Szymon Mag w Dziejach Apostolskich (8,4-25) miejsce narracji w strukturze księgi i jej znaczenie
DOI :
https://doi.org/10.12775/BPTh.2021.003Mots-clés
Dzieje Apostolskie, Szymon Mag, gnoza, magia, chrześcijaństwoRésumé
Przedmiotem artykułu jest postać Szymona Maga przedstawiona w kanonicznych Dziejach Apostolskich, znanego także z innych źródeł wczesnochrześcijańskich jako prognostyka. Autor w pierwszej części przedstawia perykopę 8,4-25 w kontekście literackim księgi, historię badań związanych z jej redakcją, a następnie podejmuje próbę odpowiedzi, na ile Łukaszowe ujęcie jest historyczne. W drugiej części artykułu ukazuje kontekst kulturowy narracji Dz 8,4-25, religijne uwarunkowania mieszkańców miasta Samarii (Sebaste), ich przywiązanie do magii, a na tym tle postać Szymona Maga. Przedmiotem jego zainteresowania staje się także antyczna magia pozostająca w opozycji do religii oraz napięcia, jakie powstają pomiędzy nią a wczesnochrześcijańskim rozumieniem cudów (znaków) oraz głoszoną Ewangelią Jezusa Chrystusa. W podsumowaniu ukazuje znaczenie Szymona Maga z Łukaszowego przekazu dla drugiej generacji chrześcijan (adresatów Dziejów) oraz performatywny charakter jego narracji.
Références
Dzieje Piotra Apostoła i Szymona, tłum. Zbigniew Izydorczyk i Mirosław Bielewicz, oprac. Zbigniew Izydorczyk, „Warszawskie Studia Teologiczne” 16, 2003, s. 101–150.
Ireneusz z Lyonu, Adversus haereses, przekł. Jarosław Brylowski, Pelplin 2018.
Justyn Męczennik, 1 i 2 Apologia. Dialog z Żydem Tryfonem,tł. i oprac. Leszek Misiarczyk, Warszawa 2012.
Kodeks Hammurabiego, przekład Marek Stępień, Warszawa 1996.
Księga Kapłańska. Wstęp, przekład z oryginału, komentarz, oprac. Antoni Tronina, Częstochowa 2006.
Księga Powtórzonego Prawa. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz – ekskursy, oprac. Stanisław Łach, Poznań–Warszawa 1971.
Księga Wyjścia. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, oprac. Stanisław Łach, Poznań 1964.
Nowy Testament grecki i polski, Nestle-Aland; red. wyd. Roman Bogacz, Roman Mazur, [tekst grecki] wyd. 28 popr., Poznań 2017.
Acts and Christian Beginnings: the Acts Seminar Report, ed. by D.E. Smith and J.B. Tyson, Salem, Oregon 2013.
Aland Barbara, Die Gnosis, Stuttgart 2014.
Aune D.E., The New Testament in Its Literary Environment, Philadelphia 1987.
Avery-Peck Alan J., Magic, Magic Bowls, Astrology in Judaism, w: The Encyclopaedia of Judaism, vol. II, J–O, ed. by Jacob Neusner, Alan J. Avery-Peck, William Scott Green, Leiden–Boston–Koeln 2000, s. 832–844.
Barrett Charles, A Critical and Exegetical Commentary on the Acts of the Apostles, 1 vol., Preliminary Introduction and Commentary on Acts I—XIV, Edinburgh 1994.
Barrett Charles, A Critical and Exegetical Commentary on the Acts of the Apostles, vol. I, Preliminary Introduction and Commentary on Acts IX–IV, Edinburgh 1994.
Bauernfeind Otto, Die Apostelgeschichte (ThHK 5), Leipzig 1939.
Bruce Frederick F. (jm), Dzieje Apostolskie, [w:] Słownik wiedzy biblijnej, red. nauk. Bruce M. Metzger, Michael D. Coogan, wyd. 3, Warszawa 1999, s. 128–132.
Chrostowski Waldemar, Szymonianie, w: Encyklopedia katolicka, Lublin 2013, t. 19, kol. 231–232.
Conzelmann Hans, Acts of the Apostles, trans. J. Limberg, A.T. Kraabel, D.H. Juel, Philadelphia 1987.
Cullmann Oskar, Samarien und die Anfange der christlichen Mission. Wer sind die ΑΛΛΟI von Joh. 4,38?, w: Vorträge und Aufsätze, Tübingen 1966, s. 232–240.
Daniélou Jean, Teologia judeochrześcijańska. Historia doktryn chrześcijańskich przed soborem nicejskim, przekł. Stanisław Basista, Kraków 2002.
Dąbrowski Eugeniusz, Szymon Mag [IV aneks], w: Dzieje Apostolskie. Wstęp – przekład z oryginału – komentarz, Poznań 1961, s. 491–497.
Dickerson P.L., The Sources of the Account of the Mission to Samaria in Acts 8:5– 25, „Novum Testamentum” 39, 1997, s. 210–134.
