Apocalyptic Motifs in Targum Neofiti 1 in the Context of the Apocalypse of Abraham
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2023.021Schlagworte
apokaliptyka, Targum Neofiti 1, Apokalipsa Abrahama, apokryfAbstract
Motywy apokaliptyczne w Targum Neofiti 1 w kontekście Apokalipsy Abrahama
Literatura apokaliptyczna rozwijała się w judaizmie jako reakcja na prześladowania i uciski ze strony obcych mocarstw, szczególnie w okresie pomiędzy 200 r. przed Chr. a 135 r. po Chr. Jej głównym celem było przekazanie Bożego objawienia zapowiadającego nadejście zbawienia. Wśród licznych dzieł, które podejmują tę myśl, można wymienić Apokalipsę Abrahama oraz Targum Neofiti 1, będący aramejskim tłumaczeniem Pięcioksięgu. W niniejszym artykule przedstawione zostaną idee apokaliptyczne występujące w obu tekstach, takie jak motyw dwóch światów, sądu, nagrody i kary, życia po śmierci, Mesjasza i aniołów. Analiza porównawcza pozwoli na wyodrębnienie starożytnych tradycji w Targumie Neofiti 1, sięgających okresu powstawania Ewangelii.
Literaturhinweise
Alexander, Philip S. 2003. The Targum of Canticles. Translated, with a Critical Introduction, Apparatus, and Notes. London–New York: T&T Clark.
Box, George H. 1919. The Apocalypse of Abraham: Edited, With a Translation from the Slavonic Text and Notes. London: Society for Promoting Christian Knowledge.
Böe, Sverre. 2001. Gog and Magog. Ezekiel 38–39 as Pre-text for Revelation 19,17–21 and 20,7–10. Tübingen: Mohr Siebeck.
Charlesworth, James H. 1981. The Pseudepigrapha and Modern Research with a Supplement. Chico, CA: Scholars.
Chrostowski, Waldemar. 1991. „Palestyńskie Targumy Pięcioksięgu.” Collectanea Theologica 61 (2): 33–46.
Chwiła, Dorota. 2021. „Janowe wyrażenie „Jednorodzony w łonie Ojca” (J 1,18) w kontekście Targumu Neofiti 1.” Collectanea Theologica 91 (3): 5–35.
Collins, Yarbro. 1996. Cosmology and Eschatology in Jewish and Christian Apocalypticism. Leiden–New York–Köln: Brill.
Collins, John J. 1979. „Introduction: Towards the Morphology of a Genre.” In Apocalypse: The Morphology of a Genre, edited by John J. Collins, 1–20. Missoula, MT: Society of Biblical Literature.
Collins, John J. 1998. The Apocalyptic Imagination: An Introduction to Jewish Apocalyptic Literature. Grand Rapids, MI: Eerdmans Publishing.
Drawnel, Henryk. 2014. „Przyczyny powstania żydowskiej literatury apokaliptycznej okresu Drugiej Świątyni.” In Od wiary Abrahama do wary Kościoła edited by Marcin Kowalski, 9–27. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Everson, David L. 2010. „The Fish Grows Bigger: Angelic Insertions in Targums Neofiti and Pseudo-Jonathan.” In Aramaic in Postbiblical Judaism and Early Christianity edited by Eric M. Meyers, Paul V.M. Flesher, 233–243. Winona Lake, Indiana: Eisenbrauns.
Fernandez, Miguel P. 1981. Tradiciones mesianicas en el Targum Palestinense. Estudios exegeticos. Valencia: Artes Gràficas Soler.
Fletcher-Louis, Crispin. 2019. „Jewish Apocalyptic and Apocalypticism.” In Handbook for the Study of the Historical Jesus edited by Tom Holmén, Stanley E. Porter, 1569–1607. Leiden–Boston: Brill.
Frey, John B., „Abraham (Apocalypse of).” In Dictionnaire de la Bible: supplément, vol. I edited by Louis Pirot, 28–33. Paris: Letouzey and Ané.
Ginzberg, Louis. 1906. „Abraham, Apocalypse of.” In The Jewish Encyclopedia, vol. I, 91–92. New York–London: Funk and Wagnalls.
