Pismo Święte i odwieczne Słowo Boga w Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2021.011Słowa kluczowe
Jan z Kwidzyna, Expositio Symboli Apostolorum, teologia krzyżacka, średniowieczna hermeneutyka biblijnaAbstrakt
Prezentowany artykuł nosi tytuł Pismo Święte i odwieczne Słowo Boga w Expositio Symboli Apostolorum Jana z Kwidzyna. Przedmiot analizy stanowi późnośredniowieczne dzieło Jana z Kwidzyna ((Johannes Marienwerder vel Joannes Marienwerder) (1343-1417) Expositio Symboli Apostolorum (1399-1401). Główny cel artykułu stanowi wskazanie na znaczenie Pisma Świętego w Expositio. Zwrócono szczególną uwagę na dwa wymiary analizy biblijnej Jana z Kwidzyna zawartej w tym dziele. Po pierwsze: wymiar dydaktyczny i teoriopoznawczy. Po drugie: wymiar typowo teologiczny koncentrujący się na wyjątkowości Słowa Boga. Jan z Kwidzyna poświęca sporo uwagi refleksji na temat relacji Bóg Ojciec i Syn Boży, który jest Jego odwiecznym Słowem. Artykuł zawiera cztery punkty: 1) Expositio Symboli Apostolorum jako główne dzieło teologiczne Jana z Kwidzyna; 2) Teksty biblijne w Expositio; 3) Pismo Święte jako droga poznania; 4) Jezus Chrystus jako odwieczne Słowo Boga. Artykuł stanowi przyczynek do dalszych badań nad hermeneutyką biblijną Jana z Kwidzyna, teologa i kierownika duchowego Doroty z Mątów.
Bibliografia
Akta procesu kanonizacyjnego Doroty z Mątów od 1394 do 1521 / z krytycznego wyd. R. Stachnika; A. Birch-Hirschfeld Triller, J. Westpfahl, tłum. J. Wojtkowski, Olsztyn 2014.
Borzyszkowski M., Jan z Kwidzyna, Spis treści wyjaśnienia Symbolu Apostolskiego (po 1399) (=Tabula), Studia Warmińskie V (1968), s. 585-590.
Borzyszkowski, M., Jana z Kwidzyna Prolog do Expositio Symboli Apostolorum, (Textus et Studia in historiam theologiae in Polonia excultae spectantia, II, 2), Warszawa 1974, s. 9-61.
Borzyszkowski M., Jana z Kwidzyna (1417) kazanie synodalne 'Expergescimini hodie' wygłoszone w Pradze po 1384 roku, Studia Warmińskie VI (1969), s. 509-522.
Borzyszkowski M., Tekst i problematyka listu Jana z Kwidzyna (1417) do księcia Austrii Albrechta na temat apostolatu modlitwy i uczynków zasługujących, Studia Warmińskie XVI (1977), s. 539-549.
Das Leoben der zelygen frawen Dorothee clewsenerynne yn thumkirchen czu Marienwerdir Gedruckt und volendit in der stat Marienborck durch mich Jacop Karweysze goldsmyt, den dingstag nach gregory alsz man czelete MCCCC unde CXII lob sey gote.
Erklärung der zwölf Artikel des christlichen Glaubens, Ulm 1485.
Jan z Kwidzyna, Księga Świętych, tłum. J. Wojtkowski, Olsztyn 2013.
Jan z Kwidzyna, Siedmiolilie Doroty z Mątów, tłum. J. Wojtkowski 2012.
Jan z Kwidzyna, Żywot Doroty z Mątów, tłum. J. Wojtkowski, Lublin 2012.
Joannes Marienwerder, De octo beatitudinibus, tłum. J. Wojtkowski, wstęp – M. Kowalczyk, Forum Teologiczne 18 (2017), s. 243-272.
Johannes Marienwerder, Expositio Symboli Apostolorum (1401), Biblioteka Gdańska Polskiej Akademii Nauk, manuskrypt 1977 (r. 1401); Biblioteka Jagiellońska manuskrypt 299 n. 163a 0 175b.
Richard von Sankt-Victor, Die Dreieinigkeit, opr. H.U. von Balthasar, Christiche Meister 4, Einsiedeln 2002.
