Evagrius Ponticus’ Rejection of a Magical Understanding of Grace
DOI:
https://doi.org/10.12775/BPTh.2023.007Słowa kluczowe
Ewagriusz z Pontu, magia, łaska, Hipokrates, Platon, zaklęcie, naturaAbstrakt
Odrzucenie magicznego rozumienia łaski w myśli Ewagriusza z Pontu
W ostatnich latach pojawiają się coraz liczniejsze badania, które w taki czy inny sposób przedstawiają różne projekcje psychoterapeutyczne zbioru praktyk duchowych wywodzących się z wczesnochrześcijańskiego monastycyzmu. Należy jednak pamiętać, że próby nawiązania dialogu pomiędzy doktrynami z późnego okresu antycznego a współczesną psychoterapią niosą ze sobą ryzyko związane z ekstrapolacją anachronicznych terminów, pytań i dyskusji, które są obce pierwotnemu kontekstowi Ojców wczesnego Kościoła. Aby przezwyciężyć tę trudność, postaramy się objaśnić model integracji psychiczno-duchowej Ewagriusza z Pontu w oparciu o jego szczególne rozumienie efektywnych relacji między naturą a łaską. Być może pozwoli nam to również przełożyć i zrozumieć obecne zainteresowanie powyższym modelem w tych samych kategoriach, w których sformułował go sam Ewagriusz. W swoich rozważaniach nad tym, jak przebiega proces całkowitego uzdrowienia człowieka, Ewagriusz czerpie z intuicji i idei wywodzących się z tradycji Hipokratesa i Platona. Tradycje te potępiają magię jako akt bezbożności wobec boskiego porządku wpisanego w θύσις. Ewagriusz kieruje się tą fundamentalną intuicją odrzucenia magii i czarów, aby zintegrować swój model z nową chrześcijańską syntezą, w której stara się odejść od magicznego rozumienia działania łaski. W miarę odchodzenia od magicznej koncepcji łaski w pismach Ewagriusza pojawiają się elementy wiedzy praktyczno-teoretycznej dotyczącej zdrowia psychicznego i duchowego. Szczególnie interesuje go określenie, w jaki sposób łaska działa w dynamice poznawczo-emocjonalnej będącej elementem procesów uzdrawiania duszy bez zaprzeczania immanentnym prawom θύσις lub ich magicznego zawieszania.
Bibliografia
Alby, Juan Carlos. 2015. La medicina filosófica del Cristianismo antiguo. Santa Fe: Universidad Católica de Santa Fe.
Aristotle. 1988. Política. Translated by Manuela García Valdés. Madrid: Gredos.
Boudon-Millot, Veronique, and Pouderon Berna. (2005). Les Pères de l’Eglise face à la science médicale de leur temps. Actes du Ille Colloque international d’études patristiques. Paris: Beauchesne.
Bradford, David. 2011. “Brain and psyche in early Christian asceticism.” Psychol Rep. 109 (2): 461–520. https://doi.org/10.2466/07.09.16.20.PR0.109.5.461-520.
Bradford, David. 2012. “Evagrius Ponticus and the Psychology of ‘Natural Contemplation’.” Studies in spirituality 22: 109–125. https://doi.org/10.2143/SIS.22.0.2182849.
Buju, Smaranda. 2019. “Clinical Approach of Spiritual Illnesses: Eastern Christian Spirituality and Cognitive Behavioral Therapy.” Pastoral Psychology 68/4: 361–378. https://doi.org/10.1007/s11089-019-00874-5.
Casiday, Agustine. 2013. Reconstructing the theology of Evagrius Ponticus: Beyond heresy. Cambridge: Cambridge University Press.
Corrigan, Kevin. 2016. “Thoughts that Cut; Cutting, Imprinting, and Lingering in Evagrius of Ponticus.” In Evagrius and His Legacy, edited by Joel Kalvesmaki and Robin Darling Young, 49–72. South Bend: University of Notre Dame Press, https://doi.org/10.2307/j.ctvpj7dsk.7
Corrigan, Kevin. 2017. “Trauma before Trauma: Recognizing, Healing and Transforming the Wounds of Soul-Mind in the Works of Evagrius of Pontus.” In: Studia Patristica LXXXIV: Evagrius between Origen, the Cappadocians and Neoplatonism, edited by Ilaria Ramelli, Kevin Corrigan, Giulio Maspero and Monica Tobon, 123–136. Leuven: Peeters.
Dysinger Luke. 2004. “Healing Judgment: ‘Medical Hermeneutics’ in the Writing of Evagrius Ponticus.” In Il monachesimo tra eredità e aperture: atti del simposio Testi e temi nella tradizione del monachesimo cristiano", edited by Daniël Hombergen and Maciej Bielawski, 75–104. Roma: Pontificio Ateneo S. Anselmo.
Dysinger Luke. 2005. Psalmody and Prayer in the Writings of Evagrius Ponticus. Oxford–New York: Oxford University Press.
Evagrius Ponticus. 1971. Traité Pratique ou le moine. Translated by Antoine Guillaumont, SC 171. Paris: Cerf.