Gordon, Robert P. 1978. „The Targumists as Eschatologists.” In Congress Volume Göttingen 1977, 113–130. Leiden: Brill.
Grossfeld, Bernard, Schiffman, Lawrence H. 2000. Targum Neofiti 1. An Exegetical Commentary to Genesis: Including Full Rabbinic Parallels. New York: Sepher-Hermon Press.
Hall, Robert G. 1988. „The Christian Interpolation in the Apocalypse of Abraham.” Journal of Biblical Literature 107 (1): 107–110.
Harlow, Daniel C. 2013. „Anti-Christian Polemic in the Apocalypse of Abraham: Jesus as a Pseudo-Messiah in Apoc. Ab. 29:3-14.” Journal for the Study of the Pseudoepigrapha 22 (3): 167–183.
Hayward, Robert. 1974. „The Memra of YHWH and the Development of Its Use in Targum Neofiti I.” Journal of Jewish Studies 25 (3): 412–418.
Helm, Robert. 1994. „Azazel in Early Jewish Tradition.” Andrews University Seminary Studies 32 (3): 217–226.
Henze, Matthias. 2017. „«I Am the Judge»: Judgment in the Apocalypse of Abraham.” In Sibyls, Scriptures, and Scrolls edited by Joel Baden, Eibert Tigchelaar, 542–557. Leiden: Brill.
Jastrow, Marcus. 1903. A dictionary of the Targumim, the Talmud Babli and Yerushalmi, and the Midrashic literature. London–New York: Luzac; G.P. Putnam.
Jones, Kenneth R. 2011. „And I saw there the likeness of the idol of jealousy. The Apocalypse of Abraham and Jewish Idolatry.” In Jewish Reactions to the Destruction of Jerusalem in A.D. 70 editer by Ken Jones, 245–270. Leiden: Brill.
Kaufman, Stephen A., Cook, Edward M., Sokoloff, Michael. 1993. A key-word-in-context concordance to Targum Neofiti. Baltimore: Johns Hopkins University Press.
Käsemann, Ernst. 1969. „The Beginnings of Christian Theology.” Journal for Theology and the Church 6: 117–146.
Kubisiak, Przemysław. 2022. „Gog i Magog w tradycji żydowskiej i chrześcijańskiej.” Studia Gdańskie 51: 30–46.
Kulik, Alexander. 2004. Retroverting Slavonic Pseudepigrapha: Toward the Original of the Apocalypse of Abraham. Atlanta, Ga.: Society of Biblical Literature.
Kuśmirek, Anna. 2013. „Księga Rodzaju 1-11 w targumach palestyńskich” Collectanea Theologica 83 (4): 75–104.
Kuśmirek, Anna. 2014. „Aramejskie przekłady Tory jako świadectwo interpretacji tekstu biblijnego w tradycji żydowskiej.” Przekładaniec 29: 23–40.
Kuśmirek, Anna. 2018. „Błogosławieństwo Jakuba (Rdz 49,1-28) w interpretacji targumicznej.” Collectanea Theologica 88 (4): 163–190.
Kuśmirek, Anna. 2019. „Zjawisko targumizmu w aramejskiej wersji Pierwszej i Drugiej Księgi Kronik.” Collectanea Theologica 89 (4): 221–248.
Le Déaut, Roger. 1967. „Jalons pour une histoire d’un manuscrit du Targum palestinien (Neofiti 1).” Biblica 48 (4): 509–533.
Lohse, Eduard. 1980. L’ambiente del Nuovo Testamento. Brescia: Paideia.
Ludlow, Jared W. 2019. „Abraham in the Old Testament Pseudepigrapha: Friend of God and Father of Fathers.” In Abraham in Jewish and Early Christian Literature edited by Sean A. Adams, Zanne Domoney-Lyttle, 41–58. London: T&T Clark.
McNamara, Martin J. 1992. Targum Neofiti 1: Genesis. Collegeville: The Liturgical Press.
McNamara, Martin J. 1992. Targum Neofiti 1: Deuteronomy. Collegeville: The Liturgical Press.
McNamara, Martin J. 2010. Targum and Testament Revisited. Aramaic Paraphrases of the Hebrew Bible: A Light on the New Testament. Grand Rapids, MI: Eerdmans.
