“Principium Omnis Creaturae”
Exemplarism of the Divine Word in Thomas Aquinas’ "Super Epistolam ad Colossenses Lectura"
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTH.2024.013Parole chiave
Middle Ages, Aquinas, Paul the Apostle, Exemplarism, Divine WordAbstract
At the crossroads of a complex texture of neoplatonic and peripatetic contaminations, in Aquinas’ Super Epistolam ad Colossenses Lectura, the mediaeval doctrine of divine ideas comes across to the historian as a crucial element in the theological definition of the intra-trinitarian relationship between the Father and the Son as well as of the dependence of creatures on Divine Wisdom. The paper aims to outline how the critique of many platonic positions blending with the recovery of Proclian axioms within a creationist frame provides Aquinas with an explicative model capable of describing in semantic terms not only the notion of divine Word, but also the causal bond between creatures and their creator.
Riferimenti bibliografici
Sources
Aristoteles Latinus. De sophisticis elenchis. Translatio Boethii, ed. Bernard G. Dod. Leiden–Bruxelles: Brepols, 1975.
Aurelii Augustini. De Trinitate libri XV. Libri XIII–XV, edd. William John Mountain, Fran.ois Glorie. Turnholt: Brepols, 1968.
Aurelii Augustini. De doctrina christiana, ed. Joseph Martin. Turnholti: Brepols, 1962.
Aurelii Augustini. De Genesi ad litteram, ed. Joseph Zycha. Pragae – Vindobonae – Lipsiae: Tempsky, 1894.
Aurelii Augustini. De diversis quaestionibus octoginta tribus, ed. Almut Mutzenbecher, Turnholti: Brepols, 1975.
Gregorii Magni. Moralia sive Expositio in Iob, ed. Marcus Adriaen. Turnhout: Brepols, 1979–1985.
Thomae Aquinatis. Opera Omnia iussu impensaque Leonis XIII P. M. edita, IV. Pars prima Summae Theologiae a quaestione I ad quaestionem XLIX. Romae: Ex Typographia Polyglotta S.C. De Propaganda Fide, 1888.
Thomae Aquinatis. Opera omnia iussu Leonis XIII P. M. edita. XIII. Summa contra Gentiles. Romae: Typis Riccardi Garroni, 1918.
Thomae Aquinatis. Scriptum super libros Sententiarum, ed. Pierre Mandonnet. Parisiis: Lethielleux, 1929.
Thomae Aquinatis. Quaestiones disputatae. II. De potentia, ed. Paolo Maria Pession. Taurini – Romae: Mairetti, 1953.
Thomae Aquinatis. Super epistolas S. Pauli lectura, ed. Raffaele Cai. Taurini- Romae: Marietti 19538.
Thomae Aquinatis. Super librum De Causis expositio, éd. Henri-Dominique Saffrey. Fribourg – Louvain: Société Philosophique-Nauwelaerts, 1954.
Thomae Aquinatis. Opera omnia iussu Leonis XIII P. M. edita. XXII. Quaestiones disputatae de veritate. Romae ad Sanctae Sabinae: Editori di San Tommaso, 1970.
Studies
Amerini, Fabrizio. 2009. “Tommaso d’Aquino, la verità e il Medioevo.” Annali del Dipartimento di Filosofia 15, 35–63.
Bieniak, Magdalena. 2022. “Only One Exemplary Form. The Summa de bono and its sources.” In Theories of divine ideas: frome the church fathers to the early franciscan masters, eds. Tommaso Manzon, Irene Zavattero, 221–236. Rome: Aracne.
Borgo, Marta. 2022. “Y a-t-il une doctrine des idées divines chez Pierre Lombard?” In Theories of divine ideas: frome the church fathers to the early franciscan masters, eds. Tommaso Manzon, Irene Zavattero, 149–174. Rome: Aracne.
d’Onofrio, Giulio. 2011. “Fenomenismo medievale e pensiero eidetico.” In Persona, Logos, Relazione. Una fenomenologia plurale. Scritti in onore di Angela Ales Bello, eds. Emilio Baccarini, Michele D’Ambra, Patrizia Manganaro, Anna Maria Pezzella, 26–49. Roma: Città Nuova Editrice.
Gauthier, René Antoine. 1993. Saint Thomas d’Aquin. Somme contre les Gentils. Paris: Edition Universitaire.
Giambrone, Anthony. 2018. “The prologues to Aquinas’ Commentaries on the Letters of St. Paul.” In Towards a Biblical Thomism. Thomas Aquinas and the Renewal of Biblical Theology, edited by Piotr Roszak, J.rgen Vijgen, 23–38. Pamplona: Ediciones Universidaf de Navarra.
