznanie w narracjach. Jednostka i wspólnota w procesie poszukiwania tożsamości. Wrocław: Wydawnictwo Naukowe Dolnoślą- skiej Szkoły Wyższej.

Perkowska-Klejman, A. (2013). Modele refleksyjnego uczenia się. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 1(61).

Perkowska-Klejman, A. (2014). Cztery poziomy refleksyjności studentów. Teraźniejszość – Człowiek – Edukacja, nr 2 (66).

Rutkowiak, J. (1995). Odmiany myślenia o edukacji. Kraków: Oficyna Wydawnicza Impuls.

Stopińska-Pająk, A. (2018). Sąsiedzi u naszych drzwi – starość w perspektywie poruszonej mapy. W: A. Stopińska-Pająk, Z. Dacko-Pikiewicz (red.), W starzejącej się Europie... Konteksty sąsiedztwa i dialogu we współczesnym świecie. Warszawa: PWN.

Stopińska-Pająk, A. (2023). Dialog międzypokoleniowy w perspektywie doświadczeń ma- cierzyńskich matek dorosłych dzieci. Pedagogika Katolicka, [online] http://www.ped- kat.pl/images/czasopisma/pk33_33a/Pedagogika_Katolicka_33A_net.pdf.

Sulik, M. (2018). W poszukiwaniu katalizatora refleksyjnego uczenia się dorosłych. W: M. Gromadzka (red.), Przestrzenie i miejsca edukacji dorosłych w Polsce. War- szawa: Fundacja Rozwoju Systemu Edukacji.

Sulik, M. (2017). Miejsce osób starszych w doświadczeniach biograficznych studentek i studentów: refleksje z badań. W: E. Dubas, M. Muszyński (red.), Obiektywny i su- biektywny wymiar starości. Łódź: Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego.

Sulik, M. (2020). Silversi w narracjach millennialsów – relacje międzypokoleniowe w kon- tekście refleksyjno-edukacyjnym. Edukacja Dorosłych [online], https://apcz.umk.pl/ ED/article/view/ED.2020.013/28821.

Steuden, S. (2011). Psychologia starzenia się i starości. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN.

Tischner, J. (2003). Spotkanie. Z ks. Józefem Tischnerem rozmawia Anna Karoń-Ostrowska. Kraków: Wydawnictwo Znak.

Wnuk, W. (2013). O potrzebie kształtowania relacji międzypokoleniowych. W: Dialog międzypokoleniowy. Między ideą a praktyką. Inspiracje. Zasada równego traktowania. Prawo i praktyka. Warszawa: Biuro Rzecznika Praw Obywatelskich.