Morrison, Craig E. 2005. „The ‘Hour of Distress’ in ‘Targum Neofiti’ and the ‘Hour’ in the Gospel of John.” The Catholic Biblical Quarterly 67 (4): 590–603.
Morrison, Craig E. 2011. „When God Intervenes in History: The Grammar of in Targum Neofiti and Its Theological Import.” Aramaic Studies 9 (2): 291-308.
Niedźwiedzki, Tomasz. 2016. „Joseph’s Two Garments. The Reception of Joseph in Targum Neofiti.” Aramaic Studies 14 (2): 147-183.
Orlov, Andrei A. 2008. „Praxis of the Voice: The Divine Name Traditions in the Apocalypse of Abraham.” Journal of Biblical Literature 127 (1): 53–70.
Orlov, Andrei A. 2008. „‘The Gods of My Father Terah’: Abraham the Iconoclast and the Polemics with the Divine Body Traditions in the Apocalypse of Abraham.” Journal for the Study of the Pseudepigrapha 18 (1): 33-53.
Orlov, Andei A. 2009. „Arboreal Metaphors and Polemics with the Divine Body Traditions in the Apocalypse of Abraham.” Harvard Theological Review 102: 439-451.
Orlov, Andei A. 2009. „The Pteromorphic Angelology of the Apocalypse of Abraham.” Catholic Biblical Quarterly 72: 830–842
Orlov, Andrei A. 2009. „The Eschatological Yom Kippur in the Apocalypse of Abraham: Part I: The Scapegoat Ritual.” In Symbola Caelestis. Le symbolisme liturgique et paraliturgique dans le monde Chrétien edited by Andei Orlov, 79–111. Piscataway: Gorgias Press.
Orlov, Andrei A. 2010. „‘The Likeness of Heaven’: Kavod of Azazel in the Apocalypse of Abraham.” In With Letters of Light: Studies in the Dead Sea Scrolls, Early Jewish Apocalypticism, Magic and Mysticism edited by Daphna Arbel, Andrei Orlov, 232–253. Berlin, N.Y.: De Gruyter.
Orlov, Andei A. 2011. „Demons of Change: Transformational Role of the Antagonist in the Apocalypse of Abraham.” In A Teacher for All Generations edited by Eric F. Mason, 601-619. Leiden: Brill.
Orlov, Andrei A. 2013. Heavenly Priesthood in the Apocalypse of Abraham. Cambridge: Cambridge University Press.
Orlov, Andrei A. 2015. „The Ritualization of Messianic Time in Early Jewish Mysticism: The Apocalypse of Abraham as a Test Case.” In Before and After: On Time and Eternity in Jewish Esotericism and Mysticism edited by Brian Ogren, 113–124. Leiden: Brill.
Orlov, Andrei A. 2016. The Atoning Dyad: The Two Goats of Yom Kippur in the Apocalypse of Abraham. Leiden: Brill.
Orlov, Andrei A. 2021. Yetzer Anthropologies in the Apocalypse of Abraham. Tübingen: Mohr Siebeck.
Parchem, Marek. 2010. „Wprowadzenie do apokaliptyki.” In Pisma apokaliptyczne i testamenty edited by Marek Parchem, 21–114. Kraków–Mogilany: The Enigma Press.
Parchem, Marek. 2015. „Postać Mesjasza w literaturze międzytestamentalnej: zwoje z Qumran i apokryfy Starego Testamentu.” Scripturae Lumen 7: 69–86.
Parchem, Marek. 2021. Targum Neofiti 1: Księga Powtórzonego Prawa. Lublin: Gaudium.
Paulsen-Reed, Amy E. 2016. „The Origins of the Apocalypse of Abraham.” PhD diss., Harvard Divinity School. https://dash.harvard.edu/handle/1/27194248 [dostęp z dn. 24.04.2023 r.].
Philonenko, Marc, Philonenko-Sayar, Belkis. 1981. „L’Apocalypse d’Abraham.” Semitica 31: 1–119.
Philonenko, Marc, Philonenko-Sayar, Belkis. 1982. Lieferung 5 Die Apokalypse Abrahams: Band V: Apokalypsen, Lieferung 5. Gütersloh: Gütersloher Verlagshaus.
