Przejdź do sekcji głównej Przejdź do głównego menu Przejdź do stopki
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język
    • Deutsch
    • English
    • Español (España)
    • Français (France)
    • Język Polski
  • Menu
  • Strona domowa
  • Aktualny numer
  • Archiwum
  • Ogłoszenia
  • O czasopiśmie
    • O czasopiśmie
    • Przesyłanie tekstów
    • Zespół redakcyjny
    • Polityka prywatności
    • Kontakt
  • Zarejestruj
  • Zaloguj
  • Język:
  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Język Polski

Dzieje Najnowsze

„Stary, nieodpowiedni element”. Podoficerowie zawodowi sprzed 1939 roku w ludowym Wojsku Polskim w okresie czystek lat 1948–1949
  • Strona domowa
  • /
  • „Stary, nieodpowiedni element”. Podoficerowie zawodowi sprzed 1939 roku w ludowym Wojsku Polskim w okresie czystek lat 1948–1949
  1. Strona domowa /
  2. Archiwum /
  3. Tom 57 Nr 2 (2025) /
  4. Studia i artykuły

„Stary, nieodpowiedni element”. Podoficerowie zawodowi sprzed 1939 roku w ludowym Wojsku Polskim w okresie czystek lat 1948–1949

Autor

  • Tadeusz Kondracki Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN https://orcid.org/0000-0001-5327-5591

DOI:

https://doi.org/10.12775/DN.2025.2.09

Słowa kluczowe

Polska ludowa, podoficerowie zawodowi, ludowe Wojsko Polskie, Departament Personalny Ministerstwa Obrony Narodowej, czystki polityczne

Abstrakt

Lata 1948–1949 były okresem zaostrzenia polityki czystek personalnych w „ludowym” Wojsku Polskim. Z armii ze względów politycznych usuwano oficerów, których kariery wojskowe rozpoczynały się jeszcze w latach II Rzeczypospolitej. Podobną politykę starano się realizować – tam, gdzie to było możliwe – również w korpusie podoficerów zawodowych. Najdłużej i najliczniej przedwojenne kadry Korpusu Podoficerów Zawodowych utrzymały się w służbie administracji, a zwłaszcza – ze względu na ich, trudną do zastąpienia, fachowość – w Korpusie Morskim Marynarki Wojennej. Plany kontynuowania na dużą skalę czystek politycznych musiały zostać zrewidowane – w związku z rozbudową armii – po wybuchu wojny koreańskiej (w czerwcu 1950 r.).

Biogram autora

Tadeusz Kondracki - Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN

Tadeusz Kondracki – dr hab., pracownik Zakładu Historii XX w. Instytutu Historii PAN. Autor i współautor ponad 370 publikacji naukowych i popularnonaukowych, w tym około 20 książek. Główne zainteresowania naukowe to: dzieje emigracji polskiej w Wielkiej Brytanii po 1945 r. i historia Wojska Polskiego w latach 1918–1956. Popularyzator historii, głównie dziejów Wojska Polskiego, emigracji polskiej w Wielkiej Brytanii oraz dziejów Warszawy – autor i współautor filmów dokumentalnych oraz programów telewizyjnych o tej tematyce. E-mail: tkond1956@gmail.com.

Bibliografia

Źródła archiwalne

Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego (Warszawa-Rembertów)

IV.502.1 Zespół Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego 1945–1949

IV.502.2/A Zespół Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego 1950–1956

IV.507.3/A Zespół Dowództwa Wojsk Lotniczych 1945–1949

Opracowania

Kajetanowicz J., Etapy rozwoju WP w okresie powojennym, w: Wojsko w Polsce „Ludowej”, red. R. Klementowski i in., Wrocław 2014 (Studia i Materiały IPN).

Kierownictwo PPR i PZPR wobec wojska 1944–1956, Dokumenty do dziejów PRL, z. 16, oprac. J. Poksiński, A. Kochański, K. Persak, red. serii A. Paczkowski, Warszawa 2003.

Koliński I., Lotnictwo Polski Ludowej 1944–1947, Warszawa 1987.

Kondracki T., Czystka w kadrze oficerskiej „ludowego” Wojska Polskiego po III Plenum KC PZPR (listopad 1949 r.), w: Społeczeństwo w wojsku, wojsko w społeczeństwie w XIX–XXI wieku, t. 1, red. T. Osiński, P. Orłowski, M. Kruszyński, Dęblin 2024.

