Między szkołą wzorcową a typową. Poszukiwanie optymalnych warunków przestrzeni szkolnych a preferencje uczniów z Polski

Abstrakt

Poszukiwania optymalnych warunków środowiska szkolnego prowadzone są w wielu odrębnych dyscyplinach naukowych, takich jak m.in. pedagogika, socjologia czy architektura. Przedstawiciele nauk społecznych oraz architekci dostrzegają potrzebę poszukiwań interdyscyplinarnych. W niniejszym artykule analizuję polski kontekst, zarówno w zakresie poszukiwań wzorców, modeli oraz typów szkół, jak i ich realizacji w różnych okresach historycznych. Przedmiotem mojego przedsięwzięcia jest poszukiwanie odpowiedzi na pytanie, jaka powinna być przestrzeń szkoły. Przeprowadziłam badania jakościowe wśród 12 uczniów z różnych systemów edukacyjnych (szkoła publiczna miejska, szkoła publiczna wiejska, szkoła prywatna, edukacja domowa). Wywiady wsparte elementami rysunkowymi korzystającymi z metod skoncentrowanych na dziecku (child-centered research) pozwoliły na wyodrębnienie warunków materialnych i niematerialnych przestrzeni, w których dzieci najbardziej lubią się uczyć. Celem tego artykułu jest omówienie wyników badań własnych w kontekście polskich poszukiwań optymalnych warunków środowiska szkolnego, w szczególności kształtowania wzorców i typów szkół. Na podstawie wyników moich badań można stwierdzić, że dzieci bardzo lubią różnorodne aktywności oraz przestrzenie i ich potrzebują. Wyniki moich badań, eksplorujące i opisujące potrzeby uczniów, pozwalają na ponowne podejście do tematu kształtowania przestrzeni szkolnych z zastosowaniem wzorców.