„Stary, nieodpowiedni element”. Podoficerowie zawodowi sprzed 1939 roku w ludowym Wojsku Polskim w okresie czystek lat 1948–1949
DOI:
https://doi.org/10.12775/DN.2025.2.09Słowa kluczowe
Polska ludowa, podoficerowie zawodowi, ludowe Wojsko Polskie, Departament Personalny Ministerstwa Obrony Narodowej, czystki polityczneAbstrakt
Lata 1948–1949 były okresem zaostrzenia polityki czystek personalnych w „ludowym” Wojsku Polskim. Z armii ze względów politycznych usuwano oficerów, których kariery wojskowe rozpoczynały się jeszcze w latach II Rzeczypospolitej. Podobną politykę starano się realizować – tam, gdzie to było możliwe – również w korpusie podoficerów zawodowych. Najdłużej i najliczniej przedwojenne kadry Korpusu Podoficerów Zawodowych utrzymały się w służbie administracji, a zwłaszcza – ze względu na ich, trudną do zastąpienia, fachowość – w Korpusie Morskim Marynarki Wojennej. Plany kontynuowania na dużą skalę czystek politycznych musiały zostać zrewidowane – w związku z rozbudową armii – po wybuchu wojny koreańskiej (w czerwcu 1950 r.).
Bibliografia
Źródła archiwalne
Centralne Archiwum Wojskowe Wojskowego Biura Historycznego (Warszawa-Rembertów)
IV.502.1 Zespół Głównego Zarządu Polityczno-Wychowawczego Wojska Polskiego 1945–1949
IV.502.2/A Zespół Głównego Zarządu Politycznego Wojska Polskiego 1950–1956
IV.507.3/A Zespół Dowództwa Wojsk Lotniczych 1945–1949
Opracowania
Kajetanowicz J., Etapy rozwoju WP w okresie powojennym, w: Wojsko w Polsce „Ludowej”, red. R. Klementowski i in., Wrocław 2014 (Studia i Materiały IPN).
Kierownictwo PPR i PZPR wobec wojska 1944–1956, Dokumenty do dziejów PRL, z. 16, oprac. J. Poksiński, A. Kochański, K. Persak, red. serii A. Paczkowski, Warszawa 2003.
Koliński I., Lotnictwo Polski Ludowej 1944–1947, Warszawa 1987.
Kondracki T., Czystka w kadrze oficerskiej „ludowego” Wojska Polskiego po III Plenum KC PZPR (listopad 1949 r.), w: Społeczeństwo w wojsku, wojsko w społeczeństwie w XIX–XXI wieku, t. 1, red. T. Osiński, P. Orłowski, M. Kruszyński, Dęblin 2024.
Kondracki T., Miejsce podoficerów zawodowych w procesie kształtowania kadry dowódczej ludowego Wojska Polskiego w latach 1945–1950, [w druku].
Kondracki T., Stowarzyszenie Marynarki Wojennej 1945–1992, Gdynia 2003.
Koreś D., Oficerowie II Rzeczypospolitej w wojsku Polski „Ludowej”, w: Wojsko w Polsce „Ludowej”, red. R. Klementowski i in., Wrocław 2014 (Studia i Materiały IPN).
Mała encyklopedia wojskowa, t. 2, wyd. Ministerstwa Obrony Narodowej, Warszawa 1970.
Nalepa E.J., Oficerowie Armii Radzieckiej w Wojsku Polskim 1943–1968, Warszawa 1995.
Olejnik K., Dzieje oręża polskiego, Toruń 2007.
Sobiech J., Polityka władz partyjnych i państwowych wobec Ludowego Wojska Polskiego w latach 1949–1956, Warszawa 2017.
Wieczorkiewicz P.P., Z historii Ludowego Wojska Polskiego w latach 1945–1956, w: P.P. Wieczorkiewicz, Bandera we krwi. Polityka, wojsko, sovietica, Łomianki 2015.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 84
Liczba cytowań: 0