Evagrius Ponticus. 1985. Les six centuries des ‘Kephalaia gnostica’ d’Évagre le Pontique, Translated by Antoine Guillaumont, Patrologia Orientalis T. XXVIII, fascicule 1. Paris: Brepols.
Evagrius Ponticus. 1987. Scholies aux Proverbes. Translated by Paul Géhin, SC 340. Paris: Cerf.
Evagrius Ponticus. 1990. “Scholia on Psalms.” In “St. Evagrius Ponticus (345–399). Selected Scholia on Psalms.” Monastic Spirituality Self-Study, edited and translated by Luke Dysinger. Accessed Apri1, 2020. http://www.ldysinger.com/Evagrius/08_Psalms/00a_start.htm
Evagrius Ponticus. 1993. Scholies à l'Ecclésiaste. Translated by Paul Géhin, SC 397. Paris: Cerf.
Evagrius Ponticus.1995a. “A los Monjes.” In Evagrio Póntico, Obras Espirituales, 177–211. Translated by Juan Pablo Rubio Sadia. Madrid: Ciudad Nueva.
Evagrius Ponticus. 1995b. “Sobre la oración.” In Obras Espirituales, Translated by Juan Pablo Rubio Sadia, 229–275. Madrid: Ciudad Nueva.
Evagrius Ponticus. 1998. Sur les pensées. Translated by Paul Géhin, Claire Guillaumont and Antoine Guillaumon, SC 438. Paris: Cerf.
Evagrius Ponticus. 2001. “Skemmata.” In The sapphire light of the mind: the Skemmata of Evagrius Ponticus, edited and translated by William Harmless and Raymond R. Fitzgerald. Theological Studies 62 (3): 498–529. https://doi.org/10.1177/004056390106200303.
Evagrius Ponticus. 2005. Contro i pensieri malvagi. Antirrhetikos. Translated by Valerio Lazzeri. Magnano: Qiqajon.
Evagrius Ponticus. 2006. “Notes on Luke.” In Evagrius Ponticus, edited and translated by Agustine Casiday, 153–161. London and New York: Routledge.
Evagrius Ponticus. 2007. Chapitres des disciples d´Évagre. Translated by Paul Géhin, SC 514. Paris: Cerf.
Evagrius Ponticus. 2008. Le gnostique ou a calui qui est devenu digne de la science. Translated by Antoine Guillaumont and Claire Guillaumont, SC 356. Paris: Cerf.
Evagrius Ponticus. 2013. “Letters.” In Evagrios Pontikos. Briefe aus der wüste. Tranlated by Gabriel Bunge, Beuron: Beuroner Kunstverlag
Gianfrancesco, Angelo. 2008. “Monachisme ancien et psychopathologie.” L’Évolution Psychiatrique 73 (1): 105–126. https://doi.org/10.1016/j.evopsy.2008.01.005.
Graiver, Inbar. 2016. “The Paradoxical Effects of Attentiveness.” The Journal of Early Christian Studies 24 (2): 199–227. https://doi.org/10.1353/earl.2016.0017.
Graiver, Inbar. 2018. “Possible Selves in Late Antiquity: Ideal Selfhood and Embodied Selves in Evagrian Anthropology.” The Journal of Religion 98 (1), 59–89. https://doi.org/10.1086/694589.
Guillaumont, Antoine. 1971. “Introduction.” In Evagrio Póntico, Traité Pratique ou le moine. Tome I, 21–463. Paris: Cerf.
Guillaumont, Antoine. 2009. Un philosophe au désert. Évagre le Pontique. Paris: Vrin.
Hill, Jonathan. 2010. “Did Evagrius Ponticus (AD 346–99) have obsessive-compulsive disorder?” Journal of Medical Biography 18 (1): 49–56. https://doi.org: 10.1258/jmb.2009.009056.
Hippocratic author. 1983. Sobre la Decencia. Tratados Hipocráticos Vol. 1. Translated by Dolores Nava Lara. Madrid: Gredos.
Hippocratic author. 1983. Sobre la Medicina Antigua. Tratados Hipocráticos Vol. 1. Traducción de Carlos García Gual. Madrid: Gredos.
Laín Entralgo, Pedro. 2005. La curación por la palabra en la Antigüedad Clásica. Barcelona: Anthropos.
Larchet, Jean-Claude. 2001. Théologie de la maladie. Paris: Cerf.
Larchet, Jean-Claude. 2003. Terapia delle malattie spirituali, un’introduzione alla tradizione ascetica della Chiesa Ortodossa. Milano: San Paolo.
Larchet, Jean-Claude. 2006. L’inconscio spirituale, malattie psichiche e malattie spirituali. Milano: San Paolo.
Larchet, Jean-Claude. 2007. Thérapeutique des maladies spirituelles. Paris: Cerf.
Messana, Vicenzo. 1999. “Introduzione”. In Evagrio Póntico, La preghiera, 5–54. Roma: Città Nuova.
