„Ewangelia Boga, obiecana od dawna przez proroków w Pismach Świętych” (Rz 1,2). Stary Testament w interpretacji Apostoła Pawła
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2014.018Słowa kluczowe
Paweł, Stary Testament, List do Rzymian, obietnica, typologia, alegoriaAbstrakt
Artykuł jest poświęcony rozumieniu i interpretacji Starego Testamentu przez Apostoła Pawła. Nie tylko uznaje on autorytet Starego Testamentu jako Słowa Bożego, ale wypracowuje w swoich Listach pewne hermeneutyczne zasady dla relacji Starego Testamentu i dzieła zbawienia w Chrystusie, które następnie będą kontynuowane i rozwijane przez późniejszą tradycję chrześcijańską w interpretacji Biblii. Punktem wyjścia do prezentacji Pawłowego rozumienia Starego Testamentu jest początek „Listu do Rzymian”, gdzie Apostoł stwierdza, że Ewangelia Jezusa Chrystusa „została obiecana przez proroków w Pismach Świętych” (1,2). To zdanie wskazuje, że Apostoł rozumie Stary Testament przede wszystkim jako obietnicę, którą należy odczytywać w świetle misterium paschalnego Jezusa. Jest to prehistoria Ewangelii, dzieła zbawczego w Jezusie oraz wiary chrześcijańskiej. Cały Stary Testament ma zatem wymiar prorocki, gdyż obwieszcza tajemnicę Chrystusa i ukierunkowuje historię zbawienia ku jej centrum i apogeum, którym jest Chrystus. W artykule zostały także omówione podstawowe zasady (klucze) hermeneutyczne (typologia, alegoria), proponowane i stosowane przez Pawła dla prawidłowego odczytania relacji Starego Testamentu i Chrystusa. Pozwalają one na zrozumienie ciągłości i jednolitości Bożego planu zbawienia, który Bóg wiernie i konsekwentnie realizuje.
Bibliografia
Beale G.K., John’s Use of the Old Testament in Revelation, Sheffield 1998.
Benedykt XVI, Adhortacja apostolska Verbum Domini. O Słowie Bożym w życiu i misji Kościoła, Kraków 2010.
de Lubac H., Pismo Święte w tradycji Kościoła, Kraków 2008.
Ellis E.E., Interpretacja Starego Testamentu w Nowym, w: W.R. Farmer (red.), Międzynarodowy komentarz do Pisma Świętego, Warszawa 22001, s. 49–58.
Gnilka J., Paweł z Tarsu. Apostoł i świadek, Kraków 2001.
Grilli M., Quale rapporto tra i due Testamenti? Riflessione critica sui modelli ermeneutici classici concernenti l’unità delle Scritture, Bologna 2007.
Hanson A.T., Typologia, w: B.M. Metzger, M.D. Coogan (red.), Słownik wiedzy biblijnej, Warszawa 1996, s. 780.
Hays R.B., Echoes of Scripture in the Letters of Paul, New Haven – London 1989.
Jelonek T., Wprowadzenie do listów Pawłowych, Kraków 1998.
Karczewski M., Reinterpretacja Księgi Rodzaju w Apokalipsie św. Jana, Olsztyn 2010.
Korzec C., Przeznaczony do Ewangelii, CTO 2(2008), s. 71–87.
Langkammer H., Apostoł Paweł i jego dzieło, Opole 2001.
Langkammer H., Jezus Chrystus i Jego Kościół w nauczaniu św. Pawła Apostoła, Lublin 2011.
Langkammer H., List do Rzymian, Lublin 1999.
Légasse S., L’épître de Paul aux Romains, Paris 2002.
McNeil B., Typologia, w: R.J. Coggins, J.L. Houlden (red.), Słownik hermeneutyki biblijnej, Warszawa 2005, s. 894.
Paciorek A., Chrystocentryzm alegorii chrześcijańskiej w starożytnej hermeneutyce biblijnej, RT XLIV(1997)1, s. 29–42.
Paciorek A., Paweł Apostoł – pisma, cz. I., Tarnów 21997.
Papieska Komisja Biblijna, Interpretacja Biblii w Kościele. Dokument Papieskiej Komisji Biblijnej z komentarzami biblistów polskich, R. Rubinkiewicz (red.), Warszawa 1999.
Papieska Komisja Biblijna, Naród żydowski i jego Święte Pisma w Biblii chrześcijańskiej, Kielce 2002.
Penna R., Lettera ai Romani, t. I, Rm 1–5, Bologna 2007.
Pérez Márquez R.A., L’Antico Testamento nell’Apocalisse. Storia della ricerca, bilancio e prospettive, Assisi 2010.
Pitta A., Lettera ai Romani, Milano 22001.
Podeszwa P., Memoria scripturarum w opowiadaniu o prorockim powołaniu św. Pawła (Dz 26,12-18), StByd 6(2012), s. 7-28.
Rakocy W., „Nomos” i „ho nomos” w Liście do Rzymian, BPTh 3(2010), s. 11–23.
Rakocy W., Nomos i ho nomos w listach Pawłowych, BibAn 1(2011), s. 167–184.
Rakocy W., Paweł Apostoł. Chronologia życia i pism. Częstochowa 2003.
Robeck C.M., Proroctwo, prorokowanie, w: G.F. Hawthorne, R.P. Martin, D.G. Reid (red.), Słownik teologii św. Pawła, Warszawa 2010, s. 652–659.
Rosik M., Pierwszy List do Koryntian, Częstochowa 2009.
Shrenk G., gra,fw, w: Kittel G., Friedrich G. (red.), Grande Lessico del Nuovo Testamento, t. II, Brescia 1966, k. 623–654.
Silva M., Stary Testament u Pawła, w: G.F. Hawthorne, R.P. Martin, D.G. Reid (red.), Słownik teologii św. Pawła, Warszawa 2010, s. 779–792.
Simonetti M., Między dosłownością a alegorią, Kraków 2000.
Św. Paweł – przeznaczony do Ewangelii, wywiad z ks. Bp. Zbigniewem Kiernikowskim, rozmawiają K. Pek MIC i ks. W. Węckowski, Pastores 41(2008)4, s. 82–93.
Unterman A., Encyklopedia tradycji i legend żydowskich, Warszawa 2000.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 1062
Liczba cytowań: 0