Poirier, John C. 2004. „The ouranology of the Apocalypse of Abraham.” Journal for the Study of Judaism 35 (4): 391–408.
Rosik, Mariusz. 2016. Kościół a Synagoga (30-313 po Chr.). Na rozdrożu. Wrocław: Chronicon.
Rubinkiewicz, Ryszard. 1983. „Apocalypse of Abraham.” In The Old Testament Pseudepigrapha: Apocalyptic Literature and Testaments, vol. 1 edited by James H. Charlesworth, 681–705. New York: Doubleday.
Rubinkiewicz, Ryszard. 1987. L’Apocalypse d’Abraham en vieux slave: Introduction, Texte Critique, Traduction Et Commentaire. Lublin: Towarzystwo Naukowe KUL.
Rubinkiewicz, Ryszard. 1987. Wprowadzenie do apokryfów Starego Testamentu. Lublin: Redakcja Wydawnictw Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.
Rubinkiewicz, Ryszard. 2016. „Apokalipsa Abrahama.” In Apokryfy Starego Testamentu edited by Ryszard Rubinkiewicz, 443–456. Warszawa: Vocatio.
Schiffman, Lawrence H. 1992. „Messianic Figures and Ideas in the Qumran Scrolls.” In The Messiah. Developments in Earliest Judaism and Christianity edited by James H. Charlesworth, 116–129. Minneapolis: Fortress Press.
Sokoloff, Michael. 2002. A Dictionary of Jewish Palestinian Aramaic of the Byzantine Period. Ramat-Gan – Baltimore, MD – London: Bar Ilan University Press; Johns Hopkins University.
Sommer, Michael. 2016. „Ein Text aus Palestina? Gedanken zur einleitungswissenschaftlichen Verortung der Apokalypse des Abraham.” Journal for the Study of Judaism 47: 236–256.
Tronina, Antoni. 2019. Targum Neofiti 1: Księga Kapłańska. Lublin: Gaudium.
Turdeanu, Émile. 1972. „L’Apocalypse d’Abraham en slave.” Journal for the Study of Judaism in the Persian, Hellenistic, and Roman Period 3 (2): 153–180.
Turdeanu, Émile. 1981. Apocryphes Slaves et Roumains de l'Ancien Testament. Leiden: Brill.
VanderKam, James C. 2010. „Reflections on Early Jewish Apocalypses.” In Apokaliptyka: wczesnego judaizmu i chrześcijaństwa edited by Mirosław S. Wróbel, 13–28. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Wróbel, Mirosław S. 2010. „Wprowadzenie.” In Apokaliptyka: wczesnego judaizmu i chrześcijaństwa edited by Mirosław S. Wróbel, 5–10. Lublin: Wydawnictwo KUL.
Wróbel, Mirosław S. 2014. Targum Neofiti 1: Księga Rodzaju. Tekst aramejski – przekład, aparat krytyczny – przypisy. Lublin: Gaudium.
Wróbel, Mirosław S. 2017. Targum Neofiti 1: Księga Wyjścia. Tekst aramejski – przekład, aparat krytyczny – przypisy. Lublin: Gaudium.
Wróbel, Mirosław S. 2017. „The Gospel According to St. John in the Light of Targum Neofiti 1 to the Book of Genesis.” Biblica et Patristica Thoruniensia 9 (4): 115–130.
Wróbel, Mirosław S. 2017. Wprowadzenie do Biblii Aramejskiej. Lublin: Gaudium.
Wróbel, Mirosław S. 2021. „Eschatologia w ujęciu Biblii Aramejskiej.” In Dobrze jest dziękować Panu (Ps 92,2). Księga jubileuszowa dla księdza profesora Waldemara Chrostowskiego w 70. rocznicę urodzin edited by Janusz Kręcidło, Barbara Strzałkowska, 788-795. Warszawa: Stowarzyszenie Biblistów Polskich.
Downloads
Veröffentlicht
Zitationsvorschlag
Ausgabe
Rubrik
Lizenz
Copyright (c) 2023 Dorota Chwiła
Dieses Werk steht unter der Lizenz Creative Commons Namensnennung - Keine Bearbeitungen 4.0 International.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Stats
Number of views and downloads: 552
Number of citations: 0