Gregory, Tullio. 1992. “L’idea di natura nella filosofia medievale prima dell’ingresso della fisica di Aristotele. Il secolo XII.” In, Mundana Sapientia. Forme di conoscenza nella cultura medievale, ed. Gregory Tullio, 77–114. Roma: Edizioni di storia e letteratura.
von Gunten, André Fran.ois 1993. “In principio erat verbum. Une évolution de saint Thomas en théologie trinitaire.” In Ordo sapientiae et amoris. Image et message de Saint Thomas d’Aquin a travers les récentes études historiques, herméneutiques et doctrinales, éd. Carlos-Josaphat Pinto de Oliveira, 119–141. Fribourg: éditions Universitaires.
Harkins, Franklin T. 2013. “Docuit excellentissimae divinitatis mysteria: St. Paul in Thomas Aquinas.” In A companion to St. Paul in the Middle Ages, ed. Steven Cartwright Cartwright, 235–264. Leiden–Boston: Brill.
Henle, Robert John. 1970. Saint Thomas and Platonism. A study of the Plato and Platonici texts in the writings of Saint Thomas. The Hague: Martinus Nijhoff.
Lenzi, Massimiliano. 2013. “Tra Aristotele e Agostino. Forma, materia e predestinazione in Tommaso d’Aquino.” In Medioevo e filosofia. Per Alfonso Maieru, edd. Massimiliano Lenzi, Cesare A. Musatti, Luisa Valente, 151–172. Roma: Viella.
Lenzi, Massimiliano. 2017. “In nihilum decidere. “Negatività” della creatura e nichilismo del peccato in Tommaso d’Aquino.” Consecutio Rerum 1, 65–87.
Maierù, Alfonso. 1981. “’Signum’ dans la culture médiévale.” In Sprache und ernenntnis im Mittelalter, hrsg. Jean-Pierre Beckmann, I, 51–72. Berlin–New York: De Gruyter.
Mandonnet, Pierre. 1928. “Chronologie des écrits scripturaires de saint Thomas d’Aquin. V: L’enseignement napolitain (octobre 1272–décembre 1273): Les Psaumes et saint Paul.” Revue Thomiste 33, 211–245.
Pieper, Josef. 1957. Über Thomas von Aquin Philosophia Negativa. Munich: Kosel Verlag.
Porro, Pasquale. 2016. Tommaso d’Aquino. Un profilo storico-filosofico. Roma: Carrocci.
Porro, Pasquale. 2007. “Introduzione.” In Tommaso d’Aquino, Commenti a Boezio, ed. Pasquale Porro, 6–49. Milano: Bompiani.
Prügl, Thomas. 2005. “Thomas Aquinas as Interpreter of Scripture.” In The Theology of Thomas Aquinas, eds. Rik van Nieuwenhove, Joseph Wawrykow, 386–415. Notre Dame, IN: University of Notre Dame.
Smith, Randall B. 2012. “How to Read a Sermon by Thomas Aquinas.” Nova et Vetera 10, 775–803.
Torrell, Jean-Pierre. 2002. Initiation a saint Thomas d’Aquin. Sa personne et son oeuvre. Paris: éditions du Cerf.
Torrell, Jean-Pierre. 2017. Amico della verita. Vita e opere di Tommaso d’Aquino. Bologna: Edizioni Studio Domenicano.
Tugwell, Simon. 1998. Albert & Thomas: Selected Writings. New York: Paulist.
Wawrykow, Joseph P. 1995. God’s Grace and Human Action. ‘Merit’ in the Theology of Thomas Aquinas. Notre Dame – London: University of Notre Dame Press.
Weisheipl, James A. 1983. Friar Thomas d’Aquino. His Life, Thought, and Works. Washington, D.C.: The Catholic University of America Press.
Wielockx, Robert. 2009. “Au sujet du commentaire de S. Thomas sur le ‘Corpus paulinum’: critique litéraire.” In Saint Thomas’s interpretation on Saint Paul’s doctrines, 150–184. Vatican City: Pontificia Academia Sancti Thomae Aquinatis.
Downloads
Pubblicato
Come citare
Fascicolo
Sezione
Licenza
Copyright (c) 2024 Matteo Parente
Questo lavoro è fornito con la licenza Creative Commons Attribuzione - Non opere derivate 4.0 Internazionale.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Stats
Number of views and downloads: 357
Number of citations: 0