Vita Dorotheae Montoviensis Magistri Johannis Marienwerder, opr. H. Westphahl, A. Triller, Forschungen und Quellen zur Kirchen- und Kulturgeschichte Ostdeutschands 1, Köln – Graz 1964.
Wojtkowski J., Kosmologia Jana z Kwidzyna (Expositio, Art. I), Studia Elbląskie XX (2019), s. 195-198.
Bardski K., Słowo oczyma Gołębicy. Metodologia symboliczno-alegorycznej interpretacji Biblii oraz jej teologiczne i duszpasterskie zastosowanie, Warszawskie Studia Teologiczne Rozprawy Naukowe 3, Warszawa 2007.
Bardski K., Lektyka Salomona. Biblia – symbol – interpretacja, Warszawskie Studia Teologiczne Rozprawy Naukowe 6, Warszawa 2011.
Borzyszkowski M., Problematyka filozoficzna i teologiczna w twórczości Jana z Kwidzyna (1), Studia Warmińskie V (1968), s. 111-199.
Glauert M., Das Domkapitel von Pomesanien (1284–1527), Prussia Sacra 1, Toruń 2003.
Hipler F., Meister Johannes Marienwerder und die Klausnerin Dorothea von Montau, Zeitschrift für Geschichte und Altersthumskunde Ermlands (ZGAE) III (1864–1866), s. 166–299.
Karczewski M., Biblijna symbolika orła we „Wprowadzeniu” do „Żywota Doroty z Mątów” mistrza Jana z Kwidzyna, w: Vivat Pomesania! Księga Pamiątkowa dedykowana ks. prof. dr. hab. Janowi Wiśniewskiemu Dziejopisowi Pomezanii w 40-lecie kapłaństwa i 65 –lecie urodzin, red. S. Ewertowski, M. Karczewski, M. Żmudziński, Olsztyn 2015, s. 265-281.
Karczewski, M., Aluzje biblijne w Żywocie Doroty z Mątów mistrza Jana z Kwidzyna, w: „Podnieście głos i śpiewajcie…” (Syr 39,14). Księga Pamiątkowa dedykowana ks. B. W. Matysiakowi w 35-lecie święceń kapłańskich i 65-lecie urodzin, red. M. Karczewski, S. Mikołajczak, J. Ruciński, Olsztyn 2017, s. 77-87.
Kowalczyk M., Aspekty teologiczne objawień bł. Doroty z Mątów według „Liber de Festis” Mistrza Jana z Kwidzyna, w: Veritas Christi Liberat. Księga pamiątkowa ku czci Księdza biskupa Jacka Jezierskiego w 65 rocz. urodzin, 40 rocz. kapłaństwa i 20 rocz. biskupstwa, red. K. Parzych-Blakiewicz, P. Rabczyński, J.M. Wojtkowski, Olsztyn 2014, s. 377-388.
Kowalczyk M., Charakterystyka doświadczeń mistycznych bł. Doroty z Mątów na podstawie historycznych źródeł autorstwa Mistrza Jana z Kwidzyna, Studia Warmińskie 51 (2014), s. 95-107.
Mentzel-Reuters A.,, Das pomesanische Domkapitel als literarisches Zentrum: Der Fall des Prager Magisters Johannes Marienwerder, w: Deutschsprachige Literatur des Mittelalters im oestlichen Europa: Forschungstand und Forschungperspektiven, ed. R.G. Paesler, Heidelberg 2006, s. 157–175.
Roszak P., Rola Pisma Świętego w średniowiecznej teologii, Teologia w Polsce 12 (2018) 2, s. 71-84.
Stegmüller F., Repertorium biblicum medii aevi, Bd. 1–11, Madrid 1950–1980.
Tříška J., Repertorium biographicum Universitatis Pragensis praehussiticae 1348–1409, Prag 1981.
Wiśniewski J., Johannes Ryman (OT) (+ 1417), w: Die Bischöfe des Heiligen Römischen Reiches 1198 bis 1448, ed. E. Gatz, C. Brodkorb, Berlin 2000, s. 572–573.
Wojtkowski J., Śp. Ks. prof. dr hab. Marian Borzyszkowski, Studia Elbląskie III (2001), s. 288-292.
Digitale Bibliothek – Münchener Digitalisierungszentrum (MDZ), BSB-Ink: E-88 (dostęp 15.08.2021).
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2021 Marek Karczewski
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 699
Liczba cytowań: 4