Dillon Richard J., Dzieje Apostolskie, w: Katolicki komentarz biblijny, red. Raymond E. Brown, Joseph A. Fitzmyer, Roland E. Murphy; red. wyd. pol. Waldemar Chrostowski, Warszawa 2001, s. 1177–1250.
Gryglewicz Feliks, Dzieje Apostolskie, w: Encyklopedia katolicka, t. 4, Lublin 1983, kol. 575–578.
Haar Stephen, Simon Magus: the First Gnostic? (Beihefte zur Zeitschrift für die neutestamentliche Wissenschaft und die Kunde der älteren Kirche, Bd. 119), Berlin–New York 2003.
Haenchen Ernst, The Acts of the Apostles. A Commentary, Oxford 1971.
Ireneusz z Lyonu, Adversus haereses, przekł. Jarosław Brylowski, Pelplin 2018.
Jaroszyński Piotr, Magia, w: Powszechna encyklopedia filozofii, t. 6, Lublin 2005, s. 681–686.
Johnston Sarah Iles, Magic, w: Religions of the Ancient World. A Guide, general ed. Sarah Iles Johnston, Cambridge, Mas. – London 2004, s. 139–152.
Justyn Męczennik, w: Nowy słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa, wyd. 2 przepr. i uzup. Marek Starowieyski przy współ. Wojciecha Stawiszyńskiego, Poznań 2018, s. 566–569.
Koch Dietrich-Alex, Geistbesitz, Geistverleihung und Wundermacht. Erwägungen zur Tradition und zur lukanischen Redaktion in Act 8, 5–25, „Zeitschrift für Neutestamentlichen Wissenschaft” 77, 1986, s. 67–80.
Kochanek Piotr, Szymon Mag, w: Encyklopedia katolicka, Lublin 2013, t. 19, kol. 229–230.
Leon-Dufour Xavier, Magia, w: Słownik teologii biblijnej, red. naczelny Xavier Leon-Dufour; tł. i oprac. Kazimierz Romaniuk, 1973, s. 442–444.
Lüdemann Gerd, Early Christianity according to the Traditions in Acts. A Commentary, Minneapolis 1989.
Lüdemann Gerd, Untersuchungen zur simonianischen Gnosis (GTA 1), Göttingen 1975.
Markschies Christoph, Die Gnosis, 4. Aufl., München 2018.
Miziński Artur, Symonia, w: Leksykon Prawa Kanonicznego, red. Mirosław Sitarz, Lublin 2019, kol. 2686–2689.
Najda Andrzej Jacek, Historiografia paradygmatyczna w Dziejach Apostolskich, Warszawa 2011.
Parrot Andrè, Wśród zabytków Samarii i Jerozolimy, przeł. Edward Zwolski, Warszawa 1971.
Pilarczyk Krzysztof, Biblia chrześcijan. Wprowadzenie religioznawcze, historyczne i literackie, Kraków 2020.
Pilarczyk Krzysztof, Wokół problemu datacji Dziejów Apostolskich, „Wrocławski Przegląd Teologiczny” 23: 2015 nr 3, s. 75–94.
Rudolph Kurt, Simon – Magus oder Gnosticus? Zum Stand der Debatte, „Theologische Rundschau” 42: 1977 s. 279–359.
Schneider Gerhard, Die Apostelgeschichte (Herder Theologischer Kommentar zum Neuen Testament 5), Bd. I, Freiburg–Basel–Wien 1980.
Ternant Paul, Cud, w: Słownik teologii biblijnej, red. naczelny Xavier Leon-Dufour; tł. i oprac. Kazimierz Romaniuk, 1973, s. 162–170.
Tuzlak Ayse, The Magician and the Heretic: the Case of Simon Magus, w: Magic and Ritual in the Ancient World, Brill 2001, s. 416–426.
Waitz Hans, Die Quelle der Philippusgeschichten in der Apostelgeschichte, „Zeitschrift für Neutestamentlichen Wissenschaft” 7: 1906, s. 352–353.
Walburn Andrew, Początki chrześcijaństwa. Esseńskie misterium, gnostyckie objawienie, chrześcijańska wizja, Warszawa 1998.
Wellhausen Julius, Kritische Analyse der Apostelgeschichte (AGG 15), Berlin 1914.
Wierciński Andrzej, Magia i religia. Szkice z antropologii religii, wyd. 3 rozsz. i popr., Kraków 2010.
Wypustek Andrzej, Magia antyczna, Wrocław–Warszawa–Kraków 2001.
Zmorzanka Anna Z., Szymon Mag, w: Nowy słownik wczesnochrześcijańskiego piśmiennictwa, wyd. 2 przepr. i uzup. przyg. Marek Starowieyski przy współ. Wojciecha Stawiszyńskiego, Poznań 2018, s. 907–908.
Zmorzanka Anna Z., Szymon Mag, w: Powszechna encyklopedia filozofii, Lublin 2009, t. 9, s. 318-320.
Téléchargements
Publié-e
Comment citer
Numéro
Rubrique
Licence
© Biblica et Patristica Thoruniensia 2021
Cette œuvre est sous licence Creative Commons Attribution - Pas de Modification 4.0 International.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Stats
Number of views and downloads: 1950
Number of citations: 1