Peretó Rivas, Rubén. 2017. “ACT (Acceptance and Commitment Therapy) y Evagrio Póntico. Algunas correspondencias teóricas.” Cauriensia 12: 579–597.
Plato. 1985a. Cármides. Translated by Emilio Lledó Íñigo. Madrid: Gredos.
Plato, 1985b. Protágoras. Translated by Carlos García Gual. Madrid: Gredos.
Plato. 1987a. Eutidemo. Translated by Francisco Olivieri. Madrid: Gredos.
Plato, 1987b. Gorgias. Translated by Julio Calonge Ruiz. Madrid: Gredos.
Plato, 1987c. Menón. Translated by Francisco Olivieri. Madrid: Gredos.
Plato, 1988a. República. Translated by Conrado Egger Lans. Madrid: Gredos.
Plato, 1988b. Teeteto. Translated by Fernando García Romero. Madrid: Gredos.
Plato. 1988c. Fedón. Translated by Carlos García Gual. Madrid: Gredos.
Plato. 1988d. El Banquete. Translated by Marcos Martínez Hernández. Madrid: Gredos.
Plato, 1999. Leyes. Translated by Francisco Lisi. Madrid: Gredos.
Refoulé, Francois. 1961. “Rêves et vie spirituelle d'après Évagre le Pontique.” Supplément de la Vie Spirituelle 59: 470–516.
Tobon, Monica. 2010. “The Health of the Soul: Ἀπάθεια in Evagrius Ponticus.” Studia Patristica 47: 187–202.
Tobon, Monica. 2013. “Raising Body and Soul to the Order of the Nous: Anthropology and Contemplation in Evagrius Ponticus.” Studia Patristica 57: 51–74.
Tobon, Monica. 2020. Apatheia and Anthropology in Evagrius of Pontus: Restoring the Image of God. London: Routledge.
Trader, Alexis. 2012. Ancient Christian Wisdom and Aaron Beck’s Cognitive Therapy. A meetind of minds. New York, Oxford: Peter Lang.
Tsakiridis, George. 2010. Evagrius Ponticus and Cognitive Science. A look at moral evil and the thoughts. Eugene, Oregon: Pickwick Publications.
Vazquez, Santiago Hernán. 2015. “Las implicancias psicopatológicas de la acedia en Evagrio Póntico.” Revista Latinoamericana de Psicopatologia Fundamental 18 (4): 679–703.
Vazquez, Santiago Hernán. 2017. “El Abba como Gnóstico en Evagrio Póntico. El rol pedagógico-medicinal de su palabra y sus fuentes.” Studia Monastica 59: 251–268.
Vazquez, Santiago Hernán. 2018a. “La enfermedad del alma en el filósofo tardoantiguo Evagrio Póntico: entre ignorancia y filautía.” Anales del Seminario de Historia de la Filosofía 35: 323–343.
Vazquez, Santiago Hernán. 2018b. “La figura del Cristo Médico y la acción terapéutica del gnóstico en Evagrio Póntico.” Veritas. Revista de Filosofía y Teología 39: 113–135.
Vazquez, Santiago Hernán. 2019a. “La noción de logismoí en Evagrio Póntico: el correlato cognitivo de las pasiones enfermas.” ÉNDOXA: Series Filosóficas 43: 67–90.
Vazquez, Santiago Hernán. 2019b. “Aportes para una historia de la metáfora del espejo. El horizonte logo-terapéutico de su tematización en Evagrio Póntico y otros autores tardoantiguos.” Revista de Historia de la Psicología 40: 45–54.
Pobrania
Opublikowane
Jak cytować
Numer
Dział
Licencja
Prawa autorskie (c) 2023 María Teresa Gargiulo
Utwór dostępny jest na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów zależnych 4.0 Międzynarodowe.
CC BY ND 4.0. Posiadaczem prawa autorskiego (Licencjodawcą) jest Autor, który na mocy umowy licencyjnej udziela nieodpłatnie prawa do eksploatacji dzieła na polach wskazanych w umowie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji niewyłącznej na korzystanie z Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego w następujących polach eksploatacji: a) utrwalanie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; b) reprodukowanie (zwielokrotnienie) Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego drukiem i techniką cyfrową (e-book, audiobook); c) wprowadzania do obrotu egzemplarzy zwielokrotnionego Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego; d) wprowadzenie Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego do pamięci komputera; e) rozpowszechnianie utworu w wersji elektronicznej w formule open access na licencji Creative Commons (CC BY-ND 3.0) poprzez platformę cyfrową Wydawnictwa Naukowego UMK oraz repozytorium UMK.
- Korzystanie przez Licencjobiorcę z utrwalonego Utworu ww. polach nie jest ograniczone czasowo ilościowo i terytorialnie.
- Licencjodawca udziela Licencjobiorcy licencji do Utworu/przedmiotu prawa pokrewnego nieodpłatnie na czas nieokreślony
PEŁEN TEKST UMOWY LICENCYJNEJ >>
Statystyki
Liczba wyświetleń i pobrań: 377
Liczba cytowań: 0