Kondracki T., Miejsce podoficerów zawodowych w procesie kształtowania kadry dowódczej ludowego Wojska Polskiego w latach 1945–1950, [w druku].

Kondracki T., Stowarzyszenie Marynarki Wojennej 1945–1992, Gdynia 2003.

Koreś D., Oficerowie II Rzeczypospolitej w wojsku Polski „Ludowej”, w: Wojsko w Polsce „Ludowej”, red. R. Klementowski i in., Wrocław 2014 (Studia i Materiały IPN).

Mała encyklopedia wojskowa, t. 2, wyd. Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1970.

Nalepa E.J., Oficerowie Armii Radzieckiej w Wojsku Polskim 1943–1968, Warszawa 1995.

Olejnik K., Dzieje oręża polskiego, Toruń 2007.

Sobiech J., Polityka władz partyjnych i państwowych wobec Ludowego Wojska Polskiego w latach 1949–1956, Warszawa 2017.

Wieczorkiewicz P.P., Z historii Ludowego Wojska Polskiego w latach 1945–1956, w: P.P. Wieczorkiewicz, Bandera we krwi. Polityka, wojsko, sovietica, Łomianki 2015.

Dzieje Najnowsze

Pobrania

  • PDF

Opublikowane

2025-10-01

Jak cytować

1.
KONDRACKI, Tadeusz. „Stary, nieodpowiedni element”. Podoficerowie zawodowi sprzed 1939 roku w ludowym Wojsku Polskim w okresie czystek lat 1948–1949. Dzieje Najnowsze [online]. 1 październik 2025, T. 57, nr 2, s. 193–210. [udostępniono 16.11.2025]. DOI 10.12775/DN.2025.2.09.
  • PN-ISO 690 (Polski)
  • ACM
  • ACS
  • APA
  • ABNT
  • Chicago
  • Harvard
  • IEEE
  • MLA
  • Turabian
  • Vancouver
Pobierz cytowania
  • Endnote/Zotero/Mendeley (RIS)
  • BibTeX

Numer

Tom 57 Nr 2 (2025)

Dział

Studia i artykuły

Licencja

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 84
Liczba cytowań: 0

Wyszukiwanie

Wyszukiwanie

Przeglądaj

  • Indeks autorów
  • Lista archiwalnych numerów

Użytkownik

Użytkownik

Aktualny numer

  • Logo Atom
  • Logo RSS2
  • Logo RSS1

Informacje

  • dla czytelników
  • dla autorów
  • dla bibliotekarzy

Newsletter

Zapisz się Wypisz się

Język / Language

  • Deutsch
  • English
  • Español (España)
  • Français (France)
  • Język Polski

Tagi

Szukaj przy pomocy tagu:

Polska ludowa, podoficerowie zawodowi, ludowe Wojsko Polskie, Departament Personalny Ministerstwa Obrony Narodowej, czystki polityczne
W górę

Akademicka Platforma Czasopism

Najlepsze czasopisma naukowe i akademickie w jednym miejscu

apcz.umk.pl

Partnerzy platformy czasopism

  • Akademia Ignatianum w Krakowie
  • Akademickie Towarzystwo Andragogiczne
  • Fundacja Copernicus na rzecz Rozwoju Badań Naukowych
  • Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla Polskiej Akademii Nauk
  • Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN
  • Instytut Tomistyczny
  • Karmelitański Instytut Duchowości w Krakowie
  • Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych w Krośnie
  • Państwowa Akademia Nauk Stosowanych we Włocławku
  • Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa im. Stanisława Pigonia w Krośnie
  • Polska Fundacja Przemysłu Kosmicznego
  • Polskie Towarzystwo Ekonomiczne
  • Polskie Towarzystwo Ludoznawcze
  • Towarzystwo Miłośników Torunia
  • Towarzystwo Naukowe w Toruniu
  • Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu
  • Uniwersytet Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie
  • Uniwersytet Mikołaja Kopernika
  • Uniwersytet w Białymstoku
  • Uniwersytet Warszawski
  • Wojewódzka Biblioteka Publiczna - Książnica Kopernikańska
  • Wyższe Seminarium Duchowne w Pelplinie / Wydawnictwo Diecezjalne „Bernardinum" w Pelplinie

© 2021- Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu Deklaracja dostępności Sklep wydawnictwa