Zbigniewa Herberta zmagania ze świętym Augustynem

Autor

DOI:

https://doi.org/10.12775/BPTh.2024.018

Słowa kluczowe

Zbigniew Herbert, Augustyn z Hippony, przymus religijny, wolność religijna, donatyzm, albigensi

Abstrakt

Artykuł analizuje wydany pośmiertnie wiersz Zbigniewa Herberta: Contra Augustinum pontificem in Terra Nubica peccatorem in Purgatorio. Pokazuje, że chociaż poeta nie był zbyt dobrze zorientowany w teologii Augustyna, słusznie uchwycił implikacje niektórych jego idei (w tym słynnego „kochaj i rób, co chcesz”) jako usprawiedliwiających użycie przemocy w konfliktach religijnych. Fakt ten napełniał Herberta przerażeniem, co pokazał dużo wcześniej w swoim eseju na temat historii albigensów.

Biogram autora

Stanisław Adamiak - Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Ks. dr hab. Stanisław Adamiak – historyk Kościoła, profesor na Wydziale Teologicznym UMK. Autor książek: Carthage, Constantinople and Rome: Imperial and papal interventions in the life of the Church in Byzantine Africa (533-698) (2016), Zawsze jest Wyjście (2017), Deo laudes. Historia sporu donatystycznego (2019) i Teologia Tolkiena (2021).

Bibliografia

Źródła

Augustyn. 1898. Epistulae 31–123, red. A. Goldbacher. CSEL 34/2.

Augustyn. 1904. Epistulae 124–184 A, red. A. Goldbacher. CSEL 44.

Augustyn. 1911. Epistulae 185–270, red. A. Goldbacher. CSEL 57.

Augustyn. 1845. In epistolam Ioannis ad Parthos. PL 35, 1978-2062.

Augustyn. 1984. Retractationes, red. A. Mutzenbecher. CCSL 57.

Augustyn. 1998. Istnieje tylko miłość. Wybór homilii na Pierwszy List św. Jana. Tłum. Wojciech Kania, Władysław Szołdrski. Paryż – Kraków: Cerf – Kairos.

Hebbel, Fryderyk Chrystian. 1958. Dzienniki. Tłum. Karol Irzykowski. Warszawa: Czytelnik.

Herbert, Zbigniew. 1999. „Contra Augustinum pontificem in Terra Nubica peccatorem in Purgatorio.” Zeszyty Literackie 4: 10.

Herbert, Zbigniew. 2000. Listy do Muzy: prawdziwa historia nieskończonej miłości, Gdynia: Małgorzata Marchlewska Wydawnictwo.

Herbert, Zbigniew. 2001. Węzeł gordyjski oraz inne pisma rozproszone 1948–1998. Warszawa: Więź.

Herbert, Zbigniew. 2002. Barbarzyńca w ogrodzie, wyd. 3. Warszawa: Czytelnik.

Herbert, Zbigniew. 2021. Wiersze zebrane. Wydanie nowe. Kraków: Wydawnictwo a5.

Kądziela, Paweł (red.). 2002. Zbigniew Herbert – Jerzy Zawieyski. Korespondencja. 2002. red. Paweł Kądziela, Warszawa: Towarzystwo „Więź”.

Sobór Watykański II. 2008. Konstytucje – dekrety – deklaracje, wyd. 2. Poznań: Pallottinum.

Opracowania

Adamiak, Stanisław. 2019. Deo laudes. Historia sporu donatystycznego. Warszawa: Sub Lupa.

Elzenberg, Henryk. 2002. Kłopot z istnieniem. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Garbol, Tomasz. 2006. „Chrzest ziemi”. Sacrum w poezji Zbigniewa Herberta. Lublin: Wydawnictwo KUL.

Kądziela, Paweł. 2001. „Noty o tekstach”. W: Zbigniew Herbert, Węzeł gordyjski oraz inne pisma rozproszone 1948–1998. Warszawa: Towarzystwo „Więź”.

Kołosowski, Tadeusz. 2000. Od wolności wyboru wyznania do przymusu religijnego. Ewolucja poglądów biskupa Augustyna z Hippony podczas schizmy donatystycznej w Afryce Rzymskiej. Piła: Towarzystwo Salezjańskie. Inspektoria pw. św. Wojciecha.

Mikołajczak, Małgorzata. 2013. Pomiędzy końcem i apokalipsą. O wyobraźni poetyckiej Zbigniewa Herberta. Toruń: Wydawnictwo Naukowe UMK.

Woźniak-Łabieniec, Marzena. 2001. „O wierszu Contra Augustinum…”. W: Twórczość Zbigniewa Herberta. Studia, red. Marzena Woźniak-Łabieniec, Jerzy Wiśniewski, 371–384. Kraków: Universitas.

Żurek, Antoni. 2017. „Dilige et fac quod vis – sens słynnej formuły św. Augustyna.” E-Patrologos 3/3: 62-69.

Biblica et Patristica Thoruniensia

Pobrania

Opublikowane

2024-09-29

Jak cytować

1.
ADAMIAK, Stanisław. Zbigniewa Herberta zmagania ze świętym Augustynem. Biblica et Patristica Thoruniensia [online]. 29 wrzesień 2024, T. 17, nr 3, s. 353–362. [udostępniono 4.7.2025]. DOI 10.12775/BPTh.2024.018.

Numer

Tom 17 Nr 3 (2024): Tomizm biblijny X

Dział

Varia

Licencja

Prawa autorskie (c) 2024 Stanisław Adamiak

Creative Commons License

Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.

CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.

  • Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
  • Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
  • Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony

PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>

Statystyki

Liczba wyświetleń i pobrań: 145
Liczba cytowań: 0