Użycie Księgi Koheleta w Ewangelii wg św. Łukasza
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2021.021Słowa kluczowe
reinterpretacja, Kohelet, Ewangelia wg św. Łukasza, Użycie Starego Testamentu w StarymAbstrakt
W Łk można wskazać osiem fragmentów, w których widoczne są odniesienia do Koh (2,40.52; 8,5–8a; 8,25.35; 11,42; 12,2–3; 12,19; 12,20; 12,25). Najczęściej w passusach trzeciej ewangelii można widzieć echo słów zapisanych przez Eklezjastesa. Nie jest to jednak jedyny rodzaj związku zachodzący pomiędzy tymi tekstami. W Koh 1,16 bohater przedstawiony jako Salomon może być typem Jezusa pokazanego w Łk 2,40.52. W Łk 12,19 można widzieć natomiast prawdopodobną aluzję do Koh 8,15. Użycie typologii, aluzji i ech w zaprezentowanych powyżej fragmentach wpisuje się w badanie zależności intertekstualnych pomiędzy tekstami. Autor trzeciej ewangelii poprzez użycie Koh dokonuje jego reinterpretacji.
Bibliografia
Biblia Hebraica Stuttgartensia, red. K. Elliger, W. Rudulph, Carol Stream, IL 20065.
Novum Testamentum Graece, red. B., K. Aland, J. Karavidopoulos, C. M., Martini, B. M. Metzger, Stuttgart 201228.
Beale G.K., Carson D.A., Commentary on the New Testament Use of the Old Testament, Grand Rapids, MI 2007.
Beale G.K., Handbook on the New Testament Use of the Old Testament: Exegesis and Interpretation, Grand Rapids, MI 2012.
Choi J.H., The Doctrine of the Golden Mean in Qoh 7:15-18: a Universal Human Pursuit, Biblica 83 (2002) 3, s. 358-374.
Fredericks D.C., Life’s Storms and Structural Unity in Qoheleth 11.1-12.8, Journal for the Study of the Old Testament 52 (1991), s. 95-114.
Garrett D.A., Proverbs, Ecclesiastes, Song of Songs, The New American Commentary, v. 14, Nashville 1993.
Goh E.W.F., Political Wisdom in the Book of Ecclesiastes, Asia Journal of Theology 30 (2016) 1, s. 30-47.
Górski K., Aluzja literacka (Istota zjawiska i jego typologia), w: Problemy teorii literatury. Seria I, red. H. Markiewicz, Wrocław-Warszawa-Kraków 1987, s. 314-338.
Hays R.B., Echoes of Scripture in the Letters of Paul, New Haven, CT 1993.
Hendriksen W., Exposition of the Gospel According to Luke, New Testament Commentary, Grand Rapids, MI 1978.
Jędrzejewski S., Peszer w egzegezie nowotestamentalnej, Seminare 39 (2018) 3, s. 11-22.
Karczewski M., Reinterpretacja Księgi Rodzaju w Apokalipsie św. Jana, Biblioteka Wydziału Teologii Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, nr 55, Olsztyn 2010.
Klinkowski J., Zużytkowanie Starego Testamentu w Nowym, Legnica 2000.
Kotecki D., Aluzje do Księgi Sofoniasza w Nowym Testamencie?, Collectanea Theologica 87 (2017) 4, s. 107-124.
Longman III T., The ‘Fear of God’ in the Book of Ecclesiastes, Bulletin for Biblical Research 25 (2015) 1, s. 13-21.
Manning Jr G. T., Echoes of a Prophet. The Use of Ezekiel in the Gospel of John and in Literature of the Second Temple Period, JSNT Supplement Series 270, London-New York 2004.
Marshall I.H., The Gospel of Luke, The New International Greek Testament Commentary, Grand Rapids, MI 1978.
Mielcarek K., Język Septuaginty i jego wpływ na autora trzeciej Ewangelii, Roczniki Teologiczne XLIX (2002)1, s. 33-47.
Murphy R.E., Ecclesiastes, Word Biblical Commentary 23A, Nashville 1992.
Nawrot J., Aluzje literackie w teologicznej ocenie działań arcykapłana Szymona w 1 Mch 14,5, Biblical Annals 11 (2021)1, s. 5-23.
Nycz R., Intertekstualność i jej zakresy: teksty, gatunki, światy, Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 81 (1990)2, s. 95-116.
Ogden G.S., Zogbo L., A Handbook on Ecclesiastes, United Bible Societies Handbook Series, New York 1997.
Olszewska K., Imperatywy jako narzędzia formacji chrześcijan w Apokalipsie św. Jana, Toruń 2021 [manuskrypt w archiwum autora].
Paulien J., Criteria and Assessment of Allusions to the Old Testament in the Book of Revelations, w: Studies in the Book of Revelation, red. S. Moyise, Edinburgh 2001, s. 113-129.
Podeszwa P. Typologia Jonasz-Paweł w narracji o podróży morskiej do Rzymu (Dz 27,13-28,16), Teologia i Człowiek 20 (2012), s. 27-45.
Pucci J.M., The Full-Knowing Reader. Allusion and the Power of the Reader in the Western Literary Tradition, New Haven, CT 1998.
Rafiński G., Odniesienia do Starego Testamentu w Listach św. Pawła, Studia Gdańskie XLII(2018), s. 17-38.
Reinterpretacja, Słownik Języka Polskiego, [dostęp: 14.11.2021: https://sjp.pwn.pl/sjp/reinterpretacja;2514633].
Rindge M.S., Mortality and Enjoyment: The Interplay of Death and Possessions in Qoheleth, The Catholic Biblical Quarterly 73 (2011), s. 65-80.
Rosik M., Rapaport I., Wprowadzenie do literatury i egzegezy żydowskiej okresu biblijnego i rabinicznego, Wrocław 2009.
Spencer F.S., To Fear and Not to Fear the Creator God: a Theological and Therapeutic Interpretation of Luke 12:4-34, Journal of Theological Interpretation 8 (2014)2, s. 229-249.
Steele W.R., Enjoying the Righteousness of Faith in Ecclesiastes, Concordia Theological Quarterly 74 (2010), s. 225-242.
Stein R.H., Luke, The New American Commentary v. 24, Nashville 1992.
Szajnert D., Intencja i interpretacja, Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 91 (2000)1, s. 7-42.
Winter J., Opening up Ecclesiastes, Leominster 2005.
Whitwell C., The Variation of Nature in Ecclesiastes 11, Journal for the Study of the Old Testament 34 (2009)1, s. 81-97.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Karolina Olszewska
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 661
Liczba cytowań